Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li službenik gradske uprave koji je bio suspendovan sa rada zbog disciplinskog postupka od 2021. godine do juna 2023. godine i vraćen na posao obustavom postupka zbog zastarelosti vođenja istog, ima pravo na godišnji odmor za 2022. godinu i koliko dana? S obzirom da zbog suspenzije nije prvi deo mogao započeti i koristiti u 2022. godini i isti iskoristiti do kraja 2022. godine iz razloga suspenzije, da li sada do kraja juna ima pravo na taj prvi deo od 2 nedelje ili samo na drugi deo godišnjeg odmora koji nije mogao da započne i koristi u prethodnoj godini? Da li ima pravo na naknadu godišnjeg odmora za 2021. godinu s obzirom da zbog suspenzije nije koristio a postupak je zastareo, odnosno pozitivno rešen za zaposlenog?
Pravo na godišnji odmor zaposlenog i njegova dužina utvrđuju se u skladu sa čl. od 68. do 70. Zakona o radu, dok su merila za utvrđivanje godišnjeg odmora određena članom 17. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u jedinicama lokalne samouprave.
Članom 69. Zakona o radu propisano je da svakoj kalendarskoj godini zaposleni ima pravo na godišnji odmor u trajanju utvrđenom opštim aktom i ugovorom o radu (rešenjem), a najmanje 20 radnih dana.
Vreme korišćenja godišnjeg odmora utvrđena je članom 73. Zakona o radu i članovima 18. i 19. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u JLS. Prema članu 73. Zakona o radu godišnji odmor koristi jednokratno ili u dva ili više delova, u skladu sa zakonom. Ako zaposleni koristi godišnji odmor u delovima, prvi deo koristi u trajanju od najmanje dve radne nedelje neprekidno u toku kalendarske godine, a ostatak najkasnije do 30. juna naredne godine. Zaposleni ima pravo da godišnji odmor koristi u dva dela, osim ako se sa poslodavcem sporazume da godišnji odmor koristi u više delova.
Prema članu 18. Posebnog kolektivnog ugovora,vreme korišćenja godišnjeg odmora utvrđuje se planom korišćenja godišnjeg odmora. Plan korišćenja godišnjeg odmora donosi rukovodilac organa najkasnije do kraja aprila kalendarske godine, nakon prethodno pribavljenog mišljenja rukovodilaca unutrašnjih organizacionih jedinica u organu jedinice lokalne samouprave, vodeći računa o pisanom zahtevu zaposlenog. Plan korišćenja godišnjeg odmora sadrži: ime i prezime zaposlenog, radno mesto, trajanje godišnjeg odmora, vreme korišćenja godišnjeg odmora i ime zaposlenog koji menja zaposlenog za vreme korišćenja godišnjeg odmora. Članom 19. propisano je da se na osnovu plana korišćenja godišnjeg odmora, donosi za svakog zaposlenog rešenje kojim se utvrđuje ukupno trajanje godišnjeg odmora prema merilima propisanim Posebnim kolektivnim ugovorom, kao i vreme korišćenja godišnjeg odmora. Poslodavac može da izmeni vreme određeno za korišćenje godišnjeg odmora ako to zahtevaju potrebe posla, najkasnije pet radnih dana pre dana određenog za korišćenje godišnjeg odmora. Rešenje o korišćenju godišnjeg odmora može da se dostavi zaposlenom i u elektronskom obliku.
S obzirom na konkretnu situaciju i činjenicu da je zaposleni bio suspedovan, odnosno udaljen sa rada od 9. 3.2021. godine, a da je posle okončanja vođenja disciplinskog postupka zbog zastarelosti vraćen na posao 7.6.2023. godine, potrebno je imati u vidu sledeće:
Kada se radi o pravu na naknadu štete zbog niskorišćenog godišnjeg odmora, prema Zakonu o radu i Posebnom kolektivnog ugovora za zaposlene u jedinicima lokalne samouprave, ovo pravo se može ztvrditi isključivo u slučaju prestanka radnog odnosa. Član 20. Posebnog kolektivnog ugovora propisuje da, u slučaju prestanka radnog odnosa, poslodavac je dužan da zaposlenom koji nije iskoristio godišnji odmor u celini ili delimično, isplati novčanu naknadu umesto korišćenja godišnjeg odmora u visini prosečne plate koju je ostvario u prethodnih 12 meseci, srazmerno broju dana neiskorišćenog godišnjeg odmora. Navedeno pravo utvrđuje se i isplaćuje u skladu sa rešenjem poslodavca, u roku od 30 dana od prestanka radnog odnosa.
Kako u kontretnom slučaju nije došlo do prestanka radnog odnosa, zaposleni nema pravo na nakandu štete zbog neiskorišćenog godišnjeg odmora za 2022. godinu, mada, kako je gore navedeno, nije imao pravo ni na godišnji odmor za navedenu godinu jer je bio udaljen sa rada zbog vođenja disciplinskog postupka.
Zaposleni na neodređeno vreme u gradskoj upravi je učesnik Javnog konkursa za popunjavanje položaja, odnosno radnog mesta načelnika gradske uprave u drugoj opštini. Ukoliko bude izabran sa Liste kandidata od strane konkursne komisije i bude postavljen za načelnika gradske uprave u drugoj opštini, po kom propisu se utvrđuje mirovanje tom zaposlenom u gradskoj upravi u kojoj je zaposlen na neodređeno vreme? Po Zakonu o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ili po Zakonu o radu?
Član 3. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - dr. zakon, 157/2020 - dr. zakon i 123/2021 - dr. zakon) propisuje da se zaposlenima, u smislu ovog zakona, smatraju funkcioneri koji na osnovu zakonom ili pokrajinskim propisom utvrđene obaveze ili ovlašćenja, imaju obavezu, odnosno koriste pravo da budu na stalnom radu radi vršenja dužnosti, službenici i nameštenici. Funkcioner je izabrano, imenovano, odnosno postavljeno lice (osim službenika na položaju) u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, odnosno u organima gradske opštine, kao i u službama i organizacijama koje oni osnivaju prema posebnom propisu. Službenik je zaposleno lice koje profesionalno obavlja stručne poslove iz nadležnosti autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave ili sa njima povezanih opštih pravnih poslova, informatičkih, materijalno-finansijskih, računovodstvenih i administrativnih poslova. Službenik je zaposleno lice na izvršilačkom radnom mestu kao i na radnom mestu službenika na položaju. Nameštenik je lice koje zasniva radni odnos radi obavljanja pratećih, pomoćno-tehničkih poslova u autonomnoj pokrajini i jedinici lokalne samouprave.
Članom 47. stavom 1. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave predviđeno je da se radna mesta službenika dele na položaje i Izvršilačka radna mesta, u zavisnosti od složenosti poslova, ovlašćenja i odgovornosti.
Dalje, članom 48. istog zakona predviđeno je da je položaj radno mesto na kome službenik ima ovlašćenja i odgovornosti u vezi sa rukovođenjem i usklađivanjem rada organa, službe ili organizacije autonomne pokrajine, odnosno gradske, opštinske uprave ili uprave gradske opštine. U jedinici lokalne samouprave i gradskoj opštini, položaji u smislu odredaba ovog zakona, su radna mesta načelnika gradske, opštinske, odnosno uprave gradske opštine i njihovih zamenika.
S obzirom na to, da je radno mesto načelnika uprave položaj i da lice koje se postavlja na položaj zasniva radni odnos u upravi kojom rukovodi, tom licu ne može mirovati radni odnos kod drugog poslodavca, ni u smislu odredbi Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave, ni u smislu Zakona o radu.
Da li JLS, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javna svojina, može da pribavi u javnu svojinu katastarsku parcelu koja je u privatnoj svojini, a koja se nalazi u katastarskoj opštini koja je deo teritorije druge JLS?
Članom 29. stav 1. Zakona o javnoj svojini („Sl. glasnik RS“, br. 72/11, 88/13, 105/14, 104/16 – dr. zakon, 108/16, 113/17, 95/18 i 153/20) propisano je da se nepokretne stvari pribavljaju u javnu svojinu i otuđuju iz javne svojine polazeći od tržišne vrednosti nepokretnosti, koju je procenio poreski ili drugi nadležni organ ili licencirani procenitelj, u postupku javnog nadmetanja, odnosno prikupljanjem pisanih ponuda, ako zakonom nije drugačije određeno.
Izuzetno iz stava 1. ovog člana, nepokretne stvari se mogu pribaviti ili otuđiti neposrednom pogodbom, ali ne ispod od strane nadležnog organa procenjene tržišne vrednosti nepokretnosti (kod otuđenja), odnosno ne iznad te vrednosti (kod pribavljanja), ako u konkretnom slučaju to predstavlja jedino moguće rešenje. Predlog akta, odnosno akt o ovakvom raspolaganju mora da sadrži obrazloženje iz kog se može utvrditi postojanje ovih okolnosti.
Dakle, prema odredbama Zakona o javnoj svojini, opština može da pribavi u javnu svojinu parcelu koja se nalazi u privatnoj svojini fizičkog ili pravnog lica.
Postupak pribavljanja se sprovodi prema odredbama Zakona o javnoj svojini, odnosno prema odluci opštine o pribavljanju i raspolaganju ukoliko opština ima donetu takvu odluku. Postupak se, po pravilu, sprovodi javnim nadmetanjem/prikupljanjem pisanih ponuda, odnosno izuzetno neposrednom pogodbom ukoliko to predstavlja jedino moguće rešenje.
Šta se smatra pod „jedino mogućim rešenjem“ bliže je regulisano u članu 3. Uredbe o uslovima pribavljanja i otuđenja nepokretnosti neposrednom pogodbom i davanja u zakup stvari u javnoj svojini, odnosno pribavljanju i ustupanju iskorišćavanja drugih imovinskih prava, kao i postupcima javnog nadmetanja i prikupljanja pisanih ponuda („S. glasnik RS“, br. 16/18).
U vezi sa vašim drugim delom pitanja koje se odnosi na pribavljanje u javnu svojinu nepokretnosti koja se nalazi ma teritoriji druge lokalne samouprave, mišljenja smo da se u javnu svojinu dobročinim (nasledstvo, poklon) ili teretnim (kupoprodaja) pravnim poslom mogu steći nepokretnosti koje se nalaze na teritoriji druge lokalne samouprave.
Da li je potrebno donositi i Odluku o obrazovanju Komisije za rodnu ravnopravnost sobzirom da je ona propisana Statutom i Poslovnikom?
Potrebno je doneti Odluku o obrazovanju Komisije za rodnu ravnopravnost. Na potrebu njenog donošenja upućuje odredba iz člana 52. stav 3. Statuta opštine Aleksinac, kojom je propisano „Aktom o obrazovanju Komisije određuje sastav Komisije, mandat, zadaci, način rada Komisije i druga pitanja značajna za rad Komisije“, kao i odredba iz člana 85. stav 3. Poslovnika Skupštine opštine Aleksinac slične sadržine. Upravo na ove odredbe se treba pozvati u preambuli Odluke o obrazovanju Komisije za rodnu ravnopravnost jer one predstavljaju formalno- pravni osnov za donošenje Odluke.
U izradi Odluke može korisno poslužiti Model Odluke o obrazovanju Komisije za rodnu ravnopravnost, posebno u pogledu definisanja nadležnosti Komisije. Korisno je da nadležnost Komisije bude što detaljnije regulisana kako bi se izbegle nedoumice u pogledu njene nadležnosti da razmatra određena pitanja.
Pogledaj/Preuzmi: SKGO Model odluke
Da li načelnik Opštinske uprave na zahtev predsednika Skupštine opštine koji nije na stalnom radu u opštini, može da zaključi Ugovor o delu sa licem koje bi obavljalo poslove na prikupljanju i obradi podataka neophodnih za pripremu i izradu izveštaja i informacija, kao i poslove iz domena odnosa sa javnošću i informisanja za potrebe predsednika skupštine opštine? Da li bi zaključenje ovakovog ugovora o delu za potrebe drugog organa uopšte bilo izvodljivo od stane Opštinske uprave s obzirom da se radi o drugom organu i da predsednik skupštine nije na stalnom radu u opštini već za obavljanje te funkcije dobija određenu naknadu?
Shodno odredbama Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave (“Sl. glasnik RS”, br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017, 95/2018 – dr. zakon, 86/2019 – dr. zakon, 157/2020 – dr. zakon, 114/2021 i 123/2021 – dr. zakon) prava i dužnosti u ime poslodavca vrši rukovodilac organa, službe ili organizacije u jedinici lokalne samouprave. Prema tome, ugovore van radnog odnosa za potrebe organa, službi ili organizacija zaključuju njihovi rukovodici.
Međutim, u ovom konkretnom slučaju i s obzirom na opis posla u konkretnoj situaciji, ugovor o delu se ne može zaključiti jer se radi o poslovima iz nadležnosti uprave. Ugovor o delu zaključuje se putem postupka javne nabavke isključivo za poslove koji se ne obavljaju u upravi (član 199. Zakona o radu kaže da poslodavac može sa određenim licem zaključiti ugovor o delu, radi obavljanja poslova koji su van delatnosti poslodavca, a koji imaju za predmet samostalnu izradu ili opravku određene stvari, samostalno izvršenje određenog fizičkog ili intelektualnog posla). Sa druge strane, ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova može se zaključiti i za poslove iz nadležnosti uprave i za poslove koji nisu poslovi uprave za obavljanje poslova koji su po svojoj prirodi takvi da ne traju duže od 120 radnih dana u kalendarskoj godini da zaključi ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa: 1) nezaposlenim licem; 2) zaposlenim koji radi nepuno radno vreme - do punog radnog vremena; ili 3) korisnikom starosne penzije. Takođe, Zakon o radu predviđa i mogućnost zaključenja ugovora o dopunskom radu, koji se može zaključiti sa zaposlenim koji radi sa punim radnim vremenom kod drugog poslodavca, najviše do jedne trećine punog radnog vremena.
Dakle, u slučaju da su konkretni poslovi sistematizovani u upravi i postoji potreba angažovanja lica van radnog odnosa, takav ugovor će zaključiti načelnik uprave kao rukovodilac organa.