Prema Zakonu o nakandama za korišćenje javnih dobara, naknada za korišćenje javnih površina plaća se za korišćenje prostora na javnoj površini u poslovne i druge svrhe, pri čemu je to privremeno korišćenje. Zakonom je definisano šta je javna površina, kao i da je obveznik naknade korisnik javne površine.

Javna površina u smislu ovog zakona jeste površina utvrđena planskim dokumentom jedinice lokalne samouprave koja je dostupna svim korisnicima pod jednakim uslovima: javna saobraćajna površina (put, ulica, pešačka zona i sl.), trg, javna zelena površina (park, skver, gradska šuma i sl.), kao i javna površina bloka (parkovski uređene površine i saobraćajne površina bloka (član 236. stav 4. Zakona).

Pod korišćenjem prostora na javnoj površini u poslovne i druge svrhe, smatra se zauzeće javne površine: objektom privremenog korišćenja: kiosk, tezga, bašta, aparat za sladoled, bankomat, automat za prodaju štampe, pokretni objekat za prodaju robe na malo i vršenje zanatskih i drugih usluga, montažni objekat za obavljanje delatnosti javnih komunalnih preduzeća, telefonska govornica i slični objekti, bašta ugostiteljskog objekta, za zabavni park, cirkus, sportske terene, za održavanje koncerata, festivala i drugih manifestacija, za održavanje sportskih priredbi, za objekte i stanice za iznajmljivanje bicikla, za korišćenje posebno obeleženog prostora za teretno vozilo za snabdevanje, odnosno za početnu obuku vozača i drugo (stav 2. člana 236. Zakona).

Aktom skupštine jedinice lokalne samouprave uređuje se visina naknadee u skladu sa propisanim kriterijumima, olakšice, način dostavljanja i sadržaj podataka o korišćenju javne površine nadležnom organu (LPA).

Znači, odlukom o naknadama za korišćenje javnih površina uređeno je plaćanje naknade u skladu sa propisanim kriterijumima (površina, zona, vrsta zauzeća). 

Postupak davanja na korišćenje javne površine za određene namene (npr. javni oglas, javno nadmetanje), plan postavljanja privremenih objekata, lokacije koje se daju na korišćenje za određene namene, bliže uslove (npr. pravo učešća, prijava na konkurs, rok za prijavljivanje) i kriterijume za odabir korisnika utvrđuje jedinica lokalne samouprave svojim aktom. Znači, da bi neko lice koristilo javnu površinu potrebno je da nadležni organ jedinice lokalne samouprave izda odgovarajuće odobrenje za njegovo korišćenje, a to odobrenje sadrži podatke koje LPA koristi za utvrđivanje naknade.

Uzimajući u obzir navedeno, mišljenja smo da ukoliko udruženje koristi javnu površinu i za to ima izdato odobrenje od strane nadležnog organa jedinice lokalne samouprave, koje je dostavljeno LPA i sadrži sve podatke od značaja za utvrđivanje naknade, tada je to udruženje obveznik naknade, a sve u skladu sa odlukom JLS.

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

Prema članu 10. stav 3. Zakona, poreska obaveza za zgradu u izgradnji površine preko 500 m² (osim zgrade koja se smatra ekonomskim objektom, odnosno zgrade za čiju izgradnju građevinsku dozvolu izdaje ministarstvo nadležno za poslove građevinarstva, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine kao povereni posao, u skladu sa zakonom kojim se uređuju planiranje i izgradnja), odnosno za posebni deo zgrade koji predstavlja tehničku i funkcionalnu celinu površine preko 500 m² koji se dograđuje ili nadgrađuje, koja nije osposobljena za korišćenje i ne koristi se (u daljem tekstu: zgrada), na čijoj izgradnji, dogradnji ili nadgradnji (u daljem tekstu: izgradnja) su izvedeni grubi građevinski radovi sa konstruktivnim sklopom (temelj, stubovi sa gredama ili zidovi, tavanica, sa ili bez krova, sa ili bez završene fasade, sa ili bez postavljene spoljne stolarije i izvedenih podopolagačkih radova), nastaje počev od 1. januara naredne godine u odnosu na godinu:

1. u kojoj je isteklo pet godina od dana pravosnažnosti prve građevinske dozvole ili odobrenja za izgradnju te zgrade (u daljem tekstu: građevinska dozvola), odnosno sedam godina od dana pravosnažnosti prve građevinske dozvole za tu zgradu, ako je rešenjem nadležnog organa odobreno da građevinska dozvola ostaje na pravnoj snazi još dve godine po isticanju pet godina od dana njene pravosnažnosti;
2. završetka izgradnje konstruktivnog sklopa, ako građevinska dozvola nije izdata.

Za zgrade iz stava 3. ovog člana za koje je do 31. decembra 2018. godine protekao duži period od perioda koji opredeljuje nastanak poreske obaveze u skladu sa tom odredbom, poreska obaveza nastaje 1. januara 2019. godine (član 10. stav 4. Zakona).

Prema članu 12. stav 6. Zakona o porezima na imovinu porez na imovinu na nepokretnosti obveznika koji vodi poslovne knjige, koje od nastanka poreske obaveze iskazuje  u svojim poslovnim knjigama kao dobro isključivo namenjeno daljoj prodaji, koje se ne koriste – porez se ne plaća za godinu u kojoj je nastala poreska obaveza, kao ni za godinu koja sledi toj godini.

Shodno propisima kojima se uređuje računovodstvo, da bi nepokretnost u poslovnim knjigama bila iskazana kao dobro namenjeno daljoj prodaji, potrebno je da za to budu ispunjeni propisani uslovi:

- da je nepokretnost dostupna za momentalnu prodaju u svom trenutnom stanju; 

- da je prodaja vrlo verovatna;

- da se započelo sa pronalaženjem kupca; 

- da je nepokretnost aktivno prisutna na tržištu po ceni koja ne odstupa značajnije od njene fer vrednosti; 

- da se nepokretnost ne koristi.

Dakle, počev od poreza na imovinu za 2019. godinu, porez na imovinu na nepokretnosti obveznika koji vodi poslovne knjige ne plaća se za godinu u kojoj je poreska obaveza nastala, kao i za godinu koja sledi toj godini, koje:

- od nastanka poreske obaveze obveznik iskazuje u svojim poslovnim knjigama kao dobro isključivo namenjeno daljoj prodaji (što podrazumeva da to čini u skladu sa propisima kojim se uređuje računovodstvo, odnosno da su za takvo iskazivanje ispunjeni svi uslovi propisani računovodstvenim propisima);

- se ne koriste.

Shodno odredbama Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji (član 51), za činjenice od uticaja na smanjenje ili ukidanje poreza teret dokaza snosi poreski obveznik.

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

Zakonom o uslovnom otpisu kamate (član 3. stav 5), a prema tome i odlukom koja je doneta u skaldu sa tim zakonom, propisano je da nadležni organ, po službenoj dužnosti, utvrđuje mirovanje glavnog poreskog duga u slučaju iz st. 1. do 3. ovog člana, kao i u slučaju kada je, radi prinudne naplate poreskog duga, ustanovljena zabrana raspolaganja novčanim sredstvima na tekućem računu.

Istim članom zakona propisano je da glavni poreski dug koji nije izmiren do dana stupanja na snagu ovog zakona, miruje od 1. januara 2013. godine, na način i po postupku propisanim ovim zakonom.

Članom 12. istog zakona propisano je da u periodu od 1. novembra 2012. godine do kraja perioda mirovanja glavnog poreskog duga, prekida se zastarelost prava na naplatu poreskog duga, a period za koji je utvrđeno mirovanje poreskog duga ne uračunava se u rok zastarelosti. Za period mirovanja glavnog poreskog duga produžava se rok apsolutne zastarelosti tog duga.

Zakonom je propisano i  pravo na plaćanje glavnog poreskog duga na 24 mesečne rate, bez sredstava obezbeđenja, obveznicima kojima je otpisana kamata u period mirovanja jer su redovno izmirivali svoje obaveze.

Prema tome, obveznici koji su ostvarili pravo da budu u mirovanju, imaju prekid zastarelosti od 1. novembra 2012. godine, što znači da zastarelost počinje da teče iznova od 1.1.2013. Pri tom se period mirovanja ne uključuje u rok za zastarelost, što znači da ako je obveznik bio u mirovanju celu 2013. i 2014. godinu, te dve godine se ne računaju u rok za zastarelost i pomeraju i rok apsolutne zastarelosti.

Za reprogram an 24 rate, nakon mirovanja, koji je odobren po službenoj dužnosti nije propisano da utiče na zastarelost.

Postupanje LPA po odluci o uslovnom otpisu kamate i mirovanju duga, donetoj u skladu sa ZUOKMD, svakako treba uzeti u obzir kod razmatranja zastarelosti i u obrazloženju treba navesti postupanje po službenoj dužnosti i razloge za prekid zastarelosti po ovoj odluci, kao i koji period je obveznik bio u mirovanju, a to je period koji se ne uključuje u rok za zastarelost. Napominjemo da period mirovanja nije morao da bude godinu dana ili dve godine, već je mogao da traje nekoliko meseci, što se vidi iz toga kada je obvezniku ukinuto pravo na mirovanje (može se proveriti preko broja naloga za knjiženje i njegovog datuma).

Nedonošenje rešenja u ovim postupcima koji su sprovedeni po službenoj dužnosti moglo bi u drugostepenom i sudskom postupku po tužbi da se razmatra kao razlog da se mirovanjem ne prekine zastarelost, u smislu da obvezniku nijednim aktom nije utvrđeno to pravo, ali smatramo da prvostepeni organ treba da pođe od zakona I odluke koju je primenio, a drugostepeni organ i eventualno sud da dalje to cene.

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

Prema članu 4. Zakona o porezima na imovinu obveznik koji vodi poslovne knjige u smislu oporezivanja porezom na imovinu, jeste:

1. pravno lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije;
2. nerezidentno pravno lice – za nepokretnosti za koje poresku obavezu ispunjava ogranak tog lica;
3. preduzetnik koji vodi poslovne knjige – za imovinu koju je evidentirao u svojim poslovnim knjigama, osim preduzetnika koji porez na dohodak građana plaća na paušalno utvrđen prihod;
4. drugo lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije, osim preduzetnika koji vodi poslovne knjige u odnosu na imovinu koja nije evidentirana u njegovim poslovnim knjigama.

Članom 2. Zakona o poljoprivredi i ruralnom razvoju, propisano je da poljoprivredno gazdinstvo jeste proizvodna jedinica na kojoj privredno društvo, zemljoradnička zadruga, ustanova ili drugo pravno lice, preduzetnik ili poljoprivrednik obavlja poljoprivrednu proizvodnju. Ovim zakonom uređena je i registracija i poslovanje poljoprivrednih gazdinstava.

Članom 32. stav 1. Zakona o porezu na dohodak građana propisano je da je obveznik poreza na prihode od samostalne delatnosti fizičko lice koje ostvaruje prihode obavljanjem delatnosti iz člana 31. ovog zakona. Stavom 2. istog člana propisano je da je obveznik iz stava 1. ovog člana fizičko lice koje je upisano u registar kod nadležnog organa, odnosno organizacije, a porez na prihode od samostalne delatnosti plaća na oporezivu dobit (u daljem tekstu: preduzetnik), odnosno na paušalno utvrđeni prihod (u daljem tekstu: preduzetnik paušalac). Stavom 3. istog člana zakona dalje je propisano da se obveznikom u smislu stava 1. ovog člana, smatra  i obveznik poreza po osnovu prihoda od poljoprivrede i šumarstva - fizičko lice koje je nosilac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva upisano u registar poljoprivrednih gazdinstava u skladu sa propisima kojima se uređuje ta oblast, koje vodi poslovne knjige u skladu sa ovim zakonom i porez na prihode od samostalne delatnosti plaća na oporezivu dobit (u daljem tekstu: preduzetnik poljoprivrednik).

Član 43. Zakona o porezu na dohodak građana propisuje da su obveznici iz člana 32. ovog zakona dužni da vode poslovne knjige i da u njima iskazuju poslovne promene u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo, odnosno na način određen ovim zakonom.

Preduzetnik iz člana 32. stav 2. ovog zakona koji porez plaća na stvarni prihod, vodi knjige po sistemu dvojnog knjigovodstva u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo.

Preduzetnik poljoprivrednik i preduzetnik drugo lice iz člana 32. st. 3. i 4. ovog zakona, vodi poslovne knjige po sistemu prostog knjigovodstva, u skladu sa ovim zakonom.

Odredbom člana 85. stav 1. tačka 16) Zakona o porezu na dohodak građana propisano je da se ostalim prihodima u smislu ovog zakona smatraju i svi drugi prihodi koji nisu oporezovani po drugom osnovu ili nisu izuzeti od oporezivanja ili oslobođeni plaćanja poreza po tom zakonu, osim prihoda od prodaje poljoprivrednih i šumskih proizvoda, odnosno plodova i lekovitog bilja koje ostvare fizička lica:

- nosioci poljoprivrednog gazdinstva;

- koja doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćaju po rešenju u skladu sa zakonom kojim se uređuju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje;

- korisnici poljoprivredne penzije.

Prema odredbi člana 85. stav 2. Zakona, obveznik poreza na druge prihode je fizičko lice koje ostvari prihode iz stava 1. ovog člana. Saglasno sa stavom 5. tog člana, oporezivi prihod iz stava 1. tačka 16) tog člana, koji fizičko lice ostvari od prodaje poljoprivrednih i šumskih proizvoda, odnosno plodova i lekovitog bilja, čini bruto prihod umanjen za normirane troškove u visini od 90%.

Prema tome, fizičko lice koje ostvaruje prihode od poljoprivrede i šumarstva, odnosno prihode od prodaje poljoprivrednih i šumarskih proizvoda, koje je nosliac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva upisanog u registar, koje se opredelilo da ima svojstvo preduzetnika pa vodi poslovne knjige - za nepokretnosti koje su evidentirane u njegovim poslovnim knjigama, smatra se obveznikom koji vodi poslovne knjige, vrši samooporezivanje i podnosi poresku prijavu PPI-1.

S druge strane fizičko lice, nosilac poljoprivrednog gazdinstva, koje je poljoprivrednik, u smislu da ostvaruje prihod od poljoprivrede, a nema status preduzetnika, nema ni obavezu da vodi poslovne knjige, pa stoga nema ni obavezu samooporezivanja za nepokretnosti za koje je obveznik poreza na imovinu (podnosi poresku prijavu PPI-2).

Napominjemo da je  u aplikaciji JIS LPA dozvoljeno  evidentiranje PPI-1 na JMBG fizičkog lica, jer fizička lica mogu da imaju status preduzetnika poljoprivrednika, u skladu sa navedenim odredbama člana 32. Zakona o porezu na dohodak građana, a da nemaju registrovanu delatnost, što znači da nemaju PIB, već je JMBG njihov poreski identifikacioni broj.

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

Prema članu 159. ZPPPA pristup podacima daje služba Vlade (Kancelarija za IT), organima i organizacijama. 

Javni izvršitelji su, prema Zakonu o izvršenju i obezbeđenju lica koja imenuje ministar pravde za područje višeg suda i područje privrednog suda. 

Prema tome, javni izvršitelji pojedinačno nisu organ koji se može direktno obratiti Kancelariji za IT, već to mogu učiniti preko Ministarstva pravde ili suda.

U svakom slučaju, Kancelaija za IT je nadležna da postupa po primljenim zahevima za pristup podacima I oni će upućivati podnosioce ko je organ, odnosno organizacija koja ima pravo da zahteva pristup.

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.