Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li i kako Opština može da preda zahtev Katastru radi prenosa prava svojine na strano privredno lice i Opštinu, srazmerno udelima u kapitalu likvidiranog društva, imajući u vidu ograničenja za strana pravna lica koje Zakon propisuje u pogledu sticanja prava svojine na nekretninama?
Prema članu 548. stav 1. Zakona o privrednim društvima („Sl. glasnik RS“, br. 36/2011, 99/2011, 83/2014 - dr. Zakon, 5/2015, 44/2018, 95/2018, 91/2019 i 109/2021), u slučaju prinudne likvidacije, imovina likvidiranog društva prelazi na njegove članove u srazmeri sa njihovim udelima u kapitalu društva, a u slučaju ortačkog društva koje nema kapital raspodeljuje se na jednake delove između ortaka. To znači da članovi postaju vlasnici nepokretnosti po samom zakonu, vanknjižno, bez obzira na upisane podatke u katastru nepokretnosti.
Razume se, stanje u katastru treba upodobiti stvarnom stanju i treba upisati nove vlasnike – članove privrednog društva koje je brisano u postupku prinudne likvidacije na nepokretnostima koje su pripadale tom društvu. Činjenice koje su bitne za uknjižbu prava svojine dokazuju se izvodom iz APR-a. Potrebno je od APR-a pribaviti izvod/potvrdu u skladu sa članom 36. Zakona o postupku registracije u Agenciji za privredne registre („Sl. glasnik RS“, br. 99/2011, 83/2014, 31/2019 i 105/2021). Iz izvoda/potvrde treba biti vidljivo da je određeno društvo prestalo da postoji u postupku prinudne likvidacije, određenog dana, i da su mu članovi bili određeni subjekti (ovde opština i strano privredno društvo), kao i veličinu njihovih udela u tom društvu (procentualno), osim ako je reč o ortačkom društvu (što, verovatno, nije). To je isprava koja za službu za katastar nepokretnosti dokazuje da su se stekli uslovi predviđeni zakonom za prenos prava svojine i da je do prenosa svojine došlo po samom zakonu.
Okolnost da je jedan od članova strano pravno lice nije smetnja da ono stekne udeo u svojini (susvojini) na nepokretnosti koja je pripadala likvidiranom društvu. Strano privredno društvo smatra se stranim ulagačem u smislu odredaba Zakona o ulaganjima („Sl. glasnik RS“, br. 89/2015 i 95/2018). Prema članu 7. stav 1. tog zakona, ulagač koji je strano pravno ili fizičko lice u pogledu svog ulaganja u svemu uživa jednak položaj i ima ista prava i obaveze kao i domaći ulagači, ako ovim ili drugim zakonom nije drugačije uređeno. Pravo da članu društva (ulagaču) pripadne imovina likvidiranog društva je pravo koje proističe iz ulaganja, a ne iz nekog komercijalnog ugovora ili drugog pravnog posla. Ni u tom, ni u nekom drugom zakonu nije predviđeno da strano lice koje je član likvidiranog privrednog društva nema pravo da sekne imovinu društva nakon njegove likvidacije. Iz toga proizlazi da i strano pravno (i fizičko) lice postaje vlasnik imovine privrednog društva koje je prestalo u postupku prinudne likvidacije po samom zakonu, i ima pravo da se upiše kao vlasnik (suvlasnik) nepokretnosti koje su pripadale likvidiranom privrednom društvu.
Da li se poreskom obvezniku porez može utvrditi retroaktivno 5 godina u skladu sa zakonom do trenutka kada je bio vlasnik nepokretnosti?
Odredbama člana 114. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, uređuju se zastarelost prava na utvrđivanje i naplatu poreza i sporednih poreskih davanja. Pravo poreskog organa na utvrđivanje i naplatu poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče. Članom 114a pravo poreskog obveznika na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče.
Zastarelost prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je poreski obveznik stekao pravo na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza i povraćaj sporednih poreskih davanja.
Shodno navedenom, a u vezi sa odredbama čl.10 i 10a Zakona o porezima na imovinu koji uređuju nastanak i prestanak poreske obaveze imate pravni osnov da poreskom obvezniku utvrdite porez na imovinu od nastanka poreske obaveze pa do otuđenja predmetne nepokretnosti.
Ukoliko je potrebno izvršiti terensku kontrolu u poreskom postupku ko to može da učini?
Prema Zakonu o poreskom postupku I poreskoj administraciji propisano je da se sprovodi poreska kontrola. Pojmovi kancelarijske i terenske kontrole iz zakona su brisani počev od 1. januara 2019. godine (Zakon o izmenama I dopunama ZPPPA objavljen u Službenom glasniku RS broj 30/2018), od kada se koristi pojam poreska kontrola.
Član 123. ZPPPA propisuje da poreska kontrola predstavlja postupak provere i utvrđivanja zakonitosti i pravilnosti ispunjavanja poreske obaveze, kao i postupak provere tačnosti, potpunosti i usklađenosti sa zakonom, odnosno drugim propisima, podataka iskazanih u poreskoj prijavi, poreskom bilansu, računovodstvenim izveštajima i drugim evidencijama poreskog obveznika koji vrši poreski organ, u skladu sa ovim zakonom. Ako se u poreskoj kontroli utvrde nepravilnosti ili propusti u izvršavanju obaveza iz poreskopravnog odnosa, poreskom obvezniku se nalaže da ih otkloni.
Stav 3. ovog člana ZPPPA propisuje da je poreski inspektor službeno lice koje je ovlašćeno da vrši poresku kontrolu na osnovu naloga za poresku kontrolu, odnosno poziva za poresku kontrolu.
Član 124. ZPPPA propisuje da je poreski inspektor dužan da pokaže službenu legitimaciju poreskom obvezniku ukoliko poresku kontrolu vrši na osnovu naloga za poresku kontrolu.
Članom 125. ZPPPA propisano je da se poreska kontrola vrši u poslovnim prostorijama poreskog obveznika, u službenim prostorijama poreskog organa ili na drugom mestu, u zavisnosti od predmeta kontrole.
Prema tome, terensku kontrolu, kao vid poreske kontrole koja se vrši u poslovnim prostorijama poreskog obveznika ili na drugom mestu, može vršiti poreski inspektor na osnovu naloga za kontrolu izdatog u skladu sa ZPPPA.
Da li se usluga lizinga posebno nabavlja, s obzirom na to da je, s jedne strane, način plaćanja dobra iz ugovora o nabavci automobila, a s druge finansijska usluga. Da li je izuzetak u smislu člana 12. stav 1. tačka 7 ili ne? Da li treba sprovesti jednu nabavku, ili posebno dve, za lizing i za automobil?
U ovom slučaju nema mesta primeni čl. 12. stav 1. tačka 7) ZJN, jer lizing nije sastavni deo ovog izuzetka, i, kao što ste i naveli, ugovor o kupovini vozila putem lizinga je trojni, između prodavca, banke odnosno davaoca lizinga i kupca i u pitanju je standardna procedura i postupak javne nabavke.
Zbog prirode predmeta i finansiranja ugovora, uglavnom je praksa da se sprovodi jedan postupak javne nabavke.
U okviru konkursne dokumentacije se sačinjava Obrazac strukture cene koji u sebi sadrži podatke strukture cene isporučioca vozila i podatke strukture cene davaoca lizinga (npr. nominalna i efektivna kamatna stopa, ukupan iznos kamate za vreme trajanja lizinga, troškovi kreditnog biroa, upis ugovora u registar finansijskih lizinga, PDV na te troškove, PDV na kamatu, broj rata, iznos mesečne lizing rate, vrednost vozila putem lizinga itd.).
Dakle, kada je ovakva javna nabavka u pitanju, sprovodi se jedinstven postupak, podnosi se zajednička ponuda isporučioca vozila i davaoca lizinga, gde isporučilac vozila prenosi na davaoca lizinga pravo svojine nad vozilom, radi njegove predaje primaocu lizinga (naručiocu) na držanje i korišćenje.
Da li se prilikom računanja ukupno mogućeg iznosa tekuće budžetske rezerve uzima 4 posto od svih planiranih tekućih prihoda, uključujući i prihode sa izvora 07?
Članom 69. stav 3. Zakona o budžetskom sistemu („Sl. glasnik RS“, br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr., 108/2013, 142/2014, 68/2015 - dr. zakon, 103/2015, 99/2016, 113/2017, 95/2018, 31/2019, 72/2019, 149/2020 i 118/2021) propisano je da se tekuća budžetska rezerva opredeljuje najviše do 4% ukupnih prihoda i primanja od prodaje nefinansijske imovine za budžetsku godinu.
Članom 14. Zakona o budžetskom sistemu, propisane su vrste javnih prihoda i primanja:
Javni prihodi su:
1) porezi;
2) doprinosi za obavezno socijalno osiguranje;
2a) neporeski prihodi, i to:
(1) takse,
(2) naknade,
(3) kazne,
(4) prihodi nastali upotrebom javnih sredstava;
5) samodoprinos;
6) donacije, transferi i finansijska pomoć Evropske unije.
Primanja države su:
1) primanja od prodaje nefinansijske imovine;
2) primanja od zaduživanja;
3) primanja od prodaje finansijske imovine.
Članom 20. Zakona o budžetskom sistemu, primanjima od prodaje nefinansijske imovine smatraju se:
1) primanja od prodaje nepokretnosti i pokretnih stvari u državnoj svojini;
2) primanja od prodaje nepokretnosti i pokretnih stvari u svojini autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave;
3) primanja od prodaje ostalih osnovnih sredstava;
4) primanja od prodaje robnih rezervi;
5) primanja od prodaje dragocenosti;
6) primanja od prodaje prirodne imovine;
7) druga primanja utvrđena zakonom.
Na osnovu navedenih odredbi, može se reći da se prilikom obračuna maksimalno mogućeg iznosa sredstava koji se mogu opredeliti kao tekuća budžetska rezerva, uzimaju ukupni prihodi i primanja od prodaje nefinansijske imovine. Dakle u navedeni obračun ne ulazeprimanja od zaduživanja i primanja od prodaje finansijske imovine.
U skladu sa članom 8. Pravilnika o standardnom klasifikacionom okviru i kontnom planu za budžetski sistem ("Sl. glasnik RS", br. 16/2016, 49/2016, 107/2016, 46/2017, 114/2017, 20/2018, 36/2018, 93/2018, 104/2018, 14/2019, 33/2019, 68/2019, 84/2019, 151/2020, 19/2021, 66/2021 i 130/2021), klasifikacija rashoda i izdataka prema izvorima finansiranja iskazuje prihode i primanja, rashode i izdatke prema osnovu ostvarenja tih sredstava.
Klasifikacija izvora finansiranja obuhvata:
1) Opšte prihode i primanja budžeta - izvor 01;
2) Transfere između korisnika na istom nivou - izvor 02;
3) Socijalne doprinose - izvor 03;
4) Sopstvene prihode budžetskih korisnika - izvor 04;
5) Donacije od inostranih zemalja - izvor 05;
6) Donacije od međunarodnih organizacija - izvor 06;
7) Transfere od drugih nivoa vlasti - izvor 07;
8) Dobrovoljne transfere od fizičkih i pravnih lica - izvor 08;
9) Primanja od prodaje nefinansijske imovine - izvor 09;
10) Primanja od domaćih zaduživanja - izvor 10;
11) Primanja od inostranih zaduživanja - izvor 11;
12) Primanja od otplate datih kredita i prodaje finansijske imovine - izvor 12;
13) Neraspoređeni višak prihoda i primanja iz ranijih godina - izvor 13;
14) Neutrošena sredstva od privatizacije iz ranijih godina - izvor 14;
15) Neutrošena sredstva donacija, pomoći i transfera iz ranijih godina - izvor 15;
16) Roditeljski dinar za vannastavne aktivnosti - izvor 16;
17) Neutrošena sredstva transfera od drugih nivoa vlasti - izvor 17;
18) Finansijsku pomoć EU - izvor 56.
Dakle, iskazano po izvorima finansiranja, a u skladu sa navedenim članom Pravilnika o standardnom klasifikacionom okviru i kontnom planu za budžetski sistem, prilikom računanja ukupno mogućeg iznosa tekuće budžetske rezerve uzima se 4% od ukupno planiranih prihoda i primanja od prodaje nefinansijske imovine, koji se iskazuju na izvorima finansiranja od 01 do 09, kao i na izvoru 16 i izvoru 56.