Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeKako postupiti u slučaju smrti preduzetnika koji ima dug po osnovu komunalne takse za radnju koja je brisana iz APR-a? Naslednici su podneli zahtev za otpis duga zbog smrti vlasnika radnje. Situacija je jasna kada je u pitanju porez na imovinu, jer obavezu ispunjavaju naslednici u visini naslednog dela, ali kako postupiti za komunalnu taksu?
Prema odredbi člana 19. st. 1, 2. ZPPPA ispunjenje poreske obaveze sastoji se u plaćanju o dospelosti, dugovanog iznosa poreza. Poresku obavezu ispunjava neposredno poreski obveznik, osim u slučaju kada je tim zakonom ili drugim poreskim zakonom propisano da je drugo lice odgovorno za ispunjenje poreske obaveze poreskog obveznika.
Prema odredbi člana 212. stav 1. Zakona o nasleđivanju, zaostavština prelazi po sili zakona na ostaviočeve naslednike u trenutku njegove smrti. Naslednik odgovara za ostaviočeve dugove do visine vrednosti nasleđene imovine (član 222. Zakona o nasleđivanju). Naslednik koji se odrekao nasleđa ne odgovara za ostaviočeve dugove (član 223. Zakona o nasleđivanju).
Prema članu 22. ZPPPA, poresku obavezu preminulog lica ispunjavaju naslednici, u okviru vrednosti nasleđene imovine i u srazmeri sa udelom pojedinog naslednika, u momentu prihvatanja nasledstva (član 22. stav 1.). Ako ostavilac nema naslednika ili se nijedan od naslednika ne prihvati nasledstva, ostaviočeva poreska obaveza se otpisuje (član 22. stav 2.).
Prema tome, nijednim zakonom nije propisano da naslednici ispunjavaju samo poresku obavezu koja se odnosi na imovinu koju naslednik nasleđuje. Znači, naslednik u okviru vrednosti nasleđene imovine i u srazmeri sa svojim udelom, ispunjava ukupnu poresku obavezu preminulog lica, po svim osnovama, a koja se odnosi na period do dana smrti preminulog lica.
U vašem primeru, dugove po osnovu lokalne komunalne takse, nastale iz obavljanja samostalne delatnosti obveznika, preminulog lica, nasleđuju naslednici u okviru vrednosti nasleđene imovine i u srazmeri sa udelom pojedinog naslednika, u momentu prihvatanja nasledstva.
Na primer, ako preminulo lice ima dug po osnovu komunalne takse i poreza na imovinu za kuću, a preminulo lice ima dva naslednika koji nasleđuju kuću preminulog lica po pola, na ta dva naslednika se prenosi dug i po osnovu komunalne takse i po osnovu poreza na imovinu u jednakim delovima (svakome po 50% glavnog duga i pripadajuće kamate na taj glavni dug). Može se desiti i da je obveznik pre smrti prodao ili poklonio nepokretnost, pa da je predmet ostavine recimo samo gotov novac. Tada nasllednici nasleđuju dug po osnovu komunlane takse i poreza na imovinu, ali samo u okviru iznosa nasleđenog novca, svako po pola duga.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
Preporučenom pošiljkom poslata je prijava potraživanja firmi koja je u likvidaciji nakon čega se pošiljka vratila kao nepoznata. Telefonskim putem pozvan je likvidacioni upravnik koji se izjasnio ”da ga to ne zanima”. Prijava je poslata na adresu koja je u oglasu data za prijavu potraživanja. Kako dalje postupiti?
Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji u članu 20. propisano je ispunjenje poreske obaveze u slučaju likvidacije ili stečaja. Poresku obavezu pravnog lica u likvidaciji ispunjava likvidacioni upravnik iz novčanih sredstava pravnog lica, uključujući prihode od prodaje imovine. Ako pravno lice u likvidaciji nema dovoljno novčanih sredstava da ispuni poresku obavezu u celosti, uključujući i prihode od prodaje imovine, preostali poreski dug platiće osnivači, odnosno članovi pravnog lica, ako su, u skladu sa zakonom, statutom ili osnivačkim aktom pravnog lica solidarno odgovorni za obaveze pravnog lica.
Postupak likvidacije propisan je Zakonom o privrednim društvima (čl. 524-548.).
Likvidacija privrednih društava je postupak u kome prestaje pravni subjektivitet privrednog društva, uz potpuno namirenje poverilaca.
Članom 534. Zakona o privrednim društvima propisano je da poverioci čije je potraživanje utvrđeno izvršnom ispravom do početka likvidacije, nemaju obavezu prijavljivanja potraživanja, a takva potraživanja se smatraju prijavljenim u skladu sa zakonom. S obzirom da su poreska potraživanja utvrđena rešenjima (izvršnim ispravama) niste ni imali obavezu da obvezniku u likvidaciji dostavljate prijavu potraživanja, već samo jedno obaveštenje sa pozivom na odredbe navedenog člana Zakona o privrednim društvima o visini vašeg potraživanja. Takođe, članom 535. zakona uređen je postupak po prijavama potraživanja, gde se eksplicitno navodi da društvo ne može osporavati potraživanja poveriocima čija su potraživanja utvrđena izvršnom ispravom. Odredbama člana 527. stav 1. Zakona o privrednim društvima propisano je da pokretanje likvidacije ne sprečava određivanje i sprovođenje izvršenja protiv društva u likvidaciji, niti vođenje drugih postupaka koji se vode protiv ili u korist društva u likvidaciji.
Dostavljanje poreskih akata vrši se prema odredbama člana 36. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji i prijava potraživanja smatra se dostavljenom 15-og dana od dana predaje poreskog akta pošti (st. 3, 4.), ako je dostava vršena na adrese prema članu 36. zakona. Ako dostava nije uredna smatra se da nije ni izvršena, pa neuredno dostavljena poreska ili poresko-upravna akta ne mogu da proizvode pravne posledice u odnosu na poreskog obveznika, pa ni poreski organ ne može da preduzme zakonom dozvoljene radnje.
Takođe, podsećamo na ključni argument a to je da je odedbama člana 29. stav 7. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji uređeno da organ, organizacija ili drugo lice nadležno za upis u propisani registar lica koja obavljaju delatnost me može brisati lice iz propisanog registra bez dokaza o prestanku poreskih obaveza, odnosno brisanju iz evidencije propisane poreskim zakonom koji izdaje nadležni poreski organ, ne starijeg od 5 (pet) dana u momentu podnošenja zahteva za brisanje iz propisanog registra.
Prema navedenom, obveznik se ne može izbrisati iz propisanog registra sve dok ne izmiri svoje poreske obaveze, odnosno dok ne dobije uverenje kao dokument da je izmirio dospele poreske obaveze.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
Potrebno je pojašnjenje u vezi zapisnika o kancelarijskoj kontroli prilikom vršenja otpisa/pripisa poreskog dugovanja sa pravnog prethodnika na pravnog sledbenika, kao i uopšte iskustva sa primenom Zakona o inspekcijskom nadzoru.
Poreska inspekcija u inspekcijskom nadzoru (poreskoj kontroli) pre svega primenjuje poseban zakon - Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji, zatim Zakon o inspekcijskom nadzoru - kao opšti sistemski zakon kojim se uređuje inspekcijski nadzor i Zakon o opštem upravnom postupku.
Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji uređen je postupak utvrđivanja, naplate i kontrole javnih prihoda, prava i obaveze poreskih obveznika, registracija poreskih obveznika i poreska krivična dela i prekršaji, što ga čini posebnim zakonom u odnosu na Zakon o inspekcijskom nadzoru u vezi sa odredbama kojima se uređuju poreska kontrola i poreska inspekcija. Članom 3. st. 1, 2. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji uređen je odnos ovog zakona prema drugim zakonim i to tako da ako je drugim zakonom pitanje iz oblasti koju uređuje ovaj zakon uređeno na drugačiji način, primenjuju se odredbe ovog zakona, ako ovim zakonom nije drukčije propisano, poreski postupak se sprovodi prema načelima i u skladu i sa odredbama zakona kojima se uređuje opšti upravni postupak.
Članom 4. Zakona o inspekcijskom nadzoru propisano je da se, u postupku inspekcijskog nadzora koji proističe iz posebnih zakona, neposredno primenjuju odredbe posebnog zakona, ako je u određenoj oblasti inspekcijski nadzor tim zakonom uređen drugačije. Međutim neposredna primena odredaba ovih posebnih zakona i propisa ne može isključiti ili ograničiti neposrednu primenu odredaba Zakona o inspekcijskom nadzoru kojima se uređuju pitanja inspekcijskog nadzora koja nisu uređena posebnim zakonom, u ovom slučaju Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji.
Prema navedenom, na pitanja koja su drugačije uređena u Zakonu o poreskom postupku i poreskoj administraciji u odnosu na Zakon o inspekcijskom nadzoru primenjuju se odredbe Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, kao posebnog zakona. Na pitanje koje je u Zakonu o poreskom postupku i poreskoj administraciji delimično drugačije uređeno u odnosu na Zakon o inspekcijskom nadzoru primenjuju se odredbe Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji i delu u kome je pitanje drugačije uređeno, a u preostalom delu Zakon o inspekcijskom nadzoru. Na pitanja koja u Zakonu o poreskom postupku i poreskoj administraciji nisu uređena neposeredno se primenjuje Zakon o inspekcijskom nadzoru. Kada određeno pitanje nije uređeno ni Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji ni Zakonom o inspekcijskom nadzoru, primeniće se odredbe Zakona o opštem upravnom postupku, kao zakonu kojim se na opšti način uređuje upravni postupak.
U postupku kancelarijske kontrole poreskom obvezniku, nadziranom subjektu, nije potrebno dostavljati obaveštenje o predstojećem inspekcijskom nadzoru. Članom 119. stav 3. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji propisano je da postupak kancelarijske kontrole počinje danom dostavljanja poziva iz člana 121. stav 1. ovog zakona, kojim je propisano da je poreski obveznik dužan da na poziv Poreske uprave, neposredno ili preko poreskog punomoćnika, učestvuje u daljem postupku kancelarijske kontrole i da pruži tražena objašnjenja i dokumentaciju u roku koji odredi Poreska uprava. Obaveštenje o predstojećem inspekcijskom nadzoru iz člana 17. Zakona o inspekcijskom nadzoru i poziv za kancelarijsku kontrolu iz člana 119. stav 3. a u vezi sa članom 121. stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji su oblici istog pravnog instituta – poziva, koji je uređen i članom 110. Zakona o opštem upravnom postupku. U skladu sa redosledom primene zakona i materiji koju uređuju, obaveštenje o predstojećem inspekcijskom nadzoru iz člana 17. Zakona o inspekcijskom nadzoru predstavlja poseban oblik poziva iz člana 110. Zakona o opštem upravnom postupku, a poziv za kancelarijsku kontrolu iz člana 119. stav 3. a u vezi sa članom 121. stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji čini poseban oblik obaveštenja iz Zakona o inspekcijskom nadzoru.
Zapisnik o poreskoj kontroli je poreski akt u skladu sa članom, 34. stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj adminisraciji
Zapisnikom o kancelarijskoj kontroli ne mogu se naložiti mere za otklanjanje nezakonitosti, odnosno nepravilnosti, koje se nalažu prema članu 27. stav 1. Zakona o inspekcijskom nadzoru. Naime, članom 122. stav 4. ZPPPA propisano je da poreski organ - na osnovu zapisnika - donosi rešenje. Donošenje rešenja predstavlja, dakle, zakonsku obavezu (dužnost), a ne ovlašćenje (pravo), u kom slučaju bi postojao pravni prostor za primenu člana 27. stav 1. Zakona o inspekcijskom nadzoru i nalaganje mera za otklanjanje nezakonitosti-nepravilnosti zapisnikom.
Na osnovu navedenog, zapisnik o kancelarijskoj kontroli koje se sačinjva sa predmetom kontrole koja se definiše u skladu sa konkretnom poreskom situacijom u svemu se sačinjava prema ZPPPA. Na osnovu činjeničnog stanja koje će se konstatovati u zapisniku doneće se rešanja na osnovu kojih će se izvršiti knjiženja u poreskom računovodstvu.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
Krajem 2017. godine izdato je oko 2000 opomena za plaćanje poreskog duga. U vezi većeg broja opomena obveznici su dolazili neposredno da rasprave sporna pitanja, jedan deo njih je podneo zahtev za odlaganje plaćanja poreskog duga, a nekoliko obveznika je podnelo pisane zahteve u formi žalbi, prigovora i izjašnjenja na opomene. S obzirom na činjenicu da opomena nije upravno-pravni akt, pa protiv nje nije moguće uložiti pravni lek, kako postupiti u tim slučajevima ? U najvećem broju tih podnesaka obveznici se pozivaju na zastarelost potraživanja, a u ostalim smatraju da su platili dug ranije i da nisu dužni.
Opomena za plaćanje poreza, kao deo redovne naplate javnih prihoda, uređena je odredbama člana 71. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji.
Poreskom obvezniku koji u celosti ili delimično, nije o dospelosti platio porez, odnosno sporedno poresko davanje osim u slučaju iz člana 74. stav 7. tačka 1) nadležni poreski organ će poslati opomenu o vrsti i iznosu poreza, odnosno sporednih poreskih davanja dospelih za naplatu, u roku od 30 dana od dana dospelosti, kojom mu nalaže da dospeli iznos plati odmah, a najkasnije u roku od pet dana od dana prijema opomene, sa obračunatom kamatom od dana izdavanja opomene do dana uplate dospelog poreza, odnosno sporednih poreskih davanja.
Izdavanjem opomena poreski obveznici se obaveštavaju o stanju duga kako bi izmirili svoje neizmirene obaveze, s obzirom da veliki broj obveznika, na osnovu dostavljenih poreskih rešenja o utvrđivanju obaveza, ne izvrši plaćanja u propisanim rokovima.
Zakonodavac je institutom opomene omogućio poreskom obvezniku da u produženom roku iz opomene plati dospeli a neplaćeni iznos poreske obaveze iako je zakonski rok za njegovo plaćanje istekao, ali sa obračunatom kamatom od dana izdavanja opomene do dana uplate dospele poreske obaveze.
Ovom zakonskom odredbom je stvoren pravni osnov kojim se omogućava poreskom obvezniku da učestvuje u postupku pre pokretanja postupka prinudne naplate i u roku od pet dana od dana prijema opomene sa nadležnim poreskim odeljenjem raspravi sporna pitanja u vezi vrste i iznosa dospele a neplaćene poreske obaveze. Ako poreski obveznik ne iskoristi pomenuto pravo, pretpostavka je da se složio sa iznosom i vrstom poreskog duga iz opomene, pa nema pravo da sporna pitanja vezana za iznos i vrstu poreza ističe u žalbi protiv rešenja o određivanju prinudne naplate.
Takođe, uvođenjem opomene kao zakonskog rešenja daje se mogućnost poreskom obvezniku da nadležnoj lokalnoj poreskoj administraciji podnese zahtev za odlaganje plaćanja dugovanog poreza, u kom slučaju se, saglasno odredbama člana 77. stav 5. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, neće doneti rešenje o prinudnoj naplati ako je zahtev za odlaganje plaćanja podnet u roku iz člana 71. stav 1. ovog Zakona, dok se ne odluči po zahtevu za odlaganje.
Ukoliko se posle izdavanja i dostavljanja opomene konstatuje greška u obračunu poreske obaveze ili knjiženju uplata, na osnovu primedbi poreskog obveznika što ima za posledicu nižu poresku obavezu, vrši se ispravka greške i ako poreski obveznik i posle toga ne uplati dospelu poresku obavezu izdaje se i dostavlja nova opomena poreskom obvezniku, dakle opomena sa usaglašenim stanjem duga, koji će biti predmet prinudne naplate.
Na osnovu navedenog pouka, poreskom obvezniku, koja je sastavni deo opomene daje pravo poreskom obvezniku da u propisanom roku raspravi sporna stanja na svojim karticama izvornih javnih prihoda. Nije od uticaja na postupanje LPA da li je taj podnesak naslovljen kao “žalba” ili “prigovor” (član 58. Zakona o opštem upravnom postupku) obaveza je da se postupi po svim iznetim navodima koji su iz nadležnosti LPA i na taj način izvrši usaglašavanje stanja, odnosno na taj način će se raspraviti sporna pitanja u vezi vrste i iznosa poreza odnosno sporednih poreskih davanja za koje je poreskom obvezniku data opomena. Takođe, članom 24. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji propisano je i pravo poreskom obvezniku da u pismenom obliku dobije odgovor na pitanje koje je u takvom obliku postavio Poreskoj upravi a tiče se njegove poreske situacije.
Prema navedenom, obaveza je da postupite po svakom podnetom podnesku, raspravite sporna pitanja, donesete potrebna akta u postupku i na taj način usaglasite stanja, pre otpočinjanja postupka prinudne naplate imajući u vidu da se postupak prinudne naplate vrši za dug koji je nesporno utvrđen.
Po samom prigovoru na opomenu u kom se ne navode neki posebni zahtevi, odgovara se obaveštenjem (npr. obveznik se žali da nema novca da plati dug, da je utvrđena obaveza poreza previsoka, da je svoje obaveze izmirio ranije i sl.)
Ukoliko je u prigovoru naveden neki poseban zahtev (npr. zahtev za zastarelost), u tom slučaju se donosi rešenje, pošto se rešenjem odlučuje o pravima obveznika.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.
Kako tačno utvrditi ko ima pravo na samooporezivanje kod poreza na imovinu pravnih lica i šta preduzeti u slučaju netačnih poreskih prijava? Da li se može doneti rešenje unazad pet godina ili nе?
Obveznik koji vodi poslovne knjige u smislu oporezivanja porezom na imovinu, jeste:
Navedena lica su obveznici poreza na imovinu ako su na nepokretnosti koje je na teritoriji Republike Srbije imaoci prava, korisnici ili držaoci nepokretnosti koja je predmet oporezivanja.
Obveznikom koji vodi poslovne knjige od 1.1.2014, smatra se, recimo i:
S druge strane fizičko lice koje ostvaruje prihod od poljoprivrede, a nema status preduzetnika, nema ni obavezu da vodi poslovne knjige, pa stoga nema ni obavezu samooporezivanja za nepokretnosti za koje je obveznik poreza na imovinu.
Od 1. januara 2014. godine propisano je samooporezivanje za obveznike koji vode poslovne knjige, što znači da ovi obveznici imaju obavezu da sami utvrde, prijave i plate porez na imovinu u zakonom propisanim rokovima.
U postupku kontrole prijema i obrade poreske prijave, kao inicijalne faze kancelarijske kontrole, proverava se:
Nakon prijema formalno ispravnih i matematički tačnih poreskih prijava, dalje se, u skladu sa odredbama Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, može vršiti kancelarijska ili terenska kontrola ispravnosti poreske prijave koju obavlja poreski inspektor.
Poreska kontrola se može vršiti i retroaktivno, u skladu sa odredbama o zastarelosti.
Za period od 1.1.2014. godine od kada važi samooporezivanje, kod utvrđenih nepravilnosti u postupku kontrole se donosi rešenje kojim se utvrđuje porez koji nije pravilno utvrđen poreskom prijavom i pripadajuća kamata na taj neutvrđeni porez, s obzirom da su kod samooporezivanja rokovi utvrđivanja i plaćanja propisani zakonom.
Za period do 31.12.2013. godine, kada se obaveza utvrđivala rešenjem LPA, može se u postupku kontrole utvrditi razlika poreza, ali se u tom slučaju ne može utvrditi kamata, s obzirom da obaveza po zakonu dospeva 15 dana od dana prijema rešenja.
U praksi, LPA kada utvrde da je poreska prijava PPI-1 netačno popunjena, u smislu suštinske greške, pozivaju obveznika da sam podnese ispravnu poresku prijavu, kao izmenjenu prijavu (na šta ima pravo po zakonu), kako ne bi sprovodili postupak kontrole, što je brže i lakše. Pri tom se obvezniku ukaže i na prekršajnu odgovornost zbog netačnih podataka u poreskoj prijavi. Ako se radi o izmenjenoj prijavi za tekuću godinu tada se izmenjena poreska prijava knjiži sa zakonskim rokovima dospeća. Ali ako se izmenjena poreska prijava podnosi za prethoden godine, tada inspektor treba da u postupku kancelarijske kontrole obračuna kamatu od dana dospeća propisanih zakonom, do dana podnošenja izmenjene poreske prijave, i tu kamatu utvrdi rešenjem u kontroli.
Ali ako obveznik neće sam da podnese izmenjenu poresku prijavu tada se neprijavljeni porez mora utvrditi u postupku kontrole.
Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.