Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeKako upisati objekat (vodovod) koji je izgrađen na više katastarskih parcela i u dve katastarske opštine?
Pravila upisa sadržana su u Zakonu o postupku upisa u katastar nepokretnosti i vodova i u Praivlniku o katastarskom premeru. Potrebno je geodetski snimiti svaku deonicu vodovoda u okviru jedne katastarske opštine i preko ovlašćene geodetske organizacije podneti zahtev RGZ nadležnoj Službi za katastar nepokretnosti za evidentiranje u katastru vodova.
Da li postoji mogućnost nekog masovnog importa utvrđenih vrednosti jer u protivnom ponovo se moraju ubacivati podaci knjigovodstva za svaku nepokretnost?
Postoji mogućnost masovonog importa podataka za veći broj nepokretnosti u aplikaciju Registar nepokretnosti u javnoj svojini. Prilikom korišćenja aplikacije Registar nepokretnosti u javnoj svojini preporučujemo obraćanje korisničkoj podršci Republičke direkcije za imovinu.
Da li se promene aproprijacija u toku godine mogu vršiti između različitih JBKJS bez rebalansa?
Članom 61. Zakona o budžetskom sistemu (“Sl. glasnik RS", br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr., 108/2013, 142/2014, 68/2015 - dr. zakon, 103/2015, 99/2016, 113/2017, 95/2018, 31/2019, 72/2019 i 149/2020), definisano je u kojim slučajevima je moguće vršiti promene aproprijacija u toku godine:
“U slučaju da se u toku godine obim poslovanja ili ovlašćenja direktnog, odnosno njegovog indirektnog korisnika budžetskih sredstava promeni, iznos aproprijacija izdvojenih za aktivnosti tog korisnika povećaće se, odnosno smanjiti.
Ako se obim poslovanja ili ovlašćenja direktnog, odnosno njegovog indirektnog korisnika budžetskih sredstava iz stava 1. ovog člana poveća, sredstva će se obezbediti iz tekuće budžetske rezerve.
U slučaju osnivanja novog direktnog, odnosno indirektnog korisnika budžetskih sredstava, sredstva za njegovo poslovanje ili ovlašćenja obezbeđuju se iz tekuće budžetske rezerve.
Ako korisnik budžetskih sredstava prestane da postoji, a njegovi zadaci nisu preneti na drugog korisnika budžetskih sredstava, neiskorišćena sredstva se prenose u tekuću budžetsku rezervu i mogu se koristiti za namene za koje je predviđeno korišćenje sredstava stalne budžetske rezerve.
Ako se u toku godine od jednog direktnog, odnosno indirektnog korisnika budžetskih sredstava obrazuje više direktnih, odnosno indirektnih korisnika, neiskorišćena sredstva raspoređena tom korisniku prenose se u tekuću budžetsku rezervu i raspoređuju novoobrazovanim direktnim, odnosno indirektnim korisnicima budžetskih sredstava.
Odluku o promeni u aproprijacijama iz st. 1-5. ovog člana i o korišćenju sredstava tekuće budžetske rezerve donosi Vlada, odnosno nadležni izvršni organ lokalne vlasti.
Direktni korisnik budžetskih sredstava, uz odobrenje ministra, odnosno lokalnog organa uprave nadležnog za finansije, može izvršiti preusmeravanje aproprijacije odobrene na ime određenog rashoda i izdatka koji se finansira iz opštih prihoda budžeta u iznosu do 10% vrednosti aproprijacije za rashod i izdatak čiji se iznos umanjuje, u okviru razdela, kao i između glava unutar razdela tog direktnog korisnika budžetskih sredstava.
Preusmeravanje aproprijacija iz stava 7. odnose se na aproprijacije iz prihoda iz budžeta, dok se iz ostalih izvora mogu menjati bez ograničenja, s tim što korisnik budžetskih sredstava, koji ostvari prihode i primanja čiji iznosi nisu mogli biti poznati u postupku donošenja budžeta, podnosi zahtev organu uprave nadležnom za finansije za otvaranje, odnosno povećanje odgovarajuće aproprijacije za izvršavanje rashoda i izdataka iz svih izvora finansiranja, osim iz izvora 01.
U slučaju da se u toku godine izvrši povećanje, odnosno smanjenje aproprijacije putem preusmeravanja, ta aproprijacija se naknadnom promenom ne može smanjiti, odnosno povećati primenom stava 7. ovog člana.
U slučaju rebalansa budžeta, za iznos izvršene promene aproprijacije putem preusmeravanja do rebalansa umanjuje se ukupan iznos moguće promene vrednosti aproprijacije, utvrđen primenom procenta iz stava 7. ovog člana.
Organizacija za obavezno socijalno osiguranje, na osnovu odluke direktora organizacije za obavezno socijalno osiguranje, može vršiti preusmeravanje aproprijacija odobrenih na ime određenog rashoda i izdatka u iznosu do 10% vrednosti aproprijacije za rashod i izdatak čiji se iznos umanjuje, a izuzetno i preko 10% za troškove zdravstvene zaštite.
Ako u toku godine dođe do promene okolnosti koja ne ugrožava utvrđene prioritete unutar budžeta, Vlada, odnosno nadležni izvršni organ lokalne vlasti, donosi odluku da se iznos aproprijacije koji nije moguće iskoristiti, prenese u tekuću budžetsku rezervu i može se koristiti za namene koje nisu predviđene budžetom ili za namene za koje nisu predviđena sredstva u dovoljnom obimu.
Ukupan iznos preusmeravanja iz stava 12. ovog člana zakona, počev od budžeta Republike Srbije za 2015. godinu, ne može biti veći od iznosa razlike između maksimalno mogućeg iznosa sredstava tekuće budžetske rezerve utvrđenog ovim zakonom i budžetom odobrenih sredstava tekuće budžetske rezerve.
U obračun maksimalno mogućeg iznosa sredstava tekuće budžetske rezerve utvrđenog ovim zakonom na godišnjem nivou ne uključuje se iznos sredstava nastao kao posledica primene stava 1, u delu koji se odnosi na prenos ovlašćenja, i st. 4. i 5. ovog člana.”
Dakle, iz navedenog člana ZOBS, može se zaključiti da se promene aproprijacija u toku godine (bez rebalansa budžeta) mogu vršiti u okviru razdela jednog direktnog korisnika budžetskih sredstava, kao i između glava (indirektnih korisnika budžetskih sredstava) unutar razdela tog direktnog korisnika budžetskih sredstava (u slučaju kada promena ne prelazi 10% dozvoljenog umanjenja).
Promene aproprijacija u toku godine ne mogu se vršiti bez rebalansa između različitih razdela, odnosno između različitih direktnih korisnika budžetskih sredstava, kao ni između indirektnih korisnika budžetskih sredstava koji pripadaju različitim direktnim budžetskim korisnicima, osim u slučajevima osnivanja novog direktnog, odnosno indirektnog korisnika, ukoliko direktni, odnosno indirektni korisnik prestane da postoji ili ukoliko se od jednog direktnog, odnosno indirektnog korisnika, obrazuje više direktnih, odnosno indirektnih korisnika budžetskih sredstava.
U predlozima finansijskih planova korisnika, na primer škole, da li su plan na izvoru 16-roditeljski dinar, tj. da li uopšte treba u budžetu opštine da bude obuhvaćen roditeljski dinar? Da li i to treba da se obuhvati budžetom opštine, s obzirom da se iz tih sredstava planiraju plaćanja putnih troškova za decu, nabavku materijala za obrazovanje, troškove osiguranja i slično?
Članom 13. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja ("Sl. glasnik RS", br. 88/2017, 27/2018 - dr. zakon, 10/2019, 27/2018 - dr. zakon i 6/2020) propisano je da delatnost obrazovanja i vaspitanja obavlja ustanova. Ujedno, predviđeno je da se na osnivanje i rad ovih ustanova primenjuju propisi o javnim službama, kao i da je način obavljanja delatnosti obrazovanja i vaspitanja propisan ovim zakonom i posebnim zakonima u oblasti obrazovanja i vaspitanja.
Članom 89. su dalje predviđene vrste ustanova, odnosno predviđeno je da delatnost obrazovanja i vaspitanja obavljaju:
Dakle, Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja definisano je da sistem obrazovanja i vaspitanja obuhvata predškolsko vaspitanje i obrazovanje, osnovno i srednje obrazovanje i vaspitanje i obrazovanje odraslih. Specifičnosti obavljanja delatnosti ovih obrazovno vaspitnih ustanova uređuju se posebnim zakonom.
Članom 186. ovog zakona predviđeno je da se sredstva za finansiranje delatnosti ustanova obezbeđuju u budžetu Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, u skladu sa kriterijumima i standardima koje propisuje ministar. Pored toga, ustanove mogu da ostvare i sopstvene prihode po osnovu proširene delatnosti, kao i druge prihode u skladu sa zakonom. Ostvarivanje ovih prihoda, evidentiranje i korišćenje sredstava iz sopstvenih i drugih prihoda vrši se u skladu sa propisima kojima se uređuje budžetski sistem.
Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja je definisao za koje vrste troškova se obezbeđuju sredstva u budžetu Republike Srbije (član 187.), u budžetu autonomne pokrajine (član 188.) i u budžetu jedinice lokalne samouprave (član 189.).
Pored toga, članom 190. ovog zakona propisano je da ustanova može učešćem jedinice lokalne samouprave ili od proširene delatnosti da obezbedi sredstva za viši kvalitet u oblasti predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja i vaspitanja. Navedena sredstva, ustanova može obezbediti i sredstvima donatora ili sponzora, kao i dobrovoljnim učešćem roditelja dece i učenika, u skladu sa zakonom, a ona se koriste za poboljšanje uslova obrazovanja i vaspitanja u pogledu prostora, opreme i nastavnih sredstava, za ostvarivanje programa koji nisu osnovna delatnost ustanove, za ishranu i pomoć deci i učenicima.
Zakon o budžetskom sistemu (“Sl. glasnik RS", br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr., 108/2013, 142/2014, 68/2015 - dr. zakon, 103/2015, 99/2016, 113/2017, 95/2018, 31/2019, 72/2019 i 149/2020) u članu 2. stav 1. tačka 8) definiše indirektne korisnike budžetskih sredstava, prema kome su to: pravosudni organi, mesne zajednice; ustanove osnovane od strane Republike Srbije, odnosno lokalne vlasti, nad kojima osnivač, preko direktnih korisnika budžetskih sredstava, vrši zakonom utvrđena prava u pogledu upravljanja i finansiranja.
Pravilnikom o standardnom klasifikacionom okviru i Kontnom planu za budžetski sistem („Sl. glasnik RS", br. 16/2016, 49/2016, 107/2016, 46/2017, 114/2017, 20/2018, 36/2018, 93/2018, 104/2018, 14/2019, 33/2019, 68/2019, 84/2019, 151/2020, 19/2021 i 66/2021), uređuju se standardni klasifikacioni okvir i Kontni plan za budžetski sistem sa sadržajem konta u Kontnom planu. Članom 2. navedenog pravilnika predviđeno je da se odredbe ovog pravilnika odnose na budžet Republike Srbije, budžete jedinica pokrajinske autonomije i lokalne samouprave, kao i na njihove direktne i indirektne korisnike i dr.
Istim članom je predviđeno da su Republika, lokalne vlasti, korisnici budžetskih sredstava i korisnici sredstava organizacija obaveznog socijalnog osiguranja obavezni da primenjuju odredbe ovog pravilnika.
Članom 8. stav 3. tačka 16) Pravilnika o standardnom klasifikacionom okviru i Kontnom planu za budžetski sistem predviđeno je da klasifikacija izvora finansiranja obuhvata, pored ostalog i roditeljski dinar za vannastavne aktivnosti.
Prema odredbama Zakona o budžetskom sistemu (član 2 stav 1. tačka 3.) finansijski plan jeste akt direktnog ili indirektnog korisnika budžetskih sredstava, kao i akt organizacije za obavezno socijalno osiguranje, koji uključuje i finansijske planove indirektnih korisnika sredstava organizacija za obavezno socijalno osiguranje, izrađen na osnovu uputstva za pripremu budžeta, u skladu sa smernicama za izradu srednjoročnih planova i projekcijama srednjoročnog okvira rashoda predviđenih Fiskalnom strategijom, koji sadrži procenu obima prihoda i primanja i obim rashoda i izdataka za period od jedne ili tri godine (kapitalni izdaci iskazuju se za tri godine).
Iz napred navedenih zakonskih odredaba proizilazi da su osnovne i srednje škole, čiji je osnivač Republika, odnosno lokalna vlast, kao i autonomna pokrajina, indirektni korisnici budžetskih sredstava, koji ostvarivanje prihoda, evidentiranje i korišćenje sredstava vrše u skladu s propisima kojima se uređuje budžetski sistem. Škole kao budžetski korisnici, izvršavaju sredstva u skladu sa finansijskim planom, odnosno planom prihoda i primanja i rashoda i izdataka za period od jedne ili tri godine, koji mogu biti finansirani iz različitih izvora (sredstva iz budžeta Republike, sredstva iz budžeta JLS, donacije, roditeljski dinar i ostali izvori).
Svoj finansijski plan škole izrađuju na osnovu uputstva za pripremu budžeta jedinice lokalne vlasti. Uputstvo za pripremu budžeta treba da sadrži metodologiju, kao i osnovne pretpostavke i smernice za izradu predloga finansijskog plana, odnosno smernice za planiranje rashoda i izdataka. Dakle, školama se uputstvom za pripremu budžeta mogu dati posebne smernice za planiranje rashoda i izdataka iz budžeta jedinice lokalne samouprave. U skladu sa Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja, iz budžeta jedinice lokalne samouprave obezbeđuju se sredstva za tekuće rashode (tekuće održavanje škole – električna energija, grejanje, voda, tekuće popravke itd.), stručno usavršavanje zaposlenih, jubilarne nagrade i pomoć za zaposlene, prevoz učenika u osnovnoj školi (za udaljenost veću od četiri kilometra od škole), za prevoz, smeštaj i ishranu dece i učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom (nezavisno od udaljenosti mesta prebivališta od škole), za prevoz zaposlenih, za kapitalne rashode, zaštitu i bezbednost dece i učenika, druge tekuće rashode, osim onih za koje se sredstva obezbeđuju u budžetu Republike Srbije kao i plaćanja po osnovu izvršnih presuda donetih pred nadležnim sudovima u sporovima u vezi sa navedenim. Dakle, jedinica lokalne samouprave je u obavezi da finansira navedene rashode i izdatke i isti bi trebalo da se planiraju u finansijskom planu škole iz sredstava JLS. Ukoliko ne planiraju navedena sredstva, ista se ne mogu izvršavati iz budžeta opštine odnosno grada.
Sredstva roditeljskog dinara u skladu sa Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja koriste se za poboljšanje uslova obrazovanja i vaspitanja u pogledu prostora, opreme i nastavnih sredstava, za ostvarivanje programa koji nisu osnovna delatnost ustanove, za ishranu i pomoć deci i učenicima. Pravilnik o standardnom klasifikacionom okviru i Kontnom planu za budžetski sistem kao izvor finansiranja predviđa i roditeljski dinar za vannastavne aktivnosti. Sredstva ostvarena po ovom osnovu, kao i njihov raspored se posebno iskazuju u zbirnom finansijskom planu koje škole dostavljaju nadležnom ministarstvu iz izvora 16-roditeljski dinar za vannastavne aktivnosti.
Dakle, navedena sredstva “roditeljskog dinara” škole ne planiraju u delu finansijskog plana koje dostavljaju JLS, tako da ona ne mogu biti planirana ni u budžetu JLS.
Da li je obavezno definisati ciljeve i indikatore kod DBK u delu redovnog funkcionisanja, za administrativne poslove?
U skladu sa Uputstvom za izradu programskog budžeta Ministarstva finansija ( https://mfin.gov.rs/dokumenti2/uputstvo-za-izradu-programskog-budzeta) nije neophodno definisati ciljeve i pokazatelje učinka za programe administrativnog tipa (videti zadnji pasus u okviru poglavlja 5.1.1 Utvrđivanje programa na strani 12 uputstva).
Takođe, u skladu sa Uputstvom za izradu programskog budžeta - poglavlje 5.1.4. Utvrđivanje ciljeva i pokazatelja učinka programskih aktivnosti i projekata - kako je fokus programskog budžeta na korišćenju informacija o ishodima programskih aktivnosti i projekata, kao i kvantiteta, kvaliteta i efikasnosti pružanja javnih usluga, nije potrebno definisati ciljevi i pokazatelje učinka za programske aktivnosti tipa:
Za programske aktivnosti tipa upravni poslovi (davanje mišljenja i saglasnosti, rešavanje predmeta, administriranje stipendija i sl.) ciljevi i pokazatelji učinka se definišu samo ako:
Za programske aktivnosti tipa uređenje oblasti (normativni poslovi - izrada Zakona i drugih akata, izrada strateških i planskih dokumenta, analize itd.) ciljevi i pokazatelji učinka se definišu samo ako su: