Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeS obzirom da se sva investiciona (kapitalna) ulaganja, kao i nabavka imovine i opreme planiraju na aproprijacijama u okviru razdela Opštinske uprave, kao organa Opštine, a samim tim se i nalaze u planu javnih nabavki Opštinske uprave, dok zapravo odluku o investicionim ulaganjima Opštine donosi predsednik opštine i aktuelna lokalna vlast, ko treba da donese odluku o pokretanju postupka javne nabavke i ko potpisuje ugovor o izvođenju radova, nabavci opreme i sl.?
Članom 71. stav 1. Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr., 108/2013, 142/2014, 68/2015 - dr. zakon, 103/2015, 99/2016, 113/2017, 95/2018, 31/2019 i 72/2019) propisano je da je funkcioner, odnosno rukovodilac direktnog, odnosno indirektnog korisnika budžetskih sredstava, odgovoran za preuzimanje obaveza, njihovu verifikaciju, izdavanje naloga za plaćanje koje treba izvršiti iz sredstava organa kojim rukovodi i izdavanje naloga za uplatu sredstava koja pripadaju budžetu, kao i za davanje podataka o izvršenim plaćanjima i ostvarenim prihodima i primanjima. St. 2. i 3. ovog člana propisano je da je funkcioner, odnosno rukovodilac direktnog, odnosno indirektnog korisnika budžetskih sredstava odgovoran za zakonitu, namensku, ekonomičnu i efikasnu upotrebu budžetskih aproprijacija, te da funkcioner, odnosno rukovodilac direktnog, odnosno indirektnog korisnika budžetskih sredstava, može preneti pojedina ovlašćenja iz stava 1. ovog člana na druga lica u direktnom, odnosno indirektnom korisniku budžetskih sredstava.
Imajući u vidu navedene odredbe Zakona, koje propisuju da rukovodilac korisnika budžetskih sredstava preuzima obaveze u vezi sa aproprijacijama tog organa, odnosno tog korisnika budžetskih sredstava, te da iz Vašeg pitanja proizilazi da se sredstva za investiciona (kapitalna) ulaganja, kao i nabavku imovine i opreme planiraju na aproprijacijama u okviru razdela Opštinske uprave, kao organa Opštine, a samim tim se i nalaze u planu javnih nabavki Opštinske uprave, mišljenja smo da odluku o sprovođenju postupka javne nabavke i ugovor o javnoj nabavci u opisanim situacijama potpisuje načelnik Opštinske uprave.
Naime, u navedenoj situaciji načelnik Opštinske uprave je rukovodilac direktnog budžetskog korisnika na čijim aproprijacijama su planirana sredstva za navedene nabavke, te je on odgovoran za preuzimanje obaveza na teret sredstava organa kojim rukovodi.
Navedeno je potvrđeno i izveštajima o reviziji Državne revizorske institucije, koja je u jednom od izveštaja koji su objavljeni 2020. godine, navela:
„Iz navedenih odredbi proizilazi da je načelnik Opštinske uprave, kao rukovodilac direktnog budžetskog korisnika, odgovoran i za preuzimanje obaveza na teret sredstava organa kojim rukovodi, u ovom slučaju planiranih sredstava na razdelu Opštinske uprave.
Suprotno navedenom, Predsednik Opštine je preuzeo obaveze na teret sredstava planiranih na razdelu Opštinske uprave, iako nije neposredni rukovodilac tog organa. Na teret istih, pokrenuo je postupak javne nabavke, a nakon sprovedenog postupaka, preuzeo obaveze potpisivanjem ugovora o javnim nabavkama.“
Poreskom obvezniku, pravnom licu, 2017. godine doneto je rešenje o reprogramu duga. Poreski obveznik nije platio rate reprograma, zbog toga nije otpisana 50% kamate, a dugovani porez nije naplaćen prinudnim putem. Da li obveznik ima pravo da podnese zahtev za odlaganje dugovanog poreza u 2020. godini?
Odlaganje poreskog duga propisano je Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji i Uredbom o bližim uslovima za odlaganje plaćanja poreskog duga.
Odredbama člana 73. st. 1−4. ZPPPA propisano je da nadležni organ jedinice lokalne samouprave - lokalna poreska administracija - može, na obrazloženi zahtev poreskog obveznika, u celosti ili delimično, odložiti plaćanje dugovanog poreza, pod uslovom da plaćanje dugovanog poreza:
1) za poreskog obveznika predstavlja neprimereno veliko opterećenje;
2) nanosi bitnu ekonomsku štetu poreskom obvezniku.
O odlaganju plaćanja dugovanog poreza, po ispunjenju uslova odlučuje gradonačelnik, odnosno predsednik opštine, odnosno lice koje on ovlasti, jedinice lokalne samouprave kojoj pripadaju izvorni javni prihodi čija naplata se odlaže u skladu sa ovim zakonom. Odlukom se može odobriti odlaganje plaćanja dugovanog poreza na rate, ali najduže do 60 meseci, uz mogućnost korišćenja odloženog plaćanja do 12 meseci. Odlaganje plaćanja dugovanog poreza vrši se potpisivanjem sporazuma između lokalne poreske administracije i poreskog obveznika, odnosno rešenjem lokalne poreske administracije.
Odredbama člana 74. st. 1, 2, 6, 7. i 8. ZPPPA propisano je da u postupku odlučivanja o odlaganju plaćanja dugovanog poreza iz člana 73. stav 3. tog zakona, od poreskog obveznika se zahteva davanje sredstava obezbeđenja naplate, koja ne mogu biti manja od visine dugovanog poreza čije se plaćanje odlaže.
Sredstva obezbeđenja naplate su:
1) hipoteka na nepokretnosti poreskog obveznika;
2) zaloga na pokretnim stvarima poreskog obveznika;
3) neopoziva bankarska garancija;
4) jemstvo drugog lica koje je vlasnik imovine;
5) trasirana menica, akceptirana od strane dva žiranta, iz čijih se zarada, na kojima se ustanovljava administrativna zabrana, poreski dug može naplatiti;
6) menica avalirana od strane poslovne banke.
Izuzetno od poreskog obveznika se ne zahteva ispunjenje uslova koje je propisala Vlada aktom iz člana 73. stav 2. ovog zakona, kao ni davanje sredstava obezbeđenja naplate − ako dugovani porez iz člana 73. stav 3. ovog zakona, po osnovu svih javnih prihoda koje naplaćuje jedinica lokalne samouprave na dan podnošenja zahteva za odlaganje njegovog plaćanja, iznosi, i to:
1) za pravno lice i preduzetnika − do 1.500.000 dinara;
2) za fizičko lice − do 200.000 dinara.
Odredbama člana 76. st. 3. i 4. ZPPPA propisano je da se poreskom obvezniku kome je u skladu sa odredbama čl. 73, 74, 74a i 74b tog zakona, plaćanje dugovanog poreza odloženo, a koji redovno izmiruje rate dospelih obaveza koje su odložene, uključujući i tekuće obaveze u skladu sa zakonom - otpisuje 50% kamate koja se odnosi na taj dug plaćen u tom periodu, po isteku svakih 12 meseci, do izmirenja tog duga u potpunosti. Pravo na otpis 50% kamate se ne ostvaruje za odlaganje plaćanja dugovanog poreza, kada je obaveza utvrđena rešenjem u postupku poreske kontrole.
Kada poreski obveznik i pre isteka roka plaćanja dugovanog poreza na rate u skladu sa ovim zakonom isplati dugovani porez u potpunosti, poreskom obvezniku se otpisuje 50% kamate na taj dug.
Međutim, ukoliko se poreski obveznik ne pridržava rokova iz sporazuma o odlaganju plaćanja dugovanog poreza, ili ukoliko u periodu za koji je odloženo plaćanje dugovanog poreza ne izmiri tekuću obavezu, osim u slučaju ako je podneo zahtev za odlaganje plaćanja te tekuće obaveze, nadležni poreski organ će po službenoj dužnosti poništiti sporazum i dospeli, a neplaćeni poreski dug, vodeći računa o efikasnosti naplate, naplatiti iz sredstava obezbeđenja, odnosno u postupku prinudne naplate poreskog duga.
Ako se dospeli, a neplaćeni poreski dug, naplaćuje iz sredstava obezbeđenja, lokalna poreska administracija ne donosi rešenje o prinudnoj naplati, već samo obaveštava poreskog obveznika da će pristupiti prinudnoj naplati dospelog, a neplaćenog duga iz datih sredstava obezbeđenja naplate u skladu sa zakonom.
U skladu sa navedenim, poreski obveznik za koga je lokalna poreska administracija po službenoj dužnosti poništila sporazum, odnosno ukinula rešenje, nema pravo da ponovo podnese zahtev za odlaganje plaćanja tog dugovanog poreza.
Napominjemo da lokalna poreska administracija u svakom konkretnom slučaju utvrđuje da li su ispunjeni propisani uslovi i činjenice koje su važne za donošenje odluke u vezi sa pravom poreskog obveznika da podnese zahtev za odlaganje plaćanja duga.
Ukoliko opština ne pripada nijednoj kategoriji turističkog mesta (nije kategorizovana), da li se po važećoj Uredbi boravišna taksa naplaćuje po ceni od 1300 din, koja važi za IV kategoriju turističkog mesta ili po ceni od 1000 dinara koja važi za ugostiteljski objekat koji se ne nalazi u granicama turističkog mesta? Prema članu 73. stav 2. Zakona o ugostiteljstvu ("Sl. glasnik RS", br. 17/2019) stoji da ako se objekat za smeštaj ne nalazi na teritoriji turističkog mesta, JLS utvrdiće visinu boravišne takse za najnižu kategoriju turističkog mesta.
Zakonom o ugostiteljstvu („Službeni glasnik RS“ broj 17/19) propisane su dve vrste utvrđivanja i obaveze plaćanja boravišne takse.
U slučaju kada uslugu smeštaja pružaju privredna društva, druga pravna lica i preduzetnici, boravišnu taksu plaća korisnik usluge smeštaja za svaki dan boravka u ugostiteljskom objektu za smeštaj.
Visinu iznosa boravišne takse utvrđuje jedinica lokalne samouprave odlukom, u zavisnosti od kategorije turističkog mesta ili u različitoj visini po delovima opštine, odnosno grada u zavisnosti od izgrađenosti komunalne, saobraćajne i turističke infrastrukture, a u rasponu propisanom Uredbom o najvišem i najnižem iznosu boravišne takse ("Službeni glasnik RS", br. 44/13 i 132/14).
Ako se objekat za smeštaj ne nalazi na teritoriji turističkog mesta, jedinica lokalne samouprave utvrdiće visinu boravišne takse za najnižu kategoriju turističkog mesta.
Izuzetak od gore pomenutog je, u skladu sa članom 71. Zakona o ugostiteljstvu, kada fizičko lice pruža usluge smeštaja u objektima domaće radinosti i seoskom turističkom domaćinstvu.
U ovom slučaju je fizičko lice obveznik plaćanja boravišne takse (ne naplaćuje je od korisnika usluge smeštaja).
Boravišnu taksu fizičko lice plaća u utvrđenom godišnjem iznosu na propisan način.
Visinu iznosa boravišne takse nadležni organ jedinice lokalne samouprave utvrđuje za svako fizičko lice koje pruža usluge smeštaja u domaćoj radinosti i seoskom turističkom domaćinstvu u roku od 15 dana od pravosnažnosti rešenja o kategorizaciji, a u skladu sa Uredbom o uslovima i načinu utvrđivanja visine godišnjeg iznosa boravišne takse za fizičko lice koje pruža ugostiteljske usluge smeštaja u objektima domaće radinosti i seoskom turističkom domaćinstvu, kao i način i rokovi plaćanja ("Službeni glasnik RS", br. 47/19 i 51/19).
Prema članu 3. navedene uredbe, visina godišnjeg iznosa boravišne takse za fizičko lice utvrđuje se tako što se broj individualnih ležaja, odnosno kamp parcela množi sa iznosom boravišne takse po individualnom ležaju, odnosno kamp parceli u zavisnosti od teritorije na kojoj se ugostiteljski objekat nalazi, i to za:
Ako se ugostiteljski objekat ne nalazi u granicama turističkog mesta, broj individualnih ležaja i kamp parcela se množi sa iznosom od 1.000,00 dinara.
Prilikom izrade Javnog poziva za sufinansiranje projekata za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja iz budžeta opštine na koji način se određuje najveći iznos koji se može odobriti po projektu?
Način obezbeđivanja i raspoređivanja sredstava za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja propisan je Zakonom o javnom informisanju i medijima („Sl. glasnik RS“, br. 83/14, 58/15 i 12/16 - autentično tumačenje), kao i Pravilnikom o sufinansiranju projekata za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja („Sl. glasnik RS“, br. 16/16 i 8/17).
Članom 17. Zakona o javnom informisanju i medijima, propisano je da Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave obezbeđuje iz budžeta deo sredstava za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja i raspoređuje ih na osnovu sprovedenih javnih konkursa i pojedinačnim davanjima, na osnovu principa o dodeli državne pomoći i zaštiti konkurencije, bez diskriminacije. Za pojedinačna davanja može se opredeliti najviše 5% sredstava od ukupno opredeljenih sredstava za ostvarivanje javnog interesa putem javnih konkursa.
Članom 18. istog Zakona propisano je da se Konkurs raspisuje za projekte:
Iznos sredstava namenjenih projektima proizvodnje medijskih sadržaja ne može biti manji od 90% iznosa sredstava opredeljenih za konkurs.
Konkurs se raspisuje za sprovođenje projekata čija realizacija ne može biti duža od tri godine.
Članom 2. Pravilnika o sufinansiranju projekata za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja propisano je da radi ostvarivanja javnog interesa u oblasti javnog informisanja, koji je definisan članom 15. Zakona o javnom informisanju i medijima, Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave, obezbeđuju iz svog budžeta sredstva za sufinansiranje projekata za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja.
Dalje, članom 3. istog Pravilnika, propisano je da se sredstva iz člana 2. ovog pravilnika raspoređuju, u toku kalendarske godine, na osnovu sprovedenog javnog konkursa i na osnovu pojedinačnih davanja, u skladu sa pravilima o dodeli državne pomoći i zaštiti konkurencije, bez diskriminacije. Organ nadležan za poslove javnog informisanja Republike Srbije, autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave, koji dodeljuje sredstva, prilikom sprovođenja javnog konkursa i pojedinačnog davanja, vodi računa o strateškim opredeljenjima države u oblasti javnog informisanja.
Članom 4. Pravilnika, propisano je da odluku o konkursima koji se raspisuju u toku kalendarske godine, donosi organ nadležan za poslove javnog informisanja na republičkom, pokrajinskom, odnosno lokalnom nivou.
Članom 9. Propisano je da Javni poziv za učešće na konkursu sadrži:
Članom 15. stav 1. Pravilnika, propisano je da od ukupno opredeljenih sredstava za konkurs, najmanje 90% iznosa sredstava mora biti namenjen projektima proizvodnje medijskih sadržaja, a najviše 10% iznosa sredstava može biti namenjen projektima organizovanja i učešća na stručnim, naučnim i prigodnim skupovima, kao i projektima unapređivanja profesionalnih i etičkih standarda u oblasti javnog informisanja.
Stavom 2. predviđeno je da procenat opredeljenih sredstava za namene iz stava 1. ovog člana, utvrđuje organ koji raspisuje konkurs, odlukom kojom se raspisuje konkurs.
Na osnovu svega napred navedenog može se zaključiti da se sredstva za sufinansiranje projekata za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja obezbeđuju Odlukom o budžetu jedinice lokalne samouprave. Navedena sredstva raspodeljuju se putem javnog konkursa. Javni poziv za učešće na konkursu sadrži, između ostalog, najmanji i najveći iznos sredstava koji se odobravaju po projektu. Obzirom da način određivanja ovih iznosa nije propisan, u praksi bi oni trebalo da se određuju na osnovu analize potreba jedinice lokalne samouprave za određenim medijskim sadržajima, analize troškova produkcije određenih medijskih sadržaja za koje su dodeljena sredstva po konkursima u ranijim godinama, kao i ukupno raspoloživih odnosno planiranih sredstava za sufinansiranje projekata za ostvarivanje javnog interesa u oblasti javnog informisanja. Navedene analize vrši nadležna služba/odeljenje gradske/opštinske uprave koja sastavlja predlog teksta konkursa i dostavlja ga opštinskom/gradskom veću na razmatranje. Konačan tekst konkursa, odnosno odluku o konkursu, donosi organ nadležan za poslove javnog informisanja na lokalnom nivou (u većim JLS postoji npr. poseban Sekretarijat za informisanje u okviru uprave kao nadležnog organa, zatim u većini JLS prema našem uvidu ovakve odluke donosi i objavljuje opštinsko/gradsko veće, a ima primera gde to čini i skupština JLS).
Poreski obvzenik se duži naknadom za zaštitu životnu sredinu od 2010. godine i do danas nema plaćanja a porezom na imovinu se duži od 2013. godine i isto nema uplata. U julu je poslata opomena za plaćanje, na koju je uložio prigovor zbog zastarelosti. Šta uraditi u konkretnom slučaju? Da li slanje opomene prekida zastarelost i apsolutnu i relativnu, iako nakon opomene ništa više nije rađeno? U vezi pripisa dugovanja na naslednike, da li se može bez rešenja o nasleđivanju pripisati dug licima ukoliko se u postupku kontrole utvrdi da su zaduženi za isti objekat i vode se na toj adresi?
Odredbom člana 1. stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji propisano je uređivanje postupka utvrđivanja, naplate i kontrole javnih prihoda na koje se ovaj zakon primenjuje, zatim prava i obaveze poreskih obveznika, registracija poreskih obveznika i poreska krivična dela i prekršaji.
Odredbom člana 2a stav 1. ZPPPA propisano je da se ovaj zakon primenjuje i na izvorne javne prihode jedinica lokalne samouprave koje te jedinice utvrđuju, naplaćuju i kontrolišu u javnopravnom odnosu, kao i na sporedna poreska davanja po tim osnovama, uključujući i izvorne javne prihode koje jedinice lokalne samouprave utvrđuju, naplaćuju i kontrolišu u postupcima u kojima donose poreske upravne akte, kao i druge akte u upravnom postupku.
Odredbama člana 114. ZPPPA propisano je da pravo na utvrđivanje i naplatu poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče.
Saglasno navedenom, pravo nadležnog poreskog organa na naplatu poreske obaveze zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče, tj. od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je ta obaveza poreskog dužnika dospela za plaćanje.
Apsolutna zastarelost - Pravo na utvrđivanje, naplatu, povraćaj, poreski kredit, refakciju, refundaciju kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza, uvek zastareva u roku od deset godina od isteka godine u kojoj je porez trebalo utvrditi ili naplatiti, odnosno u kojoj je izvršena pretplata, osim ako ovim zakonom nije drukčije propisano. Pravo na naplatu poreske obaveze uvek zastareva u roku od deset godina od isteka godine u kojoj je porez trebalo naplatiti , osim u slučajevima iz člana 114z ZPPPA, kada zastarelost ne teče za vreme od pokretanja upravnog spora do pravosnažnosti sudske odluke, za vreme kada je drugim zakonom propisano da se poreski postupak ne može otpočeti, odnosno da se započeti poreski postupak prekida , za vreme kada je plaćanje dugovanog poreza odloženo.
Nadležni organ po isteku roka od 10 godina po službenoj dužnosti, donosi rešenje o prestanku poreske obaveze, odnosno o prestanku prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju, refundaciju, kao i na namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza, zbog zastarelosti.
Što se tiče prekida roka zastarelosti, ukoliko je nadležni poreski organ protiv poreskog dužnika preduzimao radnje u cilju naplate poreske obaveze, (u vašem slučaju poslata opomena poreskom obvezniku za neizmirene obaveze) rok zastarelosti prava na naplatu se prekidao svakom radnjom poreskog organa preduzetom protiv poreskog dužnika u cilju naplate i posle prekida počinjao da teče iznova, a vreme koje je proteklo pre prekida nije se računalo u zakonom određen rok za zastarelost.
Vreme trajanja zastoja zastarelosti ne računa se ni u apsolutni rok za zastarelost.
Sam obveznik može istaći zahtev za utvrđivanje zastarelosti u bilo kojoj fazi poreskog postupka, pri čemu se o zastarelosti odlučuje poreskim upravnim aktom posmatrajući stanje na karticama poreskog obveznika u poreskom računovodstvu na dan dostavljanja zahteva o prestanku poreske obaveze po osnovu zastarelosti.
U konkretnom slučaju u poreskom postupku kada računate period zastarelosti (relativna ili apsolutna) važno je voditi računa da li je predmetna obaveza za koju dužite poreskog obveznika bila obuhvaćena pod mirovanje glavnog poreskog duga i kamate u skladu sa Zakonom o uslovnom otpisu kamata i mirovanju poreskog duga.
Na osnovu ovog zakona tadašnji glavni poreski dug, i za javne prihode koje utvrđuje, naplaćuje i kontroliše jedinica lokalne samouprave, koji nije izmiren do dana stupanja na snagu ovog zakona, mirovao je od 1. januara 2013. godine ili do 31.12.decembra 2014.godine u zavisnosti da li je u pitanju veliki ili mali poreski obveznik. U periodu od 1. novembra 2012. godine do kraja perioda mirovanja glavnog poreskog duga, prekida se zastarelost prava na naplatu poreskog duga, a period za koji je utvrđeno mirovanje poreskog duga ne uračunava se u rok zastarelosti. Za period mirovanja glavnog poreskog duga produžava se rok apsolutne zastarelosti tog duga.
Nadležni organ će prema tome na osnovu činjeničkog stanja u Zapisniku konstatovati pojedinačno za svaku poresku godinu, kao i obavezu da li je ili nije nastupila apsolutna ili relativna zastarelost.
Napominjemo da nadležni organ u svakom konkretnom slučaju proverava i utvrđuje činjenično stanje u pogledu predmetnih uplata, utvrđuje postojanje više ili pogrešno plaćenog poreza, da li je bilo prekida zastarelosti i da li je, u vezi sa tim, došlo do zastarelosti poreske obaveze.