Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeKoji organ je nadležan za rešavanje u drugom stepenu, kada se radi o pravima i dužnostima izabranih lica koja jesu/nisu na stalnom radu (načelo dvostepenosti), ako je u prvom stepenu odlučivala Komisija/odbor, radno telo Skupštine?
Članom 172. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon) je propisano da je žalbena komisija u jedinici lokalne samouprave kolegijalni organ koji u drugom stepenu odlučuje o žalbama službenika.
Shodno članu 173. ovog zakona žalbenu komisiju obrazuje Veće.
Članom 174. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave je predviđeno da žalbena komisija odlučuje o žalbama službenika na rešenja kojima se odlučuje o njihovim pravima i dužnostima, kao i o žalbama učesnika internog i javnog konkursa.
Članovima 170. i 171. navedenog zakona je propisano da se akt kojim se odlučuje o pravima, obavezama i odgovornostima službenika iz radnog odnosa donosi u formi rešenja, saglasno zakonu kojim se uređuje opšti upravni postupak, i ima karakter upravnog akta, ako ovim zakonom nije drukčije određeno, kao i da se žalba izjavljuje u roku od osam dana od dana dostavljanja rešenja, ako ovim zakonom nije određen kraći rok.
Dakle, žalbena komisija odlučuje o žalbama službenika na rešenja kojima se odlučuje o njihovim pravima i dužnostima odnosno o žalbama učesnika internog i javnog konkursa, što dalje znači da u svojoj nadležnosti nema odlučivanje o žalbama izabranih lica, bez obzira da li su ili nisu na stalnom radu, što dalje znači da ova lica zaštitu svojih prava mogu ostvariti u sudskom postupku.
Da li se može sporazumno preuzeti radnik iz Javnog komunalnog preduzeća u opštinsku upravu?
Pravni osnov za preuzimanje zaposlenog iz javnog preduzeća u opštinsku upravu ne postoji. Ranija mogućnost putem internog tržišta rada koji su činili svi zaposleni iz svih organizacionih oblika u sistemu lokalne samouprave, prestala je da važi 01.01.2020. godine, kada je prestao da važi Zakon o načinu određivanja maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru.
Što se važećih odredbi o preuzimanju tiče, članom 91. Zakona o zaposlenima u AP i JLS predviđeno je da organ, služba ili organizacija iz člana 1. st. 1. i 2. ovog zakona može preuzeti, bez konkursa, službenika koji je u radnom odnosu na neodređeno vreme u drugom organu, službi ili organizaciji kod istog poslodavca.
Poslodavac može preuzeti od drugog poslodavca iz člana 4. ovog zakona, odnosno iz državnog organa, bez konkursa, službenika koji je u radnom odnosu na neodređeno vreme.
Preuzimanje službenika vrši se na osnovu sporazuma o preuzimanju uz saglasnost službenika koji se preuzima.
Pre preuzimanja iz st. 1. i 2. ovog člana može se sprovesti prethodna provera stručne osposobljenosti, znanja i veština.
Kako javno preduzeće nije poslodavac od koga opštinska uprava može preuzeti zaposlenog u smislu citiranih odredbi, mišljenja smo da nema pravnog osnova za preuzimanje.
Da li Strategija razvoja opštine za period 2020-2030, može biti smatrana „zamenom“ za Plan razvoja opštine do njegovog usvajanja ili ne? Da li po usvajanju Plana razvoja treba Strategiju razvoja opštine za period 2020-2030 staviti van snage ili je potrebno istu uskladiti odnosno revidirati u skladu sa usvojenim planom?
Naša preporuka je, ako je to izvodljivo za JLS, da postojeću verziju Strategije razvoja (trenutno u statusu nacrta kako smo razumeli) prilagodite formi Plana razvoja opštine u skladu sa Zakonom o planskom sistemu ("Sl. glasnik RS", br. 30/18) i Uredbom o obaveznim elementima Plana razvoja autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 107/20). To bi omogućilo da se ne mora naknadno revidirati dokument u skladu sa obavezama koje je predvideo Zakon i prateća uredba.
Ovde posebno ukazujemo da Zakon o planskom sistemu, već od 2018. godine od kada je počeo da se primenjuje (oktobar 2018. godine) - ne predviđa donošenje novih Strategija razvoja kao krovnih planskih dokumenata nego - Planova razvoja. A u čl. 55. predviđa da čak ako se i samo menjaju važeći dokumenti – treba da budu usklađeni sa Zakonom prilikom prvih izmena i dopuna. Znači i da je Vaša JLS samo pristupila izmeni krovne strategije, trebalo bi da se tom prilikom preformatira u Plan razvoja, a tim pre je to nužan pristup u situaciji kada idete na usvajanje novog planskog dokumenta.
Ponavljamo stoga da je naša preporuka da se JLS već sada preorijentiše na izmenu forme ovog planskog dokumenta, za šta postoje sva zakonska utemeljenja i da se dakle ne ide na usvajanje Strategije razvoja, već da se uloži koliko bude potrebno vremena i dokument postavi kao Plan razvoja JLS. Ukoliko bi ovo značilo da se tome mora posvetiti i neko vreme početkom 2021. godine, smatramo da je ipak celishodnije da se tako učini i da se dokument pripremi i usvoji u razumnom roku u 2021. godini. Preporuka je da se ima dokumentovan proces rada - do sada na nacrtu Strategije, a zatim i eventualno odluku Veća kojom se obrazlaže potreba izmene forme ovog planskog dokumenta odnosno prilagođavanje istog formi i zahtevima izrade Plana razvoja JLS.
Kada je u pitanju praktično prilagođavanje vašeg krovnog planskog dokumenta sa obavezama iz Zakona o planskom sistemu, ovde Vas podsećamo da se u Uredbi kao preporuka dobre prakse preporučuju Smernice za izradu Plana razvoja JLS.pdf.
Da li sekretar skupštine grada moze da ima samo položen pravosudni ispit, odnosno ne mora da ima položen ispit za rad u državnim organima ako ima položen pravosudni ispit?
Zakon o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon) samo posredno uređuje pitanje odnosa državnog stručnog ispita i pravosudnog ispita. Naime, članom 131. navedenog zakona je propisano da poseban stručni ispit, osim pravosudnog ispita, ne zamenjuje državni stručni ispit. Odredba se odnosi na službenike, ali se time ne menja zaključak u pogledu toga da ne postoji obaveza polaganja državnog stručnog ispita za lica koja imaju položen pravosudni ispit.
Najzad, Zakonom o državnoj upravi ("Sl. glasnik RS", br. 79/2005, 101/2007, 95/2010, 99/2014, 47/2018 i 30/2018 - dr. zakon), koji se ne odnosi na lokalnu samoupravu, ali posredno potvrđuje navedeni zaključak je propisano (član 89.):
„Obaveze polaganja stručnog ispita oslobođena su lica sa položenim pravosudnim ispitom, kao i lica sa položenim stručnim ispitom za rad u drugim organima ako program tog ispita odgovara programu stručnog ispita zaposlenih u organima državne uprave“.
Članom 101. Zakona o državnim službenicima ("Sl. glasnik RS", br. 79/2005, 81/2005 - ispr., 83/2005 - ispr., 64/2007, 67/2007 - ispr., 116/2008, 104/2009, 99/2014, 94/2017 i 95/2018) je predviđeno da državni stručni ispit nisu dužni da polažu državni službenici u sudovima, javnim tužilaštvima i Državnom pravobranilaštvu koji su obavezni da polažu pravosudni ispit, državni službenici u ostalim državnim organima koji su položili pravosudni ispit, državni službenici u diplomatskom zvanju koji su u obavezi da polažu ili su položili diplomatsko-konzularni ispit u skladu sa zakonom kojim se uređuju spoljni poslovi, kao i državni službenici koji su zdravstveni radnici ili zdravstveni saradnici u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija, koji su u obavezi da polažu ili su položili stručni ispit u oblasti zdravstvene zaštite.
Uprkos nedovoljno konkretnim odredbama koje se odnose na jedinice lokalne samouprave, može da se izvede jasan zaključak da ne postoji obaveza polaganja državnog stručnog ispita za lica koja imaju položen pravosudni ispit.
Da li je opštinska uprava u obavezi da ima sistematizovano radno mesto lektor-prevodioc (mađarski jezik) u multinacionalnoj sredini, i pod kojim uslovima?
Članom 11. Zakona o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina ("Sl. list SRJ", br. 11/2002, "Sl. list SCG", br. 1/2003 - Ustavna povelja i "Sl. glasnik RS", br. 72/2009 - dr. zakon, 97/2013 - odluka US i 47/2018) je regulisana službena upotreba jezika i pisma i ovim članom je propisano sledeće.
Na teritoriji jedinice lokalne samouprave gde tradicionalno žive pripadnici nacionalnih manjina, njihov jezik i pismo može biti u ravnopravnoj službenoj upotrebi.
Jedinica lokalne samouprave će obavezno svojim statutom uvesti u ravnopravnu službenu upotrebu jezik i pismo nacionalne manjine ukoliko procenat pripadnika te nacionalne manjine u ukupnom broju stanovnika na njenoj teritoriji dostiže 15% prema rezultatima poslednjeg popisa stanovništva. Jedinica lokalne samouprave uvodi jezik i pismo nacionalne manjine u službenu upotrebu najkasnije u roku od 90 dana od utvrđivanja ispunjenosti zakonom propisanih uslova.
Službena upotreba jezika nacionalnih manjina podrazumeva naročito: korišćenje jezika nacionalnih manjina u upravnom i sudskom postupku i vođenje upravnog postupka i sudskog postupka na jeziku nacionalne manjine, upotrebu jezika nacionalne manjine u komunikaciji organa sa javnim ovlašćenjima sa građanima; izdavanje javnih isprava i vođenje službenih evidencija i zbirki podataka o ličnosti i podataka na jezicima nacionalnih manjina i prihvatanje tih isprava na tim jezicima kao punovažnih, upotreba jezika na glasačkim listićima i biračkom materijalu, upotreba jezika u radu predstavničkih tela.
U jedinici lokalne samouprave, ukoliko procenat pripadnika konkretne nacionalne manjine u ukupnom broju stanovnika na njenoj teritoriji dostiže 15% prema rezultatima poslednjeg popisa stanovništva, imena organa koji vrše javna ovlašćenja, nazivi jedinica lokalne samouprave, naseljenih mesta, trgova i ulica i drugi toponimi ispisuju se i na jeziku dotične nacionalne manjine, prema njenoj tradiciji i pravopisu.
Pripadnici nacionalnih manjina čiji broj u ukupnom stanovništvu Republike Srbije ne dostiže 2% prema poslednjem popisu stanovništva mogu se obratiti republičkim organima na svom jeziku i imaju pravo da dobiju odgovor na tom jeziku preko jedinice lokalne samouprave u kojoj je jezik te nacionalne manjine u službenoj upotrebi, pri čemu jedinica lokalne samouprave obezbeđuje prevođenje i snosi troškove prevođenja dopisa upućenog republičkom organu i odgovora tog organa.
Navedenim zakonskim odredbama nije propisano obavezno sistematizovanje radnog mesta lektor-prevodilac, ali je neophodno da jedinica lokalne samouprave obezbedi vršenje gore navedenih radnji i poslova, što, između ostalog, može biti i kroz zapošljavanje prevodioca.