Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li licu koje je u radnom odnosu na neodređeno vreme sa srednjom stručnom spremnom (viši referent), a koje je u međuvremenu steklo 240 ESPB bodova, i obavilo volontersko pripravnički staž sa visokom stručnom spremom u trajanju od jedne godine kod drugog poslodavca može da se rasporedi na radno mesto za koje se zahteva visoka stručna sprema u zvanje mlađeg savetnika u istom organu?
Za odgovor na ovo pitanje bitne su odredbe Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - dr. zakon, 157/2020 - dr. zakon i 123/2021 - dr. zakon) koje uređuju napredovanje službenika. Član 133. pomenutog zakona kaže da službenik napreduje premeštajem na neposredno više izvršilačko radno mesto u istom ili drugom organu. Neposredno više izvršilačko radno mesto jeste ono čiji se poslovi rade u neposredno višem zvanju ili u istom zvanju ali na radnom mestu rukovodioca uže unutrašnje jedinice.
Od važnosti je spomenuti i odredbe člana 133e. istog zakona, koji kaže da rukovodilac može premestiti, odnosno rasporediti na neposredno više izvršilačko radno mesto službenika kome je najmanje dva puta uzastopno određena ocena "ističe se", ako postoji slobodno radno mesto i službenik ispunjava uslove za rad na njemu. Izuzetno, službenik koji je premešten na neposredno više izvršilačko radno mesto jer mu je dva puta uzastopno određena ocena "ističe se" može, i ako ne ispunjava uslove vezane za radno iskustvo u struci, da bude premešten na neposredno više radno mesto ako mu je opet određena ocena "ističe se". Rukovodilac može da premesti na neposredno više izvršilačko radno mesto službenika kome je u periodu od pet godina uzastopno najmanje određena ocena "dobar". Ocene na kojima je zasnovano jedno napredovanje ne uzimaju se u obzir za sledeće napredovanje. Prekid u ocenjivanju usled odsutnosti sa rada službenika ne smatra se prekidom uzastopnosti iz st. 1-3. ovog člana.
Dakle, bez obzira da li ispunjava uslove za napredovanje, službenik u zvanju viši referent ne može napredovati u zvanje mlađi savetnik u okviru jednog napredovanja jer se ne radi o napredovanju u neposredno više zvanje. Međutim, službenik može učestvovati u javnom konkursu za radno mesto u zvanju mlađeg savetnika (ukoliko ispunjava i druge uslove propisane konkursom), te po sprovedenom javnom konkursu, ukoliko bude kandidat koji sa najboljim rezultatom ispuni merila propisana za izbor, biti premešten na to radno mesto.
U Gradskoj opštini se pokreće postupak likvidacije Javnog preduzeća "Poslovni prostor". Sve zaposlene preuzima Uprava gradske opštune . Jos uvek se ne zna da li će biti u radnom odnosu na određeno ili neodređeno vreme. Ukoliko budu zasnovali radni odnos na neodređeno vreme, da li može da se raspiše interni konkurs ili mora biti javni konkurs?
Zakon o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - dr. zakon, 157/2020 - dr. zakon i 123/2021 - dr. zakon) uredio je redosled radnji prilikom popunjavanja izvršilačkog radnog mesta i u članu 82. kaže da pri popunjavanju izvršilačkog radnog mesta prednost ima premeštaj službenika, sa napredovanjem ili bez njega. Ako poslodavac odluči da radno mesto ne popuni premeštajem, sprovodi se interni konkurs. Ako interni konkurs nije uspeo, radno mesto može da se popuni preuzimanjem službenika od drugog poslodavca iz člana 4. ovog zakona, odnosno iz državnog organa. Ako se radno mesto ne popuni ni preuzimanjem službenika, obavezno se sprovodi javni konkurs. Ako ni javni konkurs nije uspeo, radno mesto se ne popunjava, ali poslodavac može odlučiti da se sprovede novi javni konkurs.
Članom 84. istog zakona uređeno je da na internom konkursu mogu učestvovati službenici zaposleni na neodređeno vreme u svim organima, službama i organizacijama kod poslodavca koji oglašava interni konkurs. Pravo učešća na internom konkursu imaju službenici u istom zvanju ili službenici koji ispunjavaju uslove za napredovanje u zvanje u koje je razvrstano radno mesto koje se popunjava.
Dakle, na internom konkursu u organu jedinice lokalne samouprave ili gradske opštine mogu učestvovati samo službenici zaposleni na neodređeno vreme u svim organima, službama i organizacijama te lokalne samouprave ili gradske opštine, ne i zaposleni u javnim preduzećima čiji je osnivač ta lokalna samouprava.
Zakon o zaposlenima u AP i JLS proklamovao je jednaku dostupnost radnih mesta u organima jedinice lokalne samouprave i u članu 19. kaže da su pri zapošljavanju svim kandidatima pod jednakim uslovima dostupna sva radna mesta. Izbor kandidata zasniva se na stručnoj osposobljenosti, znanju i veštinama, odnosno proveri kompetencija. Pri zapošljavanju vodi se računa o tome da nacionalni sastav, zastupljenost polova i broj osoba sa invaliditetom, odražava među zaposlenima, u najvećoj mogućoj meri, strukturu stanovništva. Iz ovih odredbi proizilazi da su i zaposlenima u javnim preduzećima pod jednakim uslovima dostupna radna mesta u organima lokalne samouprave, tako da oni mogu učestvovati u javnom konkursu ukoliko ispunjavaju uslove za oglašena radna mesta.
Preduslovi za popunjavanje radnih u organima jedinica lokalne samouprave je da je to radno mesto predviđeno Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta i da je njegovo popunjavanje predviđeno Kadrovskim planom., Takođe, treba napomenuti i da su Zakonom o budžetskom sistemu ("Sl. glasnik RS", br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr., 108/2013, 142/2014, 68/2015 - dr. zakon, 103/2015, 99/2016, 113/2017, 95/2018, 31/2019, 72/2019, 149/2020, 118/2021, 138/2022 i 118/2021 - dr. zakon), članom 27k, predviđeni mehanizmi za kontrolu novog zapošljavanja i dodatnog radnog angažovanja kod korisnika budžetskih sredstava, to jest proceduru za dobijanje dozvola i saglasnosti za novo zapošljavanje.
Da li se zaposleni u Opštinkoj upravi na neodređeno vreme može postaviti na položaj vršioca dužnosti načelnika Opštinske uprave bez saglasnosti, odnosno protiv volje zaposlenog, odnosno da li je zaposleni u obavezi da prihvati rad na položajt?
Članom 56. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave propisano je da ukoliko nije postavljen načelnik uprave, kao ni njegov zamenik, do postavljenja načelnika uprave, Veće može postaviti vršioca dužnosti - službenika u radnom odnosu na neodređeno vreme koji ispunjava utvrđene uslove za radno mesto službenika na položaju, koji će obavljati poslove načelnika uprave, najduže na tri meseca, bez sprovođenja javnog konkursa. Ukoliko službenik na položaju nije postavljen, javni konkurs za popunjavanje položaja se oglašava u roku od 15 dana od postavljenja vršioca dužnosti.
U slučaju da se javni konkurs ne okonča postavljenjem na položaj, status vršioca dužnosti može se produžiti najduže još tri meseca. Izuzetno, vršilac dužnosti može biti postavljen i radi zamene službenika na položaju koji odsustvuje sa rada duže od 30 dana, a najduže do njegovog povratka na rad. Službeniku koji je postavljen za vršioca dužnosti miruju prava i obaveze iz radnog odnosa na radnom mestu na koje je bio raspoređen pre postavljenja. Po isteku roka iz st. 1, 2, 4. i 5. ovog člana postavljeni službenik se raspoređuje na radno mesto na kome je bio raspoređen do postavljenja i nastavlja da ostvaruje pravo na platu koju je imao na tom radnom mestu.
Dakle, za postavljenje vršioca dužnosti načelnika uprave nije predviđeno da se službenik saglasi sa tim postavljenjem. Protiv rešenja Veća o postavljenju vršioca dužnosti načelnika uprave nije dozvoljena žalba, ali se može pokrenuti upravni spor.
Da li predstavke (prijave, inicijative i sl.) inspekciji treba da se na pisarnici opštinske uprave zavode kao vanupravni predmeti, a da inspektor nakon što utvrdi da je prijava osnovana pokrene postupak po službenoj dužnosti (formira se upravni predmet po službenoj dužnosti) ili se takva predstavka odmah zavodi kao upravni predmet po službenoj dužnosti ili zahtevu stranke?
Upravni postupak i postupak inspekcijskog nadzora kao poseban upravni postupak pokreću se: zahtevom stranke ili po službenoj dužnosti, u skladu sa članom 90. stav 1. Zakona o opštem upravnom postupku postupku („Službeni glasnik RS“, br. 18/2016, 95/2018 - autentično tumačenje i 2/23) i članom 18. stav 1. Zakona o inspekcijskom nadzoru ("Službeni glasnik RS", br. 36/2015, 44/2018 - dr. zakon i 95/2018).
Predstavke imaju dejstvo inicijative za pokretanje postupka, a podnosilac predstavke nema svojstvo stranke u postupku inspekcijskog nadzora koji se pokreće po službenoj dužnosti, odnosno koji se može pokrenuti na osnovu te inicijative, u skladu sa članom 18. st. 2. i 3. ZoIN u vezi sa članom 90. stav 4. ZUP, osim ako mu se na njegov zahtev prizna svojstvo stranke, u skladu sa članom 93. ZUP. Kako predstavka nije isto što i zahtev, to se na nju ne primenjuje upravni zakonski režim koji važi za zahtev, i ne može se u Pisarnici organa zavesti kao zahtev.
Takođe je, u dosadašnjoj inspekcijskoj praksi, nesporno da kada inspekcija razmatra predstavku radi donošenja odluke o tome da li će pokrenuti postupak inspekcijskog nadzora po službenoj dužnosti ili će postupiti na drugi način, tada upravni postupak (postupak inspekcijskog nadzora) nije pokrenut, jer je pravilo da postupak inspekcijskog nadzora započinje, odnosno da se pokreće uručenjem, dostavljanjem, odnosno predočavanjem naloga za inspekcijski nadzor, preduzimanjem prve radnje ako nalog nije izdat odnosno obaveštavanjem o aktu o pokretanju postupka, u skladu sa članom 18. st. 8. i 9. ZoIN i članom 91. stav 3. ZUP. Dakle, po prijemu predstavke inspektor ili pokreće postupak ili preduzima druge radnje (poziva podnosioca predstavke da uredi predstavku; obveštava podnosioca da neće pokrenuti postupak zbog neznatnog rizika, ustupa predstavku nadležnom organu i o tome obaveštava podnosioca predstavke i dr). Ove radnje, prema našem mišljenju, predstavljaju upravne radnje u smislu člana 27. ZUP-a i čine upravnu stvar prema članu 2. navedenog zakona, te ima osnova da se predstavka zavede kao upravni predmet – upravno postupanje.
Da li službenici koji su zasnovali radni odnos na neodređeno vreme u maju tekuće godine mogu da budu ocenjeni za 2023. godinu, s obzirom da je Uredbom propisan period ocenjivanja (1. januar do 31. decembra 2023. ) i da se radni ciljevi određuju pre početka perioda za ocenjivanje, a najkasnije 15 dana posle početka perioda za ocenjivanje?
Članom 133a. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - dr. zakon, 157/2020 - dr. zakon i 123/2021 - dr. zakon) predviđeno je da se službenik ocenjuje jednom u kalendarskoj godini, najkasnije do kraja februara tekuće godine za prethodnu godinu. Ne ocenjuje se službenik koji je u kalendarskoj godini radio manje od šest meseci bez obzira na razlog, ni službenik koji je zasnovao radni odnos na određeno vreme. U periodu od šest meseci iz stava 2. ovog člana ne ulazi vreme u kojem je službenik bio odsutan sa rada zbog korišćenja prava na godišnji odmor.
Članom 7. Uredbe o ocenjivanju službenika ("Sl. glasnik RS", br. 2/2019) predviđeno je da se službeniku koji podleže ocenjivanju utvrđuje najviše pet radnih ciljeva za svaki period za ocenjivanje. Radni ciljevi moraju da proizlaze iz planskih i drugih dokumenata koji se odnose na rad organa, organizacije ili službe, kao i opisa i svrhe radnog mesta, da budu ostvarljivi i merljivi i da imaju realne rokove. Dalje se u članu 8. iste uredbe kaže da radne ciljeve utvrđuje ocenjivač posle razgovora sa službenikom, pre početka svakog perioda za ocenjivanje, a najkasnije 15 dana posle početka perioda za ocenjivanje. Postavljeni radni ciljevi unose se, prema redosledu njihovog značaja, u poseban akt koji potpisuju ocenjivač i službenik, čime službenik potvrđuje da je upoznat sa godišnjim ciljevima. Primerak akta sa postavljenim radnim ciljevima ocenjivač dostavlja unutrašnjoj jedinici u organu, službi i organizaciji koja je zadužena za upravljanje ljudskim resursima (u daljem tekstu: jedinica za upravljanje ljudskim resursima) da bi ga priložila u personalni dosije službenika, dok po jedan primerak akta zadržavaju ocenjivač i službenik.
Dakle, službeniku koji zasnuje radni odnos u organu jedinice lokalne samouprave će po stupanju na rad ocenjivač utvrditi radne ciljeve, a biće ocenjen za tu godinu ukoliko je radio duže od šest meseci, što u ovoj konkretnoj situaciji jeste slučaj.