Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li licu koje je postavljeno na mesto zamenika sekretara skupštine opštine, a koje je u trenutku postavljenja u stalnom radnom odnosu (radni odnos na neodređeno vreme) u opštinskoj upravi, miruje radni odnos u Opštinskoj upravi za vreme dok se nalazi na funkciji zamenika sekretara skupštine opštine?
Član 40. Zakona o lokalnoj samoupravi predviđa da se sekretar skupštine postavlja, na predlog predsednika skupštine, na četiri godine i može biti ponovo postavljen. Za sekretara skupštine opštine može biti postavljeno lice sa završenim pravnim fakultetom, položenim stručnim ispitom za rad u organima uprave i radnim iskustvom od najmanje tri godine. Dalje se između ostalog kaže i da sekretar može imati zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti. Zamenik sekretara skupštine opštine postavlja se i razrešava na isti način i pod istim uslovima kao i sekretar. Dakle, na osnovu svih navedenih odredbi proizilazi da se sekretar skupštine i zamenik sekretara skupštine postavljaju.
Članom 2. Zakona o Agenciji za borbu protiv korupcije između ostalog je predviđeno da je funkcioner svako izabrano, postavljeno ili imenovano lice u organe Republike Srbije, autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave i organe javnih preduzeća i privrednih društava, ustanova i drugih organizacija čiji je osnivač, odnosno član Republika Srbija, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave i drugo lice koje bira Narodna skupstina, odnosno da je javna funkcija funkcija u organima Republike Srbije, autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave, organima javnih preduzeća i privrednih društava, ustanova i drugih organizacija, čiji je osnivač, odnosno član Republika Srbija, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave, kao i funkcija drugih lica koje bira Narodna skupština, a podrazumeva ovlašćenja rukovođenja, odlučivanja, odnosno donošenja opštih ili pojedinačnih akata.
Članom 79. Zakona o radu predviđeno je da zaposlenom miruju prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada, osim prava i obaveza za koje je zakonom, opštim aktom, odnosno ugovorom o radu drukčije određeno, ako odsustvuje sa rada zbog:
1) odlaska na odsluženje, odnosno dosluženje vojnog roka;
2) upućivanja na rad u inostranstvo od strane poslodavca ili u okviru međunarodno-tehničke ili prosvetno-kulturne saradnje, u diplomatska, konzularna i druga predstavništva;
3) privremenog upućivanja na rad kod drugog poslodavca u smislu člana 174. ovog zakona;
4) izbora, odnosno imenovanja na funkciju u državnom organu, sindikatu, političkoj organizaciji ili drugu javnu funkciju čije vršenje zahteva da privremeno prestane da radi kod poslodavca;
5) izdržavanja kazne zatvora, odnosno izrečene mere bezbednosti, vaspitne ili zaštitne mere, u trajanju do šest meseci.
Zaposleni kome miruju prava i obaveze iz stava 1. ovog člana ima pravo da se u roku od 15 dana od dana odsluženja, odnosno dosluženja vojnog roka, prestanka rada u inostranstvu, odnosno kod drugog poslodavca, prestanka funkcije, povratka sa izdržavanja kazne zatvora, odnosno mere bezbednosti, vaspitne ili zaštitne mere - vrati na rad kod poslodavca. Prava iz st. 1. i 2. ovog člana ima i bračni drug zaposlenog koji je upućen na rad u inostranstvo u okviru međunarodno-tehničke ili prosvetno-kulturne saradnje, u diplomatska, konzularna i druga predstavništva.
Iz svega navedenog može se zaključiti da licu u konkretnom slučaju mogu da miruju prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada za vreme dok obavlja funkciju zamenika sekretara skupštine.
Zaposleni je podneo ostavku na mesto pomoćnika predsednika opštine, a radni status je promenjen tako da je utvrđen radni odnos na određeno vreme do isteka porodiljskog odsustva, odnosno odsustva radi nege deteta godinu dana, odnosno posebne nege deteta. Da li ovako “produžen” radni odnos uslovljava pravo na godišnji odmor za prethodnu godinu i srazmerni deo za tekuću godinu?
Članom 76. Zakona o radu predviđeno je da je u slučaju prestanka radnog odnosa, poslodavac dužan da zaposlenom koji nije iskoristio godišnji odmor u celini ili delimično, isplati novčanu naknadu umesto korišćenja godišnjeg odmora, u visini prosečne zarade u prethodnih 12 meseci, srazmerno broju dana neiskorišćenog godišnjeg odmora. Naknada iz stava 1. ovog člana ima karakter naknade štete.
Članom 187. istog zakona predviđeno je da za vreme trudnoće, porodiljskog odsustva, odsustva sa rada radi nege deteta i odsustva sa rada radi posebne nege deteta poslodavac ne može zaposlenom da otkaže ugovor o radu. Zaposlenom iz stava 1. ovog člana rok za koji je ugovorom zasnovao radni odnos na određeno vreme produžava se do isteka korišćenja prava na odsustvo. Rešenje o otkazu ugovora o radu ništavo je ako je na dan donošenja rešenja o otkazu ugovora o radu poslodavcu bilo poznato postojanje okolnosti iz stava 1. ovog člana ili ako zaposleni u roku od 30 dana od dana prestanka radnog odnosa obavesti poslodavca o postojanju okolnosti iz stava 1. ovog člana i o tome dostavi odgovarajuću potvrdu ovlašćenog lekara ili drugog nadležnog organa.
S obzirom na navedeno, mišljenja smo da do prestanka radnog odnosa na određeno vreme, a koji je produžen u skladu sa članom 187. Zakona o radu, zaposlena ima sva prava iz radnog odnosa, a samim tim i pravo na godišnji odmor.
Kako da opštinske izborne komisije postupaju u situacijama kada je sporazumom o formiranju grupe građana prdviđeno da se ista osniva radi podnošenja potpune izborne liste za odbornike u opštinskom parlamentu, a prilikom podnošenja dokumentacije podnesu izbornu listu samo za jednu trećinu ili dve trećine kandidata za odbornike? Da li u tom slučaju treba tražiti dopunu kandidata na predatoj izbornoj listi ili je bitno da ona ispunjava uslove iz člana 19. i 20. Zakona o lokalnim izborima?
Obavezni elementi sporazuma o obrazovanju grupe građana definisani su članom 32. Uputstva za sprovođenje izbora za narodne poslanike Narodne skupštine, raspisanih za 21. jun 2020. godine, koje sem na osnovu člana 15. stav 2. Zakona o lokalnim izborima, shodno primenjuje i na izbor odbornika skupština JLS.
Navedeni član glasi:
„(1) Grupu građana obrazuje najmanje deset birača pismenim sporazumom koji se overava u skladu sa Zakonom o overavanju potpisa, rukopisa i prepisa.
(2) Sporazum o obrazovanju grupe građana obavezno sadrži:
1) naziv grupe građana, ako je određen;
2) navod da se grupa građana obrazuje radi podnošenja izborne liste radi učešća na izborima za narodne poslanike Narodne skupštine;
3) naziv izborne liste grupe građana;
4) podatke o licu koje je ovlašćeno za podnošenje izborne liste (ime i prezime, JMBG i prebivalište i adresa stana, navedeni prema podacima iz lične karte);
5) podatke o licima koja su obrazovala grupu građana (ime i prezime, JMBG i prebivalište i adresa stana, navedeni prema podacima iz lične karte).
(3) Grupa građana ne mora da ima naziv. Ako grupa građana ima naziv, taj naziv mora da bude utvrđen u skladu sa odredbama člana 37. ovog uputstva.
(4) Naziv izborne liste mora da bude utvrđen u skladu sa odredbama čl. 41. i 42. ovog uputstva.
(5) Sporazum o obrazovanju grupe građana mora da bude overen pre početka prikupljanja potpisa birača za podršku izbornoj listi.“.
Citirane odredbe predstavljaju pravni okvir za ocenu valjanosti sporazuma o obrazovanju grupe građana u smislu ispunjenosti uslova za proglašenje izborne liste.
Sve što je sporazumom definisano izvan ovog okvira ne treba da bude predmet ocene izborne komisije u pogledu valjanosti samog sporazuma, pa, samim tim, i valjanosti cele izborne liste i prateće dokumentacije.
Iz navedenog proističe da okolnost da je u sporazumu o obrazovanju grupe građana navedeno „da se ista osniva radi podnošenja potpune izborne liste za odbornike u opštinskom parlamentu“ ne treba da bude predmet razmatranja od strane izborne komisije u smislu procene da li podneta izborna lista sa kandidatima za odbornike ispunjava uslove da bude proglašena.
To, dalje, znači da je izborna lista uredna ukoliko ispunjava zakonski uslov u pogledu najmanjeg neophodnog broja kandidata na izbornoj listi, bez obzira na formulacije iz sporazuma o obrazovanju grupe građana.
U konkretnom slučaju, nema osnova za zaključak da izborna lista koja ne sadrži onoliko kandidata koliko se odbornika bira ne ispunjava uslov za proglašenje samo zato što je u sporazumu o obrazovanju grupe građana navedeno da se ona osniva „radi podnošenja potpune izborne liste za odbornike“. Samim tim, izborna komisija ne može da podnosiocu izborne liste naloži zaključkom da izbornu listu dopuni nedostajućim brojem kandidata.
Na odborničkoj od 14 kandidata za odbornike, koliko mora biti pripadnika manje zastupljenog pola?
Članom 20. stav. 3 Zakona o lokalnim izborima propisano je sledeće: “Na izbornoj listi mora biti 40% manje zastupljenog pola. Među svakih pet kandidata po redosledu na listi (prvih pet mesta, drugih pet mesta i tako do kraja liste) mora biti najmanje po dva kandidata – pripadnika onog pola koji je manje zastupljen na listi.”
Na primeru izborne liste od 14 kandidata, primena navedene odredbe podrazumeva da na izbornoj listi sa 14 kandidata mora da bude najmanje šest (6) kandidata manje zastupljenog pola.
Ovo stoga što 40% od broja 14 iznosi 5,6, što se zaokružuje na 6.
Da li JLS podnosi Zahtev Upravi za trezor za otvaranje podračuna za opštinsku izbornu komisiju ili će Ministarstvo finansija – Uprava za trezor to uraditi za opštine? I kada će to biti?
Prema članu 14. stav 5. Pravilnika o načinu utvrđivanja i evidentiranja korisnika javnih sredstava i o uslovima i načinu za otvaranje i ukidanje podračuna konsolidovanog računa trezora kod Uprave za trezor (“Sl. glasnik RS”, br. 99/18 i 40/19), otvaranje, odnosno ukidanje dinarskog i deviznog podračuna koji su ukljulčeni u konsolidovani račun trezora lokalne vlasti vrši se na osnovu Obrasca NO-1/NU-1, koji izdaje organ uprave autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave nadležan za finansije, odnosno lice koje on ovlasti.
Shodno navedenom, za otvaranje podračuna za opštinsku izbornu komisiju, opštinska uprava treba da se obrati nadležnoj filijali Uprave za trezor u konkretnoj JLS.