Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li načelnik opštinske uprave može biti penzioner?
Članom 47. stav 1. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021 i 92/2023) predviđeno je da se radna mesta službenika dele na položaje i izvršilačka radna mesta, u zavisnosti od složenosti poslova, ovlašćenja i odgovornosti.
Članom 48. stav 3. istog zakona predviđeno je da su u jedinici lokalne samouprave i gradskoj opštini, položaji u smislu odredaba ovog zakona, radna mesta načelnika gradske, opštinske, odnosno uprave gradske opštine i njihovih zamenika.
Članom 158. stav 1. tačka 1) istog zakona predviđeno je da službeniku prestaje radni odnos po sili zakona danom navršenja 65 godina života ako ima najmanje 15 godina staža osiguranja. Dakle, korisnici penzije stariji od 65 godina ne mogu biti raspoređeni na službenička radna mesta, kao ni postavljeni na položaj načelnika uprave.
Da li lice koje je obavljalo funkciju pomoćnika predsednika opštine, a koje je razrešeno sa funkcije raspuštanja skupštine i konstituisanja Privremenog organa, a koje se opredelilo za 3 mesečne naknade u skladu sa Zakonom o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave, ima pravo na naknadu štete za neiskorišćeni godišnji odmor?
Član 14. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021, 92/2023, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - dr. zakon, 157/2020 - dr. zakon i 123/2021 - dr. zakon) glasi:
“Funkcioner po prestanku funkcije ima pravo na naknadu plate u trajanju od tri meseca, u visini plate koju je imao u vreme prestanka funkcije.
Pravo iz stava 1. ovog člana može se izuzetno produžiti do tri meseca ukoliko u tom vremenu funkcioner stiče pravo na penziju.
Pravo iz st. 1. i 2. ovog člana prestaje pre isteka roka od tri meseca, zasnivanjem radnog odnosa ili sticanjem prava na penziju prema propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju.
Funkcioner pravo iz st. 1. i 2. ovog člana ostvaruje kod poslodavca kod koga je ostvarivao prava po osnovu radnog odnosa u trenutku prestanka funkcije.
Pravo iz st. 1. i 2. ovog člana, po zahtevu funkcionera, utvrđuje nadležni organ, odnosno radno telo iz člana 4. ovog zakona.
Zahtev iz stava 5. ovog člana funkcioner može uputiti najkasnije u roku od 15 dana od dana prestanka funkcije, s tim što pravo iz stava 3. ovog člana ostvaruje počev od narednog dana od dana prestanka funkcije.
Funkcioneru prestaje radni odnos prestankom funkcije, odnosno danom prestanka obaveze vršenja dužnosti, odnosno nakon proteka roka iz st. 1-3. ovog člana, za funkcionere koji ostvaruju pravo na naknadu plate po prestanku funkcije.”
Članom 76. Zakona o radu ("Sl. glasnik RS", br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/2014, 13/2017 - odluka US, 113/2017 i 95/2018 - autentično tumačenje) predviđeno je da je u slučaju prestanka radnog odnosa, poslodavac dužan da zaposlenom koji nije iskoristio godišnji odmor u celini ili delimično, isplati novčanu naknadu umesto korišćenja godišnjeg odmora, u visini prosečne zarade u prethodnih 12 meseci, srazmerno broju dana neiskorišćenog godišnjeg odmora i da ta naknada ima karakter naknade štete.
Dakle, u ovom konkretnom slučaju funkcioner će imati pravo na naknadu štete za neiskorišćeni godišnji odmor po prestanku radnog odnosa, što je u ovom slučaju prestanak prava na naknadu plate po prestanku funkcije.
Zakonom o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave predviđeno je da Kadrovski plan usvaja Skupština gradske opštine istovremeno sa Odlukom o budžetu. Imajući u vidu trenutnu sistuaciju i privremeno finansiranje za naredni period, da li je obavezno da se do kraja 2023. godine donese Kadrovski plan za 2024. godinu?
Članom 77. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021 i 92/2023) predviđeno je da se nacrt kadrovskog plana priprema u skladu sa budžetskim kalendarom, istovremeno sa nacrtom budžeta autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave, tako da bude usaglašen sa sredstvima obezbeđenim budžetom. Kadrovski plan za autonomnu pokrajinu usvaja nadležni organ autonomne pokrajine istovremeno sa odlukom o budžetu. Kadrovski plan u jedinici lokalne samouprave usvaja skupština grada, opštine, odnosno gradske opštine istovremeno sa odlukom o budžetu jedinice lokalne samouprave, odnosno gradske opštine.
Članom 46. Zakona o budžetskom sistemu ("Sl. glasnik RS", br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr., 108/2013, 142/2014, 68/2015 - dr. zakon, 103/2015, 99/2016, 113/2017, 95/2018, 31/2019, 72/2019, 149/2020, 118/2021, 138/2022, 118/2021 - dr. zakon i 92/2023) predviđeno je između ostalog da u slučaju da Narodna skupština, odnosno skupština lokalne vlasti, ne donese budžet u roku utvrđenom budžetskim kalendarom, vrši se privremeno finansiranje u vremenu od najduže prva tri meseca fiskalne godine. Privremeno finansiranje, u smislu navedenog, vrši se najviše do jedne četvrtine iznosa planiranih rashoda i izdataka u aktu o budžetu prethodne fiskalne godine, s tim što raspoređeni rashodi i izdaci u prethodnoj godini po vrstama i namenama ne predstavljaju ograničenje, izuzev za isplatu prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, koje se vrši do nivoa izvršenih rashoda u zadnjem kvartalu prethodne godine. Nadležni izvršni organ lokalne vlasti donosi odluku o privremenom finansiranju.
Dakle, u smislu Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave Kadrovski plan će se doneti istovremeno kada se bude usvajao budžet opštine. Međutim, ukoliko Kadrovski plan iz 2023. godine nije u potpunosti izvršen i postoji mogućnost za zapošljavanje novih lica u smislu propisa o kontrolisanom zapšljavanju u javnom sektoru i obezbeđena su sredstva za novo zapošljavanje, moglo bi se razmotriti donošenje privremenog kadrovskog plana kako bi se omogućilo popunjavanje ovih radnih mesta.
Da li postoji razlika u polaganju stručnog ispita za komunalne miliocionare i načelnika komunalne milicije? Da li je načelnik komunalne milicije obavezan da polaže stručni ispit za komunalnog milicionara?
Članom 35. Zakona o komunalnoj miliciji ("Sl. glasnik RS", br. 49/2019) predviđeno je da komunalni milicionar, pored uslova predviđenih za zaposlenje u organima jedinica lokalne samouprave, mora da ispunjava i posebne uslove, i to da: 1) ima psihofizičku sposobnost potrebnu za obavljanje poslova komunalne milicije; 2) ne postoje bezbednosne smetnje za obavljanje poslova komunalnih milicionara; 3) ima položen ispit za komunalnog milicionara (u daljem tekstu: ispit); 4) ima stečeno najmanje srednje obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju i najmanje jednu godinu radnog iskustva u struci. Psihofizičku sposobnost iz stava 1. tačka 1) ovog člana utvrđuje Zavod za zdravstvenu zaštitu radnika Ministarstva unutrašnjih poslova i izdaje lekarsko uverenje o tome na način predviđen za proveru psihofizičke sposobnosti policijskih službenika. Izuzetno, u radni odnos za obavljanje poslova komunalnog milicionara može se primiti policijski službenik u statusu ovlašćenog službenog lica, preuzimanjem iz Ministarstva unutrašnjih poslova, pod uslovom da ispunjava i ostale uslove predviđene ovim zakonom. Na popunjavanje radnih mesta komunalnih milicionara putem preuzimanja na osnovu stava 3. ovog člana, shodno se primenjuju propisi koji se odnose na preuzimanje službenika.
Članom 39. istog zakona predviđeno je da ispit za komunalnog milicionara polaže kandidat za komunalnog milicionara koji je uspešno završio program stručnog osposobljavanja iz člana 37. stav 5. ovog zakona. Ispit za komunalnog milicionara polažu i lica iz člana 35. stav 3. ovog zakona u roku od šest meseci od dana zasnivanja radnog odnosa. Ispit za komunalnog milicionara sprovodi komisija, koju obrazuje ministar nadležan za sistem lokalne samouprave. Program i način polaganja ispita za komunalnog milicionara, sastav i način rada komisije za sprovođenje ispita za komunalnog milicionara, troškove sprovođenja ispita za komunalnog milicionara, izgled i sadržinu obrasca uverenja o položenom ispitu za komunalnog milicionara, način izdavanja uverenja o položenom ispitu za komunalnog milicionara i oblik, način upisa i vođenja evidencije o položenom ispitu za komunalnog milicionara, bliže uređuje ministar nadležan za sistem lokalne samouprave. Visina takse za polaganje ispita iz stava 1. ovog člana, utvrđuje se zakonom kojim se uređuju republičke administrativne takse. Ministarstvo nadležno za sistem lokalne samouprave vodi evidenciju o položenom ispitu za komunalnog milicionara, u koju se upisuje: ime i prezime kandidata; jedinstveni matični broj građana; naziv visokoškolske ustanove, nivo i vrsta stečenog obrazovanja i stručni naziv, odnosno naziv završene srednje škole i obrazovni profil; organ opštine, odnosno grada sa kojim je kandidat zaključio ugovor o stručnom osposobljavanju, odnosno kod koga je zaposlen; broj i datum rešenja kojim je odobreno polaganje ispita za komunalnog milicionara; datum polaganja ispita; podaci o opštem uspehu na ispitu i broj i datum izdatog uverenja o položenom ispitu za komunalnog milicionara. Ministarstvo nadležno za sistem lokalne samouprave izdaje uverenje o položenom ispitu za komunalnog milicionara. Uverenje iz stava 7. ovog člana sadrži sledeće podatke: ime i prezime kandidata koji je položio ispit za komunalnog milicionara; datum i mesto rođenja; jedinstveni matični broj građana; naziv visokoškolske ustanove, nivo i vrsta stečenog obrazovanja i stručni naziv, odnosno naziv završene srednje škole i obrazovni profil i datum polaganja ispita za komunalnog milicionara.
Ministar državne uprave i lokalne samouprave doneo je Pravilnik o ispitu za komunalnog milicionara („Službeni glasnik RS”, broj 148/20), čiji je sastavni deo i Program ispita za komunalnog milicionara, u okviru kojih se ne pravi razlika između ispita za komunalnog milicionara i rukovodioca organizacione jedinice komunalne milicije – načelnika komunalne milicije, tako da se radi o jedinstvenom ispitu za sve komunalne milicionare.
S obzirom da se posebni uslovi za rad u komunalnoj miliciji odnose na sve u toj organizacionoj jedinici, i načelnik komunalne milicije je dužan da polaže ispit za komunalne milicionere, naročito što rukovodi tom organizacionom jedinicom.
Da li konstituisanjem Privremenog organa prestaje da radi Žalbena komisija?
Iz odredbi Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave („Službeni glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018, 114/2021, 92/2023) ne proizilazi da raspuštanjem skupštine jedinice lokalne samouprave i imenovanjem privremenog organa prestaje sa radom Žalbena komisija. Eventualna razlika u radu Žalbene komisije za vreme privremenog organa je što će sve odluke u smislu imenovanja, prestanka dužnosti, razrešenja ili izuzeća člana Žalbene komisije ukoliko su neodložne donositi privremeni organ.