Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li se nadležnosti saobraćajnih inspektora JLS odnose samo na oblast zaštite (ne i oblast održavanja jer je to komunalna delatnost što je nadzor komunalnog inspektora) opštinskih puteva i ulica u naseljima na osnovu čl. 108. Zakona i da li saobraćajni inspektori mogu postupati direktno po odredbama Zakona uzimajući u obzir da se u članu 108. navodi ''u vršenju poslova inspekcijskog nadzora nad primenom propisa kojima se uređuje zaštita opštinskih puteva i ulica''?
Ne znači. Održavanje ulica i puteva je komunalna delatnost koju uređuje JLS, na osnovu Zakona o komunalnim delatnostima, te je opštinski inspektor ovlašćen da vrši nadzor nad održavanjem ulica, opštinskih i nekategorisanih puteva.
Odredbe Zakona o putevima o zaštiti puta opštinski inspektor primenjuje neposredno.
Da li i koje mere inspektor nalaže u slučaju kada je na putu ili putnom zemljištu izgrađen neki objekat (šahta, zgrada...) i koji je godinama tu, a predstavka je sada podneta?
Ako se radi o izgrađenom objektu, predstavku treba ustupiti građevinskoj inspekciji.
U principu, potrebno je ispitati na osnovu čega je npr. seoski vodovod izgrađen, odnosno priključak na vodovod izveden, da li je predat na održavanje, postoji li mogućnost izmeštanja i sl., te zavisno od utvrđenog proceniti dalje postupanje. Istina, dokazivanje u ovim situacijama je otežano zbog proteka vremena i neposedovanja odgovarajuće dokumentacije.
Da li opština može da bude upravljač puteva (izraz stara se nad upravljanjem puteva) pa da sama sebi izdaje npr. uslove za projektovanje?
Zakonom nije uređen ni prelazni režim po pitanju upravljanja putevima do osnivaanja/izbora upravljača. Ustavom i ZLS propisano je da se opština „stara o izgradnji, rekonstrukciji, održavanju i korišćenju lokalnih puteva i ulica“ (Ovlašćenje „stara se” treba shvatiti u smislu brige, truda, zauzimanja, nastojanja i preduzimanja praktičkih mera, u okviru propisane nadležnosti, da se predviđeni poslovi lokalne samouprave uspešno obave, i ovaj pojam pretpostavlja da su poslovi i mere već propisani – uređeni, da su subjekti obavljanja poslova već obrazovani i organizovani i da nadležni organ opštine treba, u okviru ovog ovlašćenja, da merama operativnog i praktičnog usmeravanja dovede do toga da se oni i izvršavaju.
Kada je reč o upravljaču javnog puta, Zakon o putevima definiše „upravljača javnog puta“ - upravljač javnog puta je javno preduzeće, privredno društvo i drugi oblici organizovanja koji u skladu sa zakonom kojim se uređuje položaj javnih preduzeća mogu da obavljaju delatnost od opšteg interesa. Iz citiranog člana Zakona proizilazi da upravljač javnog puta ne može biti gradska/opštinska uprava, te je potrebno ove poslove preneti drugom JKP (koje bi moralo biti i registrovano za obavljanje ove delatnosti) ili poveriti poslove putem javne nabavke ovlašćenim pravnim licima u skladu sa JPP.
Zakon o putevima u članu 9. navodi šta je obuhvaćeno delatnošću upravljanja:
„Upravljanje javnim putevima je delatnost od opšteg interesa.
Upravljanje javnim putevima obuhvata:
Članom 10. definisan je pojam upravljača javnog puta. U stavu 4. navedenog člana propisano je da delatnost upravljanja opštinskim putevima, ulicama i nekategorisanim putevima, koji nisu deo državnog puta I i II reda, može da obavlja javno preduzeće, odnosno društvo kapitala čiji je jedini vlasnik jedinica lokalne samouprave, kao i drugo društvo kapitala i preduzetnik, kome je nadležni organ jedinice lokalne samouprave poverio obavljanje delatnosti upravljanja opštinskim putevima, ulicama i nekategorisanim putevima, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javno-privatno partnerstvo i koncesije. Uravljač javnog puta je javno preduzeće, društvo kapitala ili preduzetnik koji obavlja delatnost upravljanja javnim putevima iz člana 9. stav 2. zakona. Ukoliko javno preduzeće, društvo kapitala ili preduzetnik obavlja samo pojedine poslove iz člana 9. stav 2.zakona, neće se smatti upravljačem javnog puta.
Iz svega navedenog nedvosmisleno proizlazi da opština ne može biti upravljač javnog puta.
Da li fizičko lice može da obavlja javni prevoz tereta pošto se u samoj definiciji javnog prevoza spominje da može da obavlja i fizičko lice osim privrednih društava?
Javni prevoz tereta može obavljati domaće privredno društvo, drugo pravno lice ili preduzetnik teretnim vozilom ili skupom vozila registrovanim u skladu sa propisima kojima se uređuje bezbednost saobraćaja na putevima, na osnovu licence za prevoz (član 6. stav 1.).
Kako inspektor da se ponaša ako javni put nije još uvek upisan kao svojina grada - još uvek se nalazi na privatnoj parceli?
Prema članu 7. Zakona o putevima („Sl. glasnik RS“, 41/18 i 95/18-dr. zakon) nadležni organ JLS dužan je da donese odluku o utvrđivanju nekategorisanih puteva. Nadležni organ JLS može odlukom uvrstiti nekategorisani put u javni put u slučaju da su ispunjeni kriterijumi za kategorizaciju javnih puteva.
Činjenica da neki put nije upisan u katastru kao javni put, nekategorisani i sl i da se isti ne nalazi u svojini JLS nije od presudnog uticaja za postupanja nadležnog inspektora u konkretnoj situaciji ukoliko se na parceli koja je privatno vlasništvo de facto nalazi put.
Zakonom o putevima, članom 119. propisano je da: javni putevi, sa pripadajućim objektima i zemljištem, na kojem su izgrađeni do dana stupanja na snagu ovog zakona, upisaće se u javne knjige o evidenciji prava na nepokretnostima kao javna svojina Republike Srbije, autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave. Dakle, prema Zakonu o putevima upis se sprovodi po službenoj dužnosti od strane katastra, dok raniji vlasnik ima mogućnost da potražuje odgovarajuću naknadu u postupku prema zakonu kojim je regulisana eksproprijacija.