Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li se na pomoćnike predsednike opštine, za koje se shodno primenjivao Zakon o radnim odnosima u državnim organima, može primenjivati član 70. jer se u vreme primene Zakona o radnim odnosima u državnim organima pomoćnik predsednika opštine postavlja od strane predsednika opštine na neodređeno vreme i kome nije istekao mandat ili će se za pomoćnike primenjivati član 65?
Zakon o radnim odnosima u državnim organima ("Sl. glasnik RS", br. 48/91, 66/91, 44/98 - dr. zakon*, 49/99 - dr. zakon**, 34/2001 - dr. zakon***, 39/2002, 49/2005 - odluka USRS, 79/2005 - dr. zakon, 81/2005 - ispr. dr. zakona, 83/2005 - ispr. dr. Zakona i 23/2013 - odluka US) je imao primenu sve do početka primene Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016), a koji je počeo da se primenjuje od 1. decembra 2016. godine, osim odredaba čl. 116-122, koje se odnose na stručno usavršavanje, kao i odredaba čl. 172-183. i člana 192. tačka 4) o žalbenoj komisiji i odredaba čl. 188-191. kojima su uređena pitanja u vezi sa ljudskim resursima, a koja su počela da se primenjuju narednog dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Od početka primene Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave na radno-pravni status pomoćnika predsednika opštine se odnosi član 70. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon), kojim je, u verziji koja je danas na snazi, propisano je da se radni odnos može zasnovati i za vreme čije trajanje je unapred određeno (radni odnos na određeno vreme), između ostalih načina, i na radnim mestima u kabinetu gradonačelnika, predsednika opštine ili predsednika gradske opštine, najduže dok traje dužnost tih izabranih lica (pomoćnici gradonačelnika, odnosno predsednika opštine kao i druga lica koja zasnivaju radni odnos na radnim mestima u kabinetu).
Pomoćnike predsednika opštine postavlja i razrešava predsednik opštine. Koja je uloga Načelnika opštinske uprave po Zakonu o radnim odnosima u državnim organima koji se shodno primenjivao do 01.12.2016 godine a u vezi radnopravnog statusa pomoćnika predsednika? Ko potpisuje rešenje o prestanku radnog odnosa pomoćnika predsednika opštine, predsednik opštine ili načelnik opštinske uprave imajući u vidu da su prestanak funkcije i prestanak radnog odnosa dva različita pojma?
Članom 58. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon, 101/2016 - dr. zakon i 47/2018) uređeno je da se statutom opštine može predvideti da se za pojedine oblasti (ekonomski razvoj, urbanizam, primarna zdravstvena zaštita, zaštita životne sredine, poljoprivreda i dr.) postavljaju pomoćnici predsednika opštine. Pomoćnike predsednika opštine postavlja i razrešava predsednik opštine. Pomoćnici predsednika opštine pokreću inicijative, predlažu projekte i sačinjavaju mišljenja u vezi sa pitanjima koja su od značaja za razvoj u oblastima za koje su postavljeni i vrše druge poslove po nalogu predsednika opštine. Pomoćnici predsednika opštine se postavljaju u kabinetu predsednika opštine najduže na period dok traje dužnost predsednika opštine. U opštini do 15.000 stanovnika može biti postavljen jedan pomoćnik predsednika opštine, u opštini do 50.000 stanovnika najviše dva pomoćnika, a u opštini do 100.000 stanovnika najviše tri pomoćnika, u skladu sa podacima poslednjeg popisa stanovništva.
Što se tiče kabineta, koji predstavlja posebnu organizacionu jedinicu unutar uprave, za zaposlene u kabinetu prava i dužnosti u ime poslodavca vrši načelnik uprave, sa izuzetkom pomoćnika predsednika opštine.
Članom 1, sada nevažećeg, Zakona o radnim odnosima u državnim organima ("Sl. glasnik RS", br. 48/91, 66/91, 44/98 - dr. zakon*, 49/99 - dr. zakon**, 34/2001 - dr. zakon***, 39/2002, 49/2005 - odluka USRS, 79/2005 - dr. zakon, 81/2005 - ispr. dr. zakona, 83/2005 - ispr. dr. Zakona i 23/2013 - odluka US) je propisano da se odredbe ovog zakona primenjuju se na sve zaposlene u državnim organima i izabrana odnosno postavljena lica, osim onih čija su prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa uređeni posebnim propisima.
S obzirom da je navedenim članom 58. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da pomoćnike predsednika opštine postavlja i razrešava predsednik opštine, što predstavlja poseban propis u odnosu na Zakon o radnim odnosima u državnim organima, time do prestanka funkcije pa i radnog odnosa pomoćnika predsednika opštine dolazi donošenjem odgovarajućeg akta predsednika opštine.
Da li službenik OU koji radi u odeljenju za investicije, dipl. arhitekta, na poslovima vezanim za investicije od javnog značaja (niskogradnja, visokogradnja i ostale investicije od javnog značaja) može da radi za drugog poslodavca dopunski rad – poslove projektovanja, gde je za izdavanje određenih dozvola (građevinska, upotrebna….) nadležno drugo odeljenje OU?
Shodno članu 40. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon) službenik je dužan da o svom dodatnom radu obavesti poslodavca. Službenik može, uz pismenu saglasnost poslodavca, van radnog vremena da radi za drugog poslodavca ako dodatni rad nije zabranjen posebnim zakonom ili drugim propisom, ako ne stvara mogućnost sukoba interesa ili ne utiče na nepristrasnost rada službenika.
Na osnovu člana 41. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave saglasnost za dodatni rad službenika daje poslodavac. Saglasnost poslodavca nije potrebna za dodatni naučnoistraživački rad, objavljivanje autorskih dela i rad u kulturno-umetničkim, humanitarnim, sportskim i sličnim udruženjima, ali poslodavac može zabraniti i ovakav rad ako se njime onemogućava ili otežava rad službenika, šteti ugledu poslodavca, odnosno stvara mogućnost sukoba interesa ili utiče na nepristrasnost rada službenika.
Dakle, obaveza službenika je da o svom dodatnom radu obavesti poslodavca, a poslodavac mu za to može dati pismenu saglasnost, ako dodatni rad nije zabranjen posebnim zakonom ili drugim propisom, ako ne stvara mogućnost sukoba interesa ili ne utiče na nepristrasnost rada službenika.
U skladu sa Zakonom o inspekcijskom nadzoru član 45. rukovodilac inspekcije može biti i osoba koja ima 5 godina iskustva u oblasti koja je pod nadzorom te inspekcije. Da li lice koje ima 2,5 godine iskustva na poslovima inspektora zaštite životne sredine i 5,5 godina na poslovima registratora objedinjene procedure (oblast pod nadzorom inspekcije) ispunjava uslove za rukovodioca inspekcije?
Članom 45. stav 1. Zakona o inspekcijskom nadzoru („Službeni glasnik RS”, br. 36/15, 44/18 - dr. zakon, 95/18) propisano je da radom inspekcije može rukovoditi lice koje pored uslova utvrđenih ovim zakonom za rad na radnom mestu inspektora ima i najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima inspekcijskog nadzora, odnosno u oblasti koja je pod nadzorom te inspekcije.
Inspekcija u smislu člana 3. stav 1. tačka 1) ZOIN-a jeste organ u sastavu, unutrašnja organizaciona jedinica ili inspektori organa državne uprave, odnosno organa autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave ili drugog subjekta sa javnim ovlašćenjima, koja vrši inspekcijski nadzor.
Iako u postavljenom pitanju to nije naglašeno, pretpostavljamo da se radi o rukovodiocu organizacione jedinice koja u svom sastavu ima više inspekcija. Ta organizaciona jedinica se upodobljava inspekciji iz člana 45. stav 1. ZOIN-a, te ukoliko kandidat za rukovodioca ispunjava uslov najmanje pet godina u jednoj od oblasti pod nadzorom inspekcije u sastavu te organizacione jedinice, mišljenja smo da je to lice ispunilo zakonski uslov iz člana 45. stav 1. ZOIN-a.
Koja inspekcija je nadležna za preduzimanje mera i kontrolu postavljenih klima uređaja na fasadama stambenih zgrada u pogledu mesta postavljanja, ispravnosti ili buke? Koja inspekcija je nadležna za preduzimawe mera i kontrolu postavljenih žičanih ograda na javnoj površini (npr. oko stambenih zgrada ili poslovnih objekata) i po kom propisu vrši kontrolu?
Postavljanje klima uređaja na stambenim zgradama predstavlja radove na investicionom održavanju, u smislu člana 2. tačka 36) Zakona o planiranju i izgradnji („Sl. glasnik RS”, br. 72/09, 81/09 - ispravka, 64/10 -US, 24 /11, 121/12, 42/13 -US, 50/13 -US, 98/13 -US, 132/14, 145/14, 83/18, 31/19, 37/19 - dr. zakon, 9/20 i 52/21) – izvođenje građevinsko-zanatskih, odnosno drugih radova zavisno od vrste objekta u cilju poboljšanja uslova korišćenja objekta u toku eksploatacije.
Prema članu 145. navedenog zakona izvođenje radova na investicionom održavanju objekta vrši se na osnovu rešenja kojim se odobrava izvođenje tih radova, koje u skladu sa zakonom izdaje organ nadležan za izdavanje građevinskih dozvola. Inspekcijski nadzor vrši građevinska inspekcija.
Pogledati: http://gradjevinskedozvole.rs/pitanja-i-odgovori.php
Kada je reč o buci koja potiče od klima uređaja koju koriste pravna lica i preduzetnici za potrebe delatnosti koju obavljaju, nadležan je inspektor za zaštitu životne sredine saglasno Zakonu o zaštiti od buke u životnoj sredini („Sl. glasnik RS”, br. 36/09 i 88/10).
Odredbe člana 15. stav 1. Odluke o komunalnom redu („Sl. list grada Beograda” br. 10/11, 60/12, 51/14, 92/14, 2/15, 11/15, 61/15, 75/16, 19/17, 50/18, 92/18, 118/18, 26/19, 52/19, 60/19, 17/20, 89/20, 106/20, 138/20 i 152/20), u pogledu uslova i postupka postavljanja klima uređaja na spoljni deo zgrade, upućuju na primenu propisa kojima se uređuje izvođenje radova na ugradnji postrojenja, instalacija i opreme.
St. 2–4. navedene Odluke uređena su druga pitanja u vezi sa postavljanjem klima uređaja koja se odnose na način postavljanja uređaja ( zaštita same i susedne zgrade od oštećivanja, bezbednost građana i okoline i onemogućavanje izlivanja kondenzata na spoljne delove zgrada, površinu javne namene i površinu u javnom korišćenju). Stavom 5. propisani su dodatni uslovi za postavljanje klima uređaja na zgradi koja je utvrđena kao kulturno dobro, koja uživa prethodnu zaštitu ili se nalazi u prostornoj kulturno istorijskoj celini, odnosno celini koja uživa prethodnu zaštitu.
Kada je reč o buci i drugim vidovima ometanja suseda radom klima uređaja, treba imati u vidu i odredbe člana 4. Odluke o opštim pravilima kućnog reda u stambenim i stambeno-poslovnim zgradama na teritoriji grada Beograda („Sl.list grada Beograda”, br 101/19), prema kojima su stanari dužni da posebne, zajedničke delove zgrade i zemljište za redovnu upotrebu zgrade koriste sa potrebnom pažnjom i čuvaju od oštećenja i kvara, na način da ne ometaju ostale stanare u mirnom korišćenju posebnog i zajedničkog dela zgrade i da ne ugrožavaju bezbednost drugih lica.
Nadzor nad primenom odredaba navedenih odluka vrši komunalna inspekcija, što je u nedostatku preciznijih propisa jedini osnov za preduzimanje inspekcijskih mera u ovoj oblasti usmerenih na uređenost i zaštitu zgrade, bezbednost građana i okoline, kao i mirno korišćenje stana (komunalni red, odnosno kućni red).
Žičane ograde na javnoj površini –Građenje zidanih ograda, odnosno postavljanje žičanih i drvenih ograda uređuje Zakon o planiranju i izgradnji i propisi doneti na osnovu tog zakona, nad kojima inspekcijski nadzor vrši građevinska inspekcija.
Za postavljanje žičane ili drvene ograde nije potrebno pribavljati akt nadležnog organa za gradnju, odnosno akt za izvođenje radova, saglasno članu 144. Zakona o planiranju i izgradnji i Pravilniku o posebnoj vrsti objekata i posebnoj vrsti radova za koje nije potrebno pribavljati akt nadležnog organa, kao i vrsti objekata koji se grade, odnosno vrsti radova koji se izvode, na osnovu rešenja o odobrenju za izvođenje radova, kao i obimu i sadržaju i kontroli tehničke dokumentacije koja se prilaže uz zahtev i postupku koji nadležni organ sprovodi ("Sl. glasnik RS", br. 102/20, 16/21).
Međutim, kada je u pitanju postavljanje žičane ili drvene ograde, moraju biti ispoštovane odredbe planskog dokumenta kojim je obuhvaćena parcela na koju se postavlja ograda, bez obzira na činjenicu što nije potrebno pribavljati akt nadležnog organa za gradnju, odnosno akt za izvođenje radova.
Kada je reč o postavljanju žičanih i drvenih ograda na javnim površinama i, s tim u vezi, pitanje nadležnosti komunalne inspekcije, upućujemo vas na Pravni stav utvrđen na 56. sednici svih sudija Upravnog suda održanoj dana 14. 12.2016. godine, koji glasi: „Komunalni inspektor je ovlašćen da donosi rešenja za uklanjanje stvari i drugih predmeta sa površine javne namene ako su oni tu postavljeni protivno propisima, uključu jući i montažno demontažne objekte-ograde”.
Utvrđeni stav Upravni sud zasniva na članu 34. stav 1. tačka 10) i članu 36. Zakona o komunalnim delatnostima („Sl.glasnik RS”, br. 88/11, 104/16 i 95/18).
Obrazloženje navedenog stava je dostupno je na: http://www.up.sud.rs/sync/documents/cl78.pdf
Pored iznetog dodajemo da je članom 4. stav 4. Zakona o komunalnim delatnostima propisano ovlašćenje JLS da radi korišćenja, čuvanja i održavanja sredstava za obavljanje komunalnih delatnosti, održavanja čistoće i zaštite životne sredine, opšte uređenosti naselja, spoljnog izgleda objekta i uređenosti površina, može da propiše opšte uslove održavanja komunalnog reda i mere za njihovo sprovođenje.
Na osnovu tog ovlašćenja JLS svojim odlukama uređuju pitanja vezana za komunalni red. Tako su navedenom Odlukom o komunalnom redu koju je donela Skupština grada Beograda u članu 50. uređena pitanja vezana za postavljanje zapreka (stubovi, ograde i druge zapreke) na javnim površinama, koje odredbe može da primeni komunalni inspektor u vršenju nadzora nad ovim vidom zauzeća javnih površina.
Inspekcijski nadzor koji vrši komunalna inspekcija u ovoj oblasti zahteva saradnju sa građevinskom inspekcijom i organizacionom jedinicom koja je nadležna za poslove urbanizma zbog utvrđivanja činjenica koje po prirodi stvari nisu u nadležnosti komunalnog inspektora (vrsta objekta, planska dokumenta, namena površine i dr.).