Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjePredmet ozakonjenja je objekat koji prelazi na ulicu, koja je procedura ozakonjenja u tom slučaju? Da li može da prođe na saglasnost ili vlasnik mora da kupi deo parcele koja se vodi na opštinu?
U skladu sa odredbama Zakona o ozakonjenju ("Sl. glasnik RS", br. 96/15, 83/18 i 81/20 - odluka US) član 5. stav 3. propsiano je da predmet ozakonjenja ne može biti objekta izgrađen na površinama javne namene, odnosno na zemljištu planiranom za uređenje ili izgradnju objekata javne namene za koje se, u skladu sa odredbama posebnog zakona, utvrđuje javni interes i koji su u obaveznoj javnoj svojini u skladu sa odredbama drugih posebnih zakona.
Shodno činjenici da predmetni objekat izlazi na javnu saobraćajnu površinu (verovatno zaštitini koridor saobraćajnice), smatramo da isti ne može da bude ozakonjen, niti je moguće otuđenje javne svojine bez promene položaja regulacione linije (što se realizuje izmenom odgovarajućeg planskog dokumenta) i izuzimanja konkretne površine pod objketom iz javnog zemljišta (ukoliko je navedeno moguće u skladu sa pravilima saobraćajne i urbanističke struke).
Predlog rešenja konkretne sutuacije je izmena planskog akta ili ukoliko je tehnički moguće, uklanjanje dela objekta koji izlazi na javnu površinu ulice.
Da li je uslov za izdavanje građevinske dozvole da parcela na kojoj se gradi ima direktan pristup na javnu saobraćajnu površinu ili može imati indirektan pristup preko katastarske parcele na kojoj je upisana službenost prolaza, a koja ima direktan pristup na javnu saobraćajnu površinu?
Zakon o planiranju i izgradnji u članu 2. stav 1.pod 20) definiše građevinsku parcelu kao deo građevinskog zemljišta, sa pristupom javnoj saobraćajnoj površini, koja je izgrađena ili planom predviđena za izgradnju koja se definiše koordinatama prelomnih tačaka u državnoj projekciji.
Zakon eksplicitno ne definiše način na koji je taj pristup obezbeđen, niti da pristup javnoj saobraćajnici mora biti direktan, odnosno da se parcela mora graničiti sa javnom saobraćajnicom. Takođe, članom 32. stav 2. Pravilnika o opštim pravilima za parcelaciju, regulaciju i izgradnju je propisana minimalna širina privatnog prolaza za parcele koje nemaju direktan pristup javnoj saobraćajnoj površini, na osnovu čega se indirektno može zaključiti da je moguće ostvarenje pristupa parceli na ovaj posredan način.
Za izgradnju ili izvođenje radova na građevinskom zemljištu ili objektu koji je u vlasništvu više lica, kao dokaz o odgovarajućem pravu Zakon o planiranju i izgradnji priznaje i overenu saglasnost tih lica, odnosno ugovor, što je uređeno članom 135. Zakona o planiranju i izgradnji u stavu 8, može se zaključiti da se shodno tome i za obezbeđenje pristupa parcelama koje nemaju direktan pristup javnoj saobraćajnoj površini, odnosno koje taj pristup ostvaruju kroz drugu/druge parcele u koje nisu u istom vlasništvu, može priznati pravo službenosti na parcelama poslužnog dobra u korist parcela na povlasnom dobru, odnosno ugovor o uspostavljanju prava službenosti prolaza zaključen sa vlasnikom poslužnog dobra, odnosno saglasnost vlasnika poslužnog dobra koji su upisani u evidenciju katastra nepokretnosti, naravno ukoliko predmetna parcela zadovoljava uslove propisane planskim dokumentom.
Ukoliko je industrijski objekat izgrađen bez građevinske dozvole 1970. godine što je utvrđeno veštačenjem veštaka građevinske struke, da li se isti može smatrati legalnim i može li se primeniti odredba da ostali objekti na selu se smatraju legalnim ukoliko su izgrađeni pre jula 1973. godine ili pak obzirom da je objekat sagrađen u gradskom naselju nije legalan jer se primenjuju odredbe za izgradnju objekata iz 1948. godine?
Članom 4. Zakona o ozakonjenju objekata propisano je da se taj zakon ne primenjuje na objekte koji su izgrađeni bez građevinske dozvole, odnosno odobrenja za izgradnju u skladu sa propisima po kojima u vreme izgradnje nije bila propisana obaveza pribavljanja građevinske dozvole, odnosno odobrenja za izgradnju, u skladu sa propisima kojima se uređuje upis prava svojine na nepokretnostima.
Konkretno, misli se na propise kojima je bila uređena izgradnja i to:
U ovom slučaju, pošto se radi o industrijskom objektu, ukoliko je isti građen u naselju gradskog karaktera isti je morao u vreme gradnje imati građevinsku dozvolu.
Kako obavezati inspekcijske organe da rade svoj posao i da li se u slučaju izvršenja rešenja o uklanjanju - rušenju objekta može primeniti čl. 198. Zakona o opštem upravnom postupku, pa nadalje izricanje novčane kazne, ako izvršenje preko drugog lica nije moguće ili nije pogodno da se postigne svrha izvršenja?
Zakonom o opštem upravnom postupku ("Sl. glasnik RS", br. 18/2016 i 95/2018 - autentično tumačenje) je članom 193. stav 1. propisano da izvršenje rešenja sprovodi organ koji je doneo prvostepeno rešenje i to po izdatom rešenju o izvršenju.
Troškove izvršenja snosi izvršenik, o čemu se po završetku izvršenja donosi dopunsko rešenje, kako je to propisano članom 196. stav 5. ovog zakona.
Kada su u pitanju rešenja građevinskih inspektora, ona se prinudno sprovode preko drugih lica, jer se izvršenikova obaveza sastoji od radnje koju može preduzeti i drugo lice, što je u skladu sa odredbom člana 197. stav 1. Zakona o opštem upravnom postupku.
Članom 197. stav 2. ZUP-a je propisano da organ koji sprovodi izvršenje rešenjem može naložiti izvršeniku da položi iznos koji je potreban za podmirenje troškova izvršenja, a da se obračun naknadno sačini.
Zakonom o planiranju i izgradnji ("Sl. glasnik RS", br. 72/2009, 81/2009 - ispr., 64/2010 - odluka US, 24/2011, 121/2012, 42/2013 - odluka US, 50/2013 - odluka US, 98/2013 - odluka US, 132/2014, 145/2014, 83/2018, 31/2019, 37/2019 - dr. zakon i 9/2020) je članom 171, koji se odnosi na sva rešenja o uklanjanju objekta, odnosno njegovog dela, doneta na osnovu ovog zakona, takođe, propisano da troškovi izvršenja inspekcijskog rešenja padaju na teret izvršenika. Ovim članom propisano je i to da će se, ako izvršenik sam ne sprovede izvršenje rešenja o uklanjanju objekta, odnosno njegovog dela, rešenje izvršiti preko privrednog društva, odnosno drugog pravnog lica ili preduzetnika, u skladu sa ovim zakonom, a na teret izvršenika. Troškovi izvršenja inspekcijskog rešenja padaju na teret budžeta nadležnog organa, do naplate od izvršenika.
Zakon o planiranju i izgradnji je dao mogućnost i zainteresovanim licima da, ukoliko nadležni organ nema potrebna sredstva za izvršenje inspekcijskog rešenja, mogu obezbediti troškove izvršenja do naplate od strane izvršnog dužnika.
Ukoliko organ nadležan za sprovođenje upravnog izvršenja i pored svega ovoga odbija da sprovede izvršenje rešenja donetog u prvom stepenu, zainteresovana stranka se može obratiti i drugim institucijama nadležnim za zaštitu prava građana i vršenje nadzora nad radom organa nadležnog za vršenje poslova građevinske inspekcije, kao što je Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture, Zaštitnik građana, Poverenik za informacije od javnog značaja i tražiti sprovođenje prvostepenog rešenja ili informacije o tome da li su potraživana sredstva za sprovođenje upravnog izvršenja, koliki iznos je potraživan, za sprovođenje kojih izvršenja, da li je pokrenut i sproveden postupak javne nabavke za zaključivanje ugovora sa drugim licem preko koga se sprovodi izvršenje, da li je napravljen i objavljen Program uklanjanja objekata, kako je sačinjen, na osnovu kojih parametara je napravljena selekcija prvostepenih rešenja koja će biti prinudno sprovedena.
Da li isti obrađivač izrađuje Prostorni plan opštine i Izveštaj o strateškoj proceni uticaja Prostornog plana na životnu sredinu? Koja je najčešća praksa?
Postupak izrade planskih dokumenata (u konkretnom slučaju Prostornog plana jedinice lokalne samouprave) vodi nadležno odeljenje za poslove urbanizma. Odabir obrađivača planskog dokumenta vrši se u postupku javne nabavke u skladu sa zakonom, osim ako je JLS osnivač javnog preduzeća koje je registrovano za izradu planske dokumentacije i postoji prethodno doneta Odluka Skupštine JLS kojom se poslovi izrade planskih dokumenata poveravaju predmetnom preduzeću.
Postupak izrade Strateške procene uticaja Prostornog plana JLS na životnu sredinu vodi nadležno odeljenja za zaštitu životne sredine. Odabir obrađivača navedenog dokumenta vrši se u postupku posebne javne nabavke ili kao posebna partija u javnoj nabavci planskog dokumenta. Optimalno je da se predmetne nabavke realizuju odvojeno kako bi se postigla veća konkurentnost potencijalnih obrađivača u postupku nabavke, ali je i česta praksa da izradu Strateških procena planskih dokumenata na životnu sredinu realizuju ista planerska preduzeća koja su izradila i planski dokument.
Shodno navedenom, JLS se može opredeliti za jedan od navedena dva pristupa, a preporučujemo da to ipak budu dva odvojena postupka.