Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li koordinator komunalne milicije donosi obavezno uputstvo o načinu obavljanja poslova komunalne milicije, s obzirom da načelnik komunalne milicije nije postavljen i koordinator obavlja te poslove? Takođe, da li je koordinator član komisije za rešavanje pritužbi?
Koordinator komunalne milicije ne donosi obavezno uputstvo o načinu obavljanja poslova komunalne milicije već je to isključivo pravo i ovlašćenje načelnika komunalne milicije u skladu sa odredbom člana 11. stav 3. Zakona o komunalnoj miliciji. Ovom odredbom je propisano da u skladu sa zakonom i drugim propisima, načelnik komunalne milicije daje obavezna uputstva komunalnim milicionarima za obavljanje poslova komunalne milicije.
Koordinator komunalne milicije nije član komisije za rešavanje pritužbi u skaldu sa odredbama Zakona o komunalnoj miliciji, jer je članom 32. stav 5. ovog zakona propisano da komisiju za rešavanje pritužbi obrazuje skupština jedinice lokalne samouprave i da se u komisiju, koja se sastoji od predsednika i četiri člana, obavezno se imenuju tri odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave, načelnik komunalne milicije i predstavnik policije.
Napominjemo, na osnovu člana 3. stav 1. Zakona o komunalnoj miliciji, komunalnom milicijom rukovodi načelnik komunalne milicije, a za rad na poslovima načelnika komunalne milicije službenik mora da ima stečeno visoko obrazovanje iz naučne oblasti pravne nauke na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, master strukovnim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu i najmanje pet godina radnog iskustva u struci i mora da ispunjava uslove za zasnivanje radnog odnosa utvrđene zakonom koji uređuje prava i dužnosti iz radnog odnosa zaposlenih u jedinicama lokalne samouprave i uslove za zasnivanje radnog odnosa komunalnog milicionara (član 16. stav 1).
Na osnovu člana 17. st. 1 i 2. ovog zakona načelnika komunalne milicije raspoređuje načelnik jedinstvenog organa opštinske, odnosno gradske uprave, odnosno uprave obrazovane za pojedinu oblast u čijem je sastavu komunalna milicija, kao i da službenik može da bude raspoređen, odnosno premešten na radno mesto načelnika komunalne milicije na osnovu rešenja načelnika jedinstvenog organa opštinske, odnosno gradske uprave ili uprave obrazovane za pojedinu oblast u čijem je sastavu komunalna milicija.
Da li jedno isto lice može biti član Gradske izborne komisije i član Radnog tela koje imenuje RIK?
Od donošenja novog Zakona o izboru narodnih poslanika početkom februara 2022. godine, odnosno od izbora za narodne poslanike održanih 2022. godine u skladu sa odredbama navedenog zakona, Republička izborna komisija više ne obrazuje radna tela, koja su ranije bila predviđena uputstvima koje je Republička izborna komisija donosila za svake izbore.
Ovo stoga što su novim Zakonom o izboru narodnih poslanika, umesto tih radnih tela zvanično uvedene opštinske i gradske izborne komisije kao organi za sprovođenje i parlamentarnih izbora, odosno međuorgani između Republičke izborne komisije i biračkih odbora.
Da li imenovanjem Privremenog organa, prestaje nadležnost Gradske izborne komisije, posebno ako je u međuvremenu došlo do promena odborničkih grupa? Da li prestaje nadležnost i svih drugih skupštinskih komisija?
Članom 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, br. 129/07, 83/14 - dr. zakon, 101/16 - dr. zakon, 47/18 i 111/21 - dr. zakon) propisano je da „do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana.
Članom 42. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano je da su izvršni organi opštine predsednik opštine i opštinsko veće, dok je članom 66. st. 3. do 5. istog zakona propisano da se odredbe tog zakona koje se odnose na skupštinu opštine, predsednika opštine i opštinsko veće primenjuju i na gradsku skupštinu, gradonačelnika i gradsko veće.
Opštinske i gradske izborne komisije imaju svoje izvorne nadležnosti utvrđene Zakonom o izboru narodnih poslanika („Službeni glasnik RS“, broj 14/22) i Zakonom o lokalnim izborima („Službeni glasnik RS“, broj 14/22) i njihovo vršenje ne zavisi od raspuštanja lokalne skupštine koja je imenovala njihov sastav.
Imajući u vidu i odredbu člana 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi, na privremeni organ prelazi vršenje samo tekućih i neodložnih poslova i to samo iz nadležnosti skupštine, predsednika opštine i opštinskog veća.
Nadležnosti opštinske izborne komisije, dakle, ne prelaze na privremeni organ, tako da opštinska izborna komisija sprovodi lokalne izbore u punom mandatu.
Što se tiče promena u odborničkim grupama u lokalnoj skupštini, ni one ne utiču na mandat izborne komisije, s obzirom na to da Zakon o lokalnim skupštinama ne propisuje obavezu da sastav izborne komisije odražava proporcionalni sastav odborničkih grupa u skupštini opštine u svakom trenutku, već samo prilikom imenovanja nove izborne komisije u roku od šest meseci od konstituisanja novog saziva skupštine.
Povodom drugog Vašeg pitanja „Da li prestaje nadleznost i svih drugih skupstinskih komisija?“, dužni smo da ukažemo na to da opštinska izborna komisija nije „skupštinska komisija“, s obzirom na to da je članom 36. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da „skupština opštine osniva stalna ili povremena radna tela za razmatranje pitanja iz njene nadležnosti“. S obzirom na to da, kako je već navedeno, nadležnosti opštinske odnosno gradske izborne komisije ne spadaju u skupštinske nadležnosti, to se i imenovanje članova i zamenika članova izborne komisije ne može smatrati imenovanjem u skupštinsko radno telo, odnosno komisiju.
Drugo, „skupštinske komisije“, odnosno „stalna ili povremena radna tela“, kako ih generički definiše zakon, nemaju svoje nadležnosti, već se bave pitanjima iz nadležnosti skupštine, odnosno „daju mišljenje na predloge propisa i odluka koje donosi skupština opštine i obavljaju druge poslove utvrđene statutom opštine“, kako je to propisano članom 36. stav 2. Zakona o lokalnoj samoupravi.
Treba ukazati i na to da je članom 36. stav 3. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da se broj radnih tela, izbor, prava i dužnosti predsednika i članova radnih tela utvrđuju poslovnikom o radu skupštine opštine.
Imajući sve navedene zakonske odredbe u vidu, kao i činjenicu da raspuštenoj skupštini prestaje mandat, samim tim prestaje mandat i svih skupštinskih radnih tela, obrazovanih poslovnikom skupštine radi obavljanja poslova za potrebe skupštine koja ih je obrazovala.
Da li predsednik opstine koji je podneo neopozivu ostavku može da bude imenovan u privremeni organ opštine od strana Vlade?
Članom 85. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon, 101/2016 - dr. zakon, 47/2018 i 111/2021 - dr. zakon) predviđeno je da se Skupština jedinice lokalne samouprave može raspustiti ako: 1) skupština ne zaseda duže od tri meseca; 2) ne izabere predsednika opštine i opštinsko veće u roku od mesec dana od dana konstituisanja skupštine jedinice lokalne samouprave ili od dana njihovog razrešenja, odnosno podnošenja ostavke; 3) ne donese statut ili budžet u roku utvrđenom zakonom.
Dalje je članom 86. istog zakona predviđeno da odluku o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave donosi Vlada, na predlog ministarstva nadležnog za poslove lokalne samouprave, odnosno nadležnog organa teritorijalne autonomije. Predsednik Narodne skupštine raspisuje izbore za odbornike u roku od dva meseca od stupanja na snagu odluke o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave. Mandat odbornika izabranih na izborima iz stava 2. ovog člana, traje četiri godine. Do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana. Privremeni organ jedinice lokalne samouprave obrazuje Vlada. Vlada donosi posebno rešenje o imenovanju predsednika i članova privremenog organa, vodeći računa o političkom i nacionalnom sastavu raspuštene skupštine jedinice lokalne samouprave.
Dakle, iz odredbi Zakona o lokalnoj samoupravi zaključujemo da Vlada nema ograničenja u pogledu lica koje može imenovati u privremeni organ, te s toga to može biti i bivši predsednik opštine.
Kako se određuje koliko će članova Privremenog organa pripasti po odborničkim grupama, ako jedna ima 40, druga 6, treća 5 odbornika, a 4 odbornika su nezavisna. Da li se gleda i to kojoj stranci odbornici pripadaju?
Član 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi propisuje da „do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana.
Stavom 6. istog člana propisano je da „Vlada donosi posebno rešenje o imenovanju predsednika i članova privremenog organa, vodeći računa o političkom i nacionalnom sastavu raspuštene skupštine jedinice lokalne samouprave“.
Ovakva formulacija postavlja dva logična pitanja: šta podrazumeva „vođenje računa“ i „politički sastav“.
Može se samo pretpostaviti da su ove sintagme svesno formulisane tako da ostave dovoljno manevarskog prostora Vladi da imenuje sastav petočlanog privremenog organa u uslovima „šarenog“ sastava lokalne skupštine. Pod „šarenim“ se ovde misli na potencijalno veliki broj odborničkih grupa i političkih stranaka, uključujući i političke stranke nacionalnih manjina.
S obzirom na to da citirana zakonska odredba člana 86. stav 6. Zakona o lokalnoj samoupravi ne prepoznaje odborničke grupe, mišljenja smo da se pod političkim sastavom misli na odnos skupštinske većine i skupštinske opozicije toj većini, te da bi sastav privremenog organa trebalo da, koliko god je to objektivno moguće, oslikava, prvo, odnos lokalne vlasti i opozicije, ali i odnos između lokalnih stranaka koje čine lokalnu vlast, kao i odnos između lokalnih stranaka koje su u opoziciji.
Naravno, ovakvo tumačenje, ma koliko bilo osnovano, ostaje relativizovano time što Vlada treba samo da „vodi računa“ o takvom političkim sastavu, što je formulacija koja ne daje odgovor na pitanje na koji način se to „vođenje računa“ mora oslikati u sastavu privremenog organa.
U skladu sa svim navedenim, smatramo da zakonska formulacija daje prostor da se, osim odborničke, uzima u obzir i stranačka struktura lokalne skupštine prilikom imenovanja predsednika i članova privremenog organa u jedinici lokalne samouprave.