Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeU čijoj nadležnosti je donošenje pravilnika o pravu na mobilne telefone za funkcionere u organima grada. Da li kadrovskoj komisiji Skupštine grada ili nekog drugog?
Zakonom o lokalnoj samoupravi propisano je da skupština donosi propise i druge opšte akte (član 32. stav 1. tačka 6)). Imajući u vidu da je pomenuti Pravilnik opšti akt kojim se, između ostalog uređuje određeni proces unutar organa, mišljena smo da isti donosi Skupština JLS, osim ako zakonom nije drugačije određeno. Ujedno, reč je o funkcionerima i o njihovim pravima odlučuje skupštinsko radno telo, koje će na osnovu Pravilnika doneti rešenje kojim odlučuje o pravu funkcionera na upotrebu službenog mobilnog telefona.
Takođe, u Modelu Statuta grada koji je izradila Stalna konferencija gradova i opština se u delu koji govori o prezumpciji nadležnosti kaže se da „poslove Grada vrše organi Grada u okviru svoje nadležnosti utvrđene zakonom i ovim statutom. Ako zakonom ili drugim propisom nije utvrđeno koji organ je nadležan za obavljanje poslova iz nadležnosti Grada, sve poslove koji se odnose na uređivanje odnosa iz nadležnosti Grada vrši Skupština grada, a poslove koji su po svojoj prirodi izvršni, vrši gradonačelnik. Ako se prema prirodi posla ne može utvrditi nadležnost u skladu sa stavom 2. ovog člana, nadležna je Skupština grada“.
Dakle, svi interni akti u JLS kojima se uređuju prava i obaveze, odnosno procesi unutar organa smatraju se opštim aktima bez obzira na formu akta (pravilnik, uputstva, naredba, itd.) i da je donosilac tog akta isključivo skupština, osim ako zakonom nije drugačije određeno, te stoga smatramo da je i akt o pravu odnosno korišćenju mobilnih telefona za funkcionere u organima grada opšti akt i da je za njegovo donošenje nadležna skupština.
Kada lokalna samouprava raspiše interni konkurs, da li se na taj konkurs za državnog službenika, mogu prijaviti nameštenici bez obzira u kojoj su vrsti radnih mesta raspoređeni?
U skladu sa članom 84. Zakona o zaposlenima u AP i JLS na internom konkursu mogu da učestvuju službenici zaposleni na neodređeno vreme u svim organima, službama i organizacijama iz člana 1. st. 1. i 2. ovog zakona kod poslodavca koji oglašava interni konkurs. Pravo učešća na internom konkursu imaju službenici u istom zvanju ili službenici koji ispunjavaju uslove za napredovanje u zvanje u koje je razvrstano radno mesto koje se popunjava.
Iz navedenih odredbi zaključujemo da nameštenici ne mogu učestvovati u internom konkursu. Nameštenici, međutim, mogu konkurisati na upražnjena službenička mesta na javnom konkursu, ukoliko ispunjavaju sve uslove.
Da li ustanova za sport može da se organizuje kao javno preduzeće?
Članom 110. Zakona o sportu („Sl. glasnik RS“, br. 10/2016) kojim je propisano da JLS u skladu sa zakonom kojim se uređuju javne službe može osnivati ustanove u oblasti sporta i da u svom budžetu može da obezbedi sredstva za rad konkretne ustanove, u skladu sa zakonom. Takođe, navedenim zakonom je propisano i da privredna društva za obavljanje sportske delatnosti mogu osnivati fizička ili pravna lica u skladu sa zakonom.
Polazeći o ovih odredbi koje ne sadrže pravni osnov za osnivanje ustanove kao javnog preduzeća, zaključak je da ustanova u oblasti sporta ne može da se osnuje kao javno preduzeće.
Da li se prilikom utvrđivanja prava na prekovremeni rad za službenike na položaju, odnosno načelnike uprava, primenjuje član 25. Zakona o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru koji predviđa ograničenje prava na uvećanje plate?
Članom 25. Zakona o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru („Sl. glasnik RS“, br. 18/2016, 108/2016, 113/2017, 95/2018, 86/2019 i 157/2020) je propisano:
„Zaposleni koji rade na radnim mestima koja su aktom Vlade iz člana 10. ovog zakona utvrđena kao rukovodeća radna mesta i zaposleni koji rade na radnim mestima čiji opis poslova uključuje odgovornost vezanu za rukovođenje organom, organizacijom ili drugim organizacionim oblikom u javnom sektoru, za vreme provedeno na radu na poslovima rukovodećeg radnog mesta, kao i državni službenici na položaju, odnosno službenici na položaju u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave i funkcioneri, nemaju pravo na uvećanje plate iz člana 18. stav 1. tačka 1)-4) i st. 3. i 4. ovog zakona“.
Dakle, navedenim odredbama člana 25. se ukazuje da ova lica nemaju pravo na uvećanje plate, između ostalog, za prekovremeni rad (čl. 18 st. 1 tač. 3 Zakona o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru).
Članom 48. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave je propisano da je položaj radno mesto na kome službenik ima ovlašćenja i odgovornosti u vezi sa rukovođenjem i usklađivanjem rada organa, službe ili organizacije autonomne pokrajine, odnosno gradske, opštinske uprave ili uprave gradske opštine i da su u jedinici lokalne samouprave i gradskoj opštini, položaji u smislu odredaba ovog zakona, radna mesta načelnika gradske, opštinske, odnosno uprave gradske opštine i njihovih zamenika.
Dakle, članom 25. Zakona o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru je propisano da službenici na položaju u jedinicama lokalne samouprave (načelnik i zamenik načelnika uprave) nemaju pravo na uvećanje plate na osnovu prekovremenog rada.
Kako i na koji način vlasnik objekta upisuje pravo nad zemljištem ispod objekta tj. stiče pravo nad zemljištem za redovnu upotrebu u procesu ozakonjenja i da li isto plaća?
Članom 70. Zakona o planiranju i izgradnji propisan je postupak određivanja zemljišta za redovnu upotrebu objekta.
Ako je za objekat podnet zahtev za legalizaciju ili je po službenoj dužnosti pokrenut postupak ozakonjenja objekta, a nadležni organ u toku ocene ispunjenosti uslova za ozakonjenje predmetnog objekta utvrdi da lice koje je vlasnik objekta istovremeno nije i vlasnik zemljišta na kome se objekat nalazi, nadležni organ koji sprovodi postupak ozakonjenja može odrediti građevinsko zemljište ispod objekta kao zemljište za redovnu upotrebu objekta.
Dakle, u toku postupka ozakonjenja, služba za ozakonjenje, primenom stava 2. i stava 7. člana 70. određuje zemljište za redovnu upotrebu objekta. Služba za ozakonjenje donosi rešenje o prekidu postupka ozakonjenja do rešavanja imovinsko-pravnih odnosa. Istim tim rešenjem kojim se prekida postupak ozakonjenja ova služba, na osnovu kopije plana i elaborata geodetskih radova, određuje površinu zemljišta ispod objekta koji je predmet ozakonjenja kao zemljište za redovnu upotrebu objekta. Ovo rešenje se dostavlja investitoru i službi za imovinsko-pravne odnose, koja, nakon pravnosnažnosti rešenja, treba da sprovede postupak otuđenja predmetnog zemljišta.
Na ovaj način investitor stiče pravo da neposrednom pogodbom od jedinice lokalne samouprave otkupi zemljište ispod objekta, koje je određeno kao zemljište za redovnu upotrebu objekta. Investitor je dužan da, nakon otkupa zemljišta, formira katastarsku parcelu u službi za katastar nepokretnosti i nakon toga stiče uslov za ozakonjenje svog objekta, ali istovremeno stiče i obavezu da u roku od 5 godina od dana pravnosnažnosti rešenja o ozakonjenju podnese zahtev za utvrđivanje zemljišta za redovnu upotrebu objekta u skladu sa ZPI. Rešenje o prekidu postupka i određivanju zemljišta za redovnu upotrebu objekta, saglasno stavu 9. člana 70, predstavlja ispravu podobnu za formiranje katastarske parcele.
Napominjemo da je nakon postupka određivanja zemljišta za redovnu upotrebu objekta, potrebno sprovesti i postupak utvrđivanja zemljišta za redovnu upotrebu objekta, što se vrši u skladu sa pravilima parcelacije iz važećeg urbanističkog plana.
Posebno napominjemo, da treba proveriti da li je vlasnik objekta istovremeno i vlasnik zemljišta, tj. da li je i na koji način stekao pravo korišćenja na zemljištu. Ako je pravo korišćenja stečeno radi izgradnje (otuda građevinska i upotrebna dozvola na objektu), onda je vlasnik imao pravo da konvertuje pravo korišćenja u pravo svojine na zemljištu skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji. Ukoliko vlasnik objekta nije bio vlasnik zemljišta, organ uprave će ispravno postupiti tako što će odrediti zemljište pod objektom kao zemljište za redovnu upotrebu objekta.