Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li učenik sa smetnjama u razvoju koji pohađa srednju školu ima pravo na besplatne putne troškove od kuće do škole? Da li je neophodan izlazak na IRK i ko bi plaćao troškove putovanja?
Član 189. stav 1. tačka 5. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja (“Sl. glasnik RS”, br. 88/17, 27/18 – dr. zakon, 10/19 i 6/2020) propisano je da se u budžetu JLS obezbeđuju sredstva između ostalog i “za prevoz, smeštaj i ishranu dece i učenika sa smetnjama u razvoju i invaliditetom i njihovih pratilaca, bez obzira na udaljenost mesta stanovanja od škole.”
Navedena odredba Zakona odnosi se na sve učenike sa smetnjama u razvoju, dakle i na učenike srednjih škola sa smetnjama u razvoju, a iz istog budžeta finansiraju se i njihovi pratioci.
Član 4. Pravilnika o dodatnoj obrazovnoj, zdravstvenoj i socijalnoj podršci detetu, učeniku i odraslom (“Sl. glasnik RS”, br. 80/18) uređuje da prilikom procene potreba za dodatnom podrškom nadležna Komisija može preporučiti tri vrste mera dodatne podrške: mere dodatne podrške koje se u skladu sa propisima realizuju na osnovu mišljenja Komisije, preporučene mere dodatne podrške na osnovu procene Komisije i ostale mere dodatne podrške iz sistema obrazovanja, zdravstvene i socijalne zaštite o kojima Komisija informiše roditelja, odnosno drugog zakonskog zastupnika i odraslog i upućuje ih na nadležne institucije.
Drugoj grupi mera pripada i obezbeđivanje prevoza deteta, učenika i odraslog koji ne može da koristi sredstva javnog prevoza, a po potrebi i njegovog pratioca, za pohađanje obrazovanja ili korišćenje drugih usluga socijalne i zdravstvene zaštite, bez obzira na udaljenost od mesta stanovanja.
U skladu sa Zakonom o sportu, gradske opštine finansiraju godišnje i posebne programe sportskih organizacija u oblasti sporta. Prilikom raspisivanja javnog poziva za dostavljanje predloga posebnih programa sportskih organizacija, da li jedan od uslova mora da bude da sportska organizacija ima sedište na teritoriji gradske opštine ili svoje predloge programa mogu da dostave i organizacije koje imaju sedište na teritoriji grada Beograda? Da li je u suprotnosti sa zakonom, ako je Pravilnikom definisano da za posebne programe mogu da konkurišu i sportske organizacije sa teritorije Grada Beograda?
Zakon o sportu u delu „Potrebe i interesi građana u oblasti sporta u jedinicama lokalne samouprave“ u čl. 137. i 138. bliže definiše pojedinosti, načine podnošenja programa (čl. 138. stav 5.). Dakle, sportske organizacije sa sedištem na teritoriji JLS svoje godišnje i posebne programe podnose preko nadležnog teritorijalnog sportskog saveza iste JLS. Logično je da JLS iz svog budžeta namenjenog za ove potrebe finansira sportske organizacije čije je sedište upravo u toj JLS. Ovo je u skladu i sa čl. 137. stav 3. Zakona:
„Nosilac programa kojim se obezbeđuje ostvarivanje potreba i interesa građana iz stava 1. ovog člana ne može za finansiranje istih aktivnosti da podnosi programe i za sredstva od drugog nivoa vlasti u Republici Srbiji.“
U čl. 138. stav 8. se navodi: „Odobravanje godišnjih i posebnih programa iz stava 4. ovog člana u granama i oblastima iz člana 120. stav 2. tačka 2) ovog zakona vrši se u skladu sa ovim zakonom, Strategijom, nacionalnim kategorizacijama i Programom razvoja sporta u JLS….“.
Dakle, shodno gore navedenom, mišljenja smo da pravo podnošenja prijave imaju lica – organizacije u oblasti sporta, koja imaju registrovano sedište na teritoriji opštine/grada/gradske opštine.
Shodno članu 56. Zakona o zaposlenima u AP i JLS ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018 i 113/2017 - dr. zakon), kod postavljanja vršioca dužnosti, da li se isti član odnosi samo na službenike u autonomnim pokrajinama shodno stavu 1. navedenog člana ili i na službenike svih lokalnih uprava u svim gradovima? Koliko meseci može najduže da traje postavljenje vršioca dužnosti u svim gradskim upravama u Srbiji umesto službenika na položaju, da li se primenjuje ova odredba Zakona i nakon koliko meseci se mora raspisati javni konkurs za službenika na položaju (npr. za zamenika načelnika neke uprave, tj. koliko meseci najduže u lokalnoj samoupravi može trajati status vršioca dužnosti zamenika načelnika ili pomoćnika načelnika uprave)?
Postavljenje vršioca dužnosti načelnika uprave uređeno je članom 56. Zakona koji kaže da ukoliko nije postavljen načelnik uprave, kao ni njegov zamenik, do postavljenja načelnika uprave, kao i kada načelnik uprave nije u mogućnosti da obavlja dužnost duže od 30 dana, Veće može postaviti vršioca dužnosti - službenika koji ispunjava utvrđene uslove za radno mesto službenika na položaju, koji će obavljati poslove načelnika uprave, najduže na tri meseca, bez sprovođenja javnog konkursa. Ukoliko službenik na položaju nije postavljen, javni konkurs za popunjavanje položaja se oglašava u roku od 15 dana od postavljenja vršioca dužnosti. U slučaju da se javni konkurs ne okonča postavljenjem na položaj, status vršioca dužnosti može se produžiti najduže još tri meseca. Po isteku ovih rokova postavljeni službenik se raspoređuje na radno mesto na kome je bio raspoređen do postavljenja.
Iz odredbi zakona može se zaključiti da nije ostavljena mogućnost da se rok od 3 + 3 meseca za postavljenje vršioca dužnosti može produžiti nakon isteka tog perioda, kako sa licem koje je bilo postavljeno za vršioca dužnosti, tako i sa drugim licem.
S obzirom na to, da se prema članu 70. stav 1. tačku 2) Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave, radni odnos može zasnovati i za vreme čije trajanje je unapred određeno zbog privremeno povećanog obima posla, koji postojeći broj zaposlenih ne može da izvrši, najduže na šest meseci u toku jedne kalendarske godine, da li se ovim propisom zabranjuje da lice, koje je zasnovalo radni odnos na ovaj način, bude ponovo angažovano zbog privremeno povećanog obima posla na istom ili drugom radnom mestu u jedinici lokalne samouprave u toku kalendarske godine? Ili se ovaj propis odnosi samo na trajanje takvog radnog odnosa, odnosno da je maksimalno trajanje koje može da se unese u rešenju 6 meseci, ali da po isteku istog, isto lice može ponovo da zasnuje radni odnos na ovaj način?
Član 70. stav 1. tačka 2) Zakona o zaposlenima u AP i JLS kaže da se radni odnos može zasnovati i za vreme čije trajanje je unapred određeno (radni odnos na određeno vreme) zbog privremeno povećanog obima posla, koji postojeći broj zaposlenih ne može da izvrši, najduže na šest meseci u toku jedne kalendarske godine.
Iz ovih odredbi i ostalih odredbi zakona zaključujemo da ne postoji ograničenje da se isto lice primi u radni odnos na određeno vreme u istoj kalendarskoj godini na drugo radno mesto, naravno, ukoliko na tom radnom mestu postoji povećan obim posla koji postojeći broj zaposlenih ne može da izvrši.
Opština namerava da ustanovi pravo službenosti na jednoj parceli građevinskog zemljišta u javnoj svojini Opštine, kao poslužnom dobru u korist povlasnog dobra u privatnoj svojini. Da li je potrebno da opština pribavlja potvrdu Agencije za restituciju da u odnosu na poslužnu nekretninu nije podnet zahtev za vraćanje oduzete imovine odnosno obeštećenje imajući u vidu član 21. stav 3. Zakona o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju? Naime, postojeća poslužna parcela je nastala preparcelacijom 3 parcele. Za jednu od 3 navedene parcele opština je pribavila pre preparcelacije potvrdu Agencije za restituciju. Službenost će biti ustanovljena samo na delu postojeće parcele koji je ranije pripadao parceli za koju je pribavljena potvrda Agencije za restituciju.
U članu 21. stav 3. Zakona o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju stoji da postojeće stvarne službenosti konstituisane u korist ili na teret nepokretnosti ne prestaju. Tumačenjem ove odredbe dolazimo do zaključka da konstituisano pravo službenosti u korist nekoga ostaje, odnosno traje čak i ako neka nepokretnost u postupku restitucije bude vraćena naslednicima bivšeg vlasnika.
Odredbom člana 62. stav 1. Zakona o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju propisano je da: „Od stupanja na snagu ovog zakona imovina koja je oduzeta bivšim vlasnicima, a za koju je podneta prijava u skladu sa Zakonom o prijavljivanju i evidentiranju oduzete imovine („Službeni glasnik RS“, broj 45/05), a po odredbama ovog zakona može biti vraćena, ne može biti predmet otuđenja, hipoteke ili zaloge, do pravnosnažnog okončanja postupka po zahtevu za vraćanje.“
U stavu 2. istog člana Zakona o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju stoji da: „Zabrana otuđenja i opterećenja imovine iz stava 1. ovog člana u pogledu imovine za koju nisu podneti zahtevi za vraćanje prestaje po isteku roka za podnošenje zahteva.“
U pogledu mogućnosti opterećenja parcela pravom službenosti, odnosno teretom poslužnog dobra ukoliko je predmet zahteva za vraćanje, relevantan je član 62. Zakona koji reguliše zabranu otuđenja i opterećenja podržavljene imovine. Zakonodavac je u prvom stavu pomenutog člana jasno pobrojao pravne institute otuđenja i opterećenja imovine („ne može biti predmet otuđivanja, hipoteke ili zaloge“).
Dakle u navedenom slučaju, kako je zakonodavac opredelio slučajeve koji potpadaju pod zabranu iz navedenog člana, među kojima nije jasno naveden stvarno pravni institut prava službenosti, to smo stava da se na teret (ili korist) nepokretnosti koja je predmet restitucije može zasnovati pravo službenosti, odnosno ukoliko bi se ustanovilo navedeno pravo službenosti isti akt ne bi bio ništav u smislu člana 62. stav 4. Zakona o vraćanju oduzete imovine i obeštećenju.
Činjenica da je pomenuta parcela nastala preparcelacijom i da se službenost traži upravo na delu sada jedinstvene parcele za koji deo je ranije dobijeno obaveštenje od strane Agencije za restituciju da ista nije predmet vraćanja je svakako olakšavajuća okolnost za donošenje odluke nadležnog organa u korist lica-podnosioca zahteva za utvrđivanje prava službenosti prolaza.