Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li se licu koje je bilo zaposleno u Nacionalnoj službi za zapošljavanje vreme provedeno u radnom odnosu može priznati u minuli rad?
Članom 36. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 38/2019, 55/2020 i 51/2022) predviđeno je da zaposleni ima pravo na dodatak na osnovnu platu u visini od 0,4% osnovne plate za svaku navršenu godinu rada u radnom odnosu (minuli rad) u državnom organu, organu autonomne pokrajine, odnosno organu lokalne samouprave, nezavisno od toga u kom organu je radio i da li je organ u kome je zaposleni radio u međuvremenu promenio naziv, oblik organizovanja ili je prestao da postoji. Pravo na minuli rad ostvaruje se i za godine rada kod poslodavca od koga je organ, odnosno poslodavac preuzeo nadležnosti, poslove i zaposlene. Zaposleni ostvaruje pravo na minuli rad i za godine rada provedene u organima ranijih saveznih država čiji je pravni sledbenik Republika Srbija, a koji su usled promene državnog uređenja prestali da postoje. Pravo na minuli rad u skladu sa ovim članom, ostvaruju zaposleni počev od 22. marta 2019. godine.
Imajući u vidu da Nacionalna služba za zapošljavanje nema status državnih organa, organa autonomne pokrajine, odnosno organa lokalne samouprave, godine provedene u radnom odnosu u ovom subjekte se ne uzima u obzir prilikom određivanja prava na minuli po odredbama Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u jedinicama lokalne samouprave.
Da li DOO čiji je jedini osnivač lokalna samouprava i čiju skupštinu društva čini Opštinsko veće koje bira i direktora društva, ali koje se ne finansira sa preko 50 % sredstava lokalne samouprave i koje delom ima trgovinski karakter (restoran i suvenirnica) podleže obavezi sprovođenja javnih nabavki?
Član 3. Zakona o javnim nabavkama uređuje pitanje javnih naručilaca, te definiše da su javni naručioci:
Potrebe koje imaju industrijski ili trgovinski karakter, u smislu stava 1. tačka 4) ovog člana, su potrebe koje zadovoljava pravno lice koje posluje u redovnim tržišnim uslovima, koje ima za cilj ostvarenje dobiti i samo snosi gubitke koji proizlaze iz njegove delatnosti.
Dakle, za određivanje statusa javnog naručioca iz ove kategorije potrebno je da je kumulativno ispunjeno nekoliko uslova:
Prvi uslov je postojanje statusa pravnog lica.
Drugi uslov je da je to pravno lice osnovano u cilju zadovoljavanja potreba u opštem interesu, koje nemaju industrijski ili trgovinski karakter. Dakle, u pogledu ove kategorije javnih naručilaca postoje dva odvojena, ali međusobno povezana pitanja:
1) da li je pravno lice osnovano u svrhu zadovoljavanja potreba u opštem interesu i
2) da li te potrebe u opštem interesu imaju industrijski ili trgovinski karakter.
Kada se utvrdi da je određeno pravno lice osnovano u cilju zadovoljavanja potreba u opštem interesu, sledeći korak je utvrđivanje da te potrebe nemaju industrijski ili trgovinski karakter.
Potrebe u opštem interesu, koje nemaju industrijski ili komercijalni karakter što je potrebno za postojanje javnog naručioca, znači odsustvo konkurentnog, redovnog tržišnog poslovanja na konkurentnom tržištu sa ciljem sticanja dobiti, ostvarivanja profita kao i samostalnog snošenja gubitaka, i generalno se zadovoljavaju tako što njima upravlja država odnosno država svakako vrši odlučujući uticaj na njihovo pružanje.
Treći uslov za status javnog naručioca u okviru ove kategorije, nakon što je utvrđeno da određeno pravno lice jeste osnovano u cilju zadovoljenja potreba u opštem interesu koje nemaju industrijski ili trgovinski karakter, jeste određivanje načina na koji se to pravno lice finansira, odnosno načina na koji se njime upravlja i vrši nadzor.
Naime, potrebno je da više od 50% finansiranja tog pravnog lica potiče iz sredstava javnog naručioca ili da nadzor nad radom tog pravnog lica vrši javni naručilac, ili da više od polovine članova organa nadzora ili organa upravljanja tog pravnog lica imenuje javni naručilac.
Dovoljno je da postoji bilo koji od navedenih uslova (finansiranje, ili nadzor ili upravljanje), i smatraće se da je ovaj treći uslov ispunjen.
U konkretnom slučaju, pravno lice je osnovano od strane lokalne samouprave i njegovu skupštinu čini Opštinsko veće koje bira i direktora društva, što govori da nadzor nad radom vrši javni naručilac i pretpostavljamo da Opštinsko veće koje je Skupština društva zajedno sa direktorom čini više od polovine organa upravljanja.
Međutim, pravno lice delom obavlja poslove koje imaju trgovinski karakter (restoran i suvenirnica), a Zakon o javnim nabavkama ne vidi delimično obavljanje takvih poslova kao opciju, već je potrebno da to pravno lice osnovano u cilju zadovoljavanja potreba u opštem interesu, koje uopšte nemaju industrijski ili trgovinski karakter.
Ukoliko je opisana situacija tačna, tada ovo pravno lice nema svojstvo javnog naručioca.
Da li raspoređivanje na radno mesto sa visokom stručnom spremom vrši rukovodilac (načelnik uprave) ili je obavezan konkurs uz saglasnost ministarstva?
Članom 4. stav 8. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon, 114/2021) utvrđeno je da za službenike i nameštenike u jedinicama lokalne samouprave, prava i dužnosti u ime poslodavca, vrši načelnik gradske ili opštinske uprave ako je obrazovana kao jedinstven organ, odnosno načelnik uprave za pojedine oblasti, ili načelnik uprave gradske opštine, odnosno rukovodilac koji rukovodi službom ili organizacijom iz člana 1. ovog zakona, ili organ nadležan za njegovo postavljenje.
Članom 63. stav 2. istog zakona propisano je da za rad na poslovima u zvanju mlađeg savetnika službenik mora da ima stečeno visoko obrazovanje na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, master strukovnim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu i završen pripravnički staž ili najmanje pet godina provedenih u radnom odnosu kod poslodavca iz člana 1. st. 1. i 2. ovog zakona.
Prema tome, na poslove u zvanju mlađi savetnik može da se zaposli lice koje pored uslova u pogledu obrazovanja ispunjava i uslov da ima završen pripravnički staž ili najmanje pet godina provedenih u radnom odnosu kod tog poslodavca.
Na osnovu člana 133e Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave rukovodilac može da premesti, odnosno rasporedi na neposredno više izvršilačko radno mesto službenika kome je najmanje dva puta uzastopno određena ocena "ističe se", ako postoji slobodno radno mesto i službenik ispunjava uslove za rad na njemu.
Izuzetno, službenik koji je premešten na neposredno više izvršilačko radno mesto jer mu je dva puta uzastopno određena ocena "ističe se" može, i ako ne ispunjava uslove vezane za radno iskustvo u struci, da bude premešten na neposredno više radno mesto ako mu je opet određena ocena "ističe se".
Rukovodilac može da premesti na neposredno više izvršilačko radno mesto službenika kome je u periodu od pet godina uzastopno najmanje određena ocena "dobar".
Ocene na kojima je zasnovano jedno napredovanje ne uzimaju se u obzir za sledeće napredovanje.
Stoga, službenik koji je naknadno stekao odgovarajuće visoko obrazovanje (240 ESPB) i ima najmanje pet godina provedenih u radnom odnosu kod poslodavca iz člana 1. st.1. i 2. Zakona može biti premešten, odnosno raspoređen na radno mesto u zvanju mlađeg savetnika ukoliko ispunjava propisane uslove za rad na tom radnom mestu kao i uslove za napredovanje iz člana 133e Zakona i pod uslovom da je to radno mesto neposredno više izvršilačko radno mesto u odnosu na radno mesto na kom je službenik radio do premeštaja, odnosno raspoređivanja.
S tim u vezi, u konkretnom slučaju, imajući u vidu da se radi o zaposlenom koji radi na radnom mestu sa srednjom školskom spremom, a koji je naknadno stekao odgovarajuće visoko obrazovanje (240 ESPB) i ima najmanje pet godina provedenih u radnom odnosu kod poslodavca iz člana 1. st. 1. i 2. Zakona, isti može da nastavi rad na radnom mestu na kome se obavljaju poslovi u zvanju mlađeg savetnika, ako po osnovu javnog konkursa bude primljen na radno mesto na kom se obavljaju poslovi u tom zvanju.
Da li je Skupština JLS dužna da imenuje nov stalni sastav Gradske izborne komisije u roku od šest meseci od dana konstituisanja?
Članom 18. stav 5. Zakona o lokalnim izborima propisano je da „nov saziv skupštine dužan je da imenuje nov stalni sastav izborne komisije u roku od šest meseci od dana konstituisanja skupštine.“.
U skladu sa navedenim, a povodom Vašeg pitanja, nesumnjivo je da je Skupština grada dužna da imenuje nov stalni sastav Gradske izborne komisije u roku od šest meseci od konstituisanja novog saziva Skupštine grada nakon održanih lokalnih izbora.
Da li nakon prijema Rešenja o prestanku radnog odnosa službenik ima pravo na žalbu Žalbenoj komisiji koja je formirana u skladu sa zakonskim odredbama i da tek nakon donošenja odluke od strane Žalbene komisije Rešenje o prestanku radnog odnosa postaje konačno?
Članom 146. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Službeni glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018, 114/2021) predviđeno je da službeniku kome je izrečena disciplinska kazna prestanka radnog odnosa prestaje radni odnos danom konačnosti rešenja kojim je disciplinska kazna izrečena.
Članom 171. istog zakona predviđeno je da se žalba izjavljuje u roku od osam dana od dana dostavljanja rešenja, ako ovim zakonom nije određen kraći rok. Žalba ne odlaže izvršenje rešenja samo kad je to ovim zakonom izričito određeno.
Kako pomenutim članom 146. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave nije izričito navedeno da žalba ne odlaže izvršenje rešenja, rešenje će postati konačno danom obaveštenja zaposlenog o odluci žalbene komisije o odbacivanju ili odbijanju žalbe.