Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li dete sa posebnim potrebama koje pohađa redovnu osnovnu školu može da ostvari potrebu za ličnim pratiocem, ako majka nigde ne radi?
Prema Pavilniku o bližim uslovima i standardima za pružanje usluga socijalne zaštite ("Sl. glasnik RS", br. 42/2013, 89/2018 i 73/2019) “lični pratilac dostupan je detetu sa invaliditetom odnosno sa smetnjama u razvoju, kome je potrebna podrška za zadovoljavanje osnovnih potreba u svakodnevnom životu u oblasti kretanja, održavanja lične higijene, hranjenja, oblačenja i komunikacije sa drugima, pod uslovom da je uključeno u vaspitno-obrazovnu ustanovu, odnosno školu, do kraja redovnog školovanja, uključujući završetak srednje škole. Svrha angažovanja ličnog pratioca je pružanje detetu odgovarajuće individualne praktične podrške radi uključivanja u redovno školovanje i aktivnosti u zajednici, radi uspostavljanja što većeg nivoa samostalnosti.“
Dakle, ličnog pratioca može dobiti dete koje je uključeno u obrazovni sistem, a koje ne može samostalno da zadovolji osnovne životne potrebe. Procenu i odluku o tome da li je detetu potreban podrška ličnog pratioca donosi nadležni centar za socijlani rad. Prema važećim procedurama, za ovu doluku nije neophodno mišljenje inerresorne komisije, ali je rasprostranjena praksa da se mišljenje IRK prilaže uz zahtev. Važno je napomenuti da centar za socijalni rad periodično vrši reviziju odluke, odnosno ponovo procenjuje da li je ova usluga potrebna detetu.
Radni status roditelja, kao i ostvarena druga prava iz oblasti socijalne zaštite ne ograničavaju pravo na ostvarivanje uslugu ličnog pratioca.
Kako se aktivnosti ličnog pratioca deteta planiraju i realizuju u skladu sa individualnim potrebama deteta u oblasti kretanja, održavanja lične higijene, hranjenja, oblačenja i komunikacije sa drugima, pri donošenju odluke bi bilo važno da se funkcionisanje deteta sagleda u kontekstu celokupne situacije u kojoj dete živi, kao i u odnosu na kapacitete i resursi obrazovne ustanove koju pohađa.
Da li koordinator komunalne milicije donosi obavezno uputstvo o načinu obavljanja poslova komunalne milicije, s obzirom da načelnik komunalne milicije nije postavljen i koordinator obavlja te poslove? Takođe, da li je koordinator član komisije za rešavanje pritužbi?
Koordinator komunalne milicije ne donosi obavezno uputstvo o načinu obavljanja poslova komunalne milicije već je to isključivo pravo i ovlašćenje načelnika komunalne milicije u skladu sa odredbom člana 11. stav 3. Zakona o komunalnoj miliciji. Ovom odredbom je propisano da u skladu sa zakonom i drugim propisima, načelnik komunalne milicije daje obavezna uputstva komunalnim milicionarima za obavljanje poslova komunalne milicije.
Koordinator komunalne milicije nije član komisije za rešavanje pritužbi u skaldu sa odredbama Zakona o komunalnoj miliciji, jer je članom 32. stav 5. ovog zakona propisano da komisiju za rešavanje pritužbi obrazuje skupština jedinice lokalne samouprave i da se u komisiju, koja se sastoji od predsednika i četiri člana, obavezno se imenuju tri odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave, načelnik komunalne milicije i predstavnik policije.
Napominjemo, na osnovu člana 3. stav 1. Zakona o komunalnoj miliciji, komunalnom milicijom rukovodi načelnik komunalne milicije, a za rad na poslovima načelnika komunalne milicije službenik mora da ima stečeno visoko obrazovanje iz naučne oblasti pravne nauke na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, master strukovnim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu i najmanje pet godina radnog iskustva u struci i mora da ispunjava uslove za zasnivanje radnog odnosa utvrđene zakonom koji uređuje prava i dužnosti iz radnog odnosa zaposlenih u jedinicama lokalne samouprave i uslove za zasnivanje radnog odnosa komunalnog milicionara (član 16. stav 1).
Na osnovu člana 17. st. 1 i 2. ovog zakona načelnika komunalne milicije raspoređuje načelnik jedinstvenog organa opštinske, odnosno gradske uprave, odnosno uprave obrazovane za pojedinu oblast u čijem je sastavu komunalna milicija, kao i da službenik može da bude raspoređen, odnosno premešten na radno mesto načelnika komunalne milicije na osnovu rešenja načelnika jedinstvenog organa opštinske, odnosno gradske uprave ili uprave obrazovane za pojedinu oblast u čijem je sastavu komunalna milicija.
Da li jedno isto lice može biti član Gradske izborne komisije i član Radnog tela koje imenuje RIK?
Od donošenja novog Zakona o izboru narodnih poslanika početkom februara 2022. godine, odnosno od izbora za narodne poslanike održanih 2022. godine u skladu sa odredbama navedenog zakona, Republička izborna komisija više ne obrazuje radna tela, koja su ranije bila predviđena uputstvima koje je Republička izborna komisija donosila za svake izbore.
Ovo stoga što su novim Zakonom o izboru narodnih poslanika, umesto tih radnih tela zvanično uvedene opštinske i gradske izborne komisije kao organi za sprovođenje i parlamentarnih izbora, odosno međuorgani između Republičke izborne komisije i biračkih odbora.
Da li imenovanjem Privremenog organa, prestaje nadležnost Gradske izborne komisije, posebno ako je u međuvremenu došlo do promena odborničkih grupa? Da li prestaje nadležnost i svih drugih skupštinskih komisija?
Članom 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, br. 129/07, 83/14 - dr. zakon, 101/16 - dr. zakon, 47/18 i 111/21 - dr. zakon) propisano je da „do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana.
Članom 42. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano je da su izvršni organi opštine predsednik opštine i opštinsko veće, dok je članom 66. st. 3. do 5. istog zakona propisano da se odredbe tog zakona koje se odnose na skupštinu opštine, predsednika opštine i opštinsko veće primenjuju i na gradsku skupštinu, gradonačelnika i gradsko veće.
Opštinske i gradske izborne komisije imaju svoje izvorne nadležnosti utvrđene Zakonom o izboru narodnih poslanika („Službeni glasnik RS“, broj 14/22) i Zakonom o lokalnim izborima („Službeni glasnik RS“, broj 14/22) i njihovo vršenje ne zavisi od raspuštanja lokalne skupštine koja je imenovala njihov sastav.
Imajući u vidu i odredbu člana 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi, na privremeni organ prelazi vršenje samo tekućih i neodložnih poslova i to samo iz nadležnosti skupštine, predsednika opštine i opštinskog veća.
Nadležnosti opštinske izborne komisije, dakle, ne prelaze na privremeni organ, tako da opštinska izborna komisija sprovodi lokalne izbore u punom mandatu.
Što se tiče promena u odborničkim grupama u lokalnoj skupštini, ni one ne utiču na mandat izborne komisije, s obzirom na to da Zakon o lokalnim skupštinama ne propisuje obavezu da sastav izborne komisije odražava proporcionalni sastav odborničkih grupa u skupštini opštine u svakom trenutku, već samo prilikom imenovanja nove izborne komisije u roku od šest meseci od konstituisanja novog saziva skupštine.
Povodom drugog Vašeg pitanja „Da li prestaje nadleznost i svih drugih skupstinskih komisija?“, dužni smo da ukažemo na to da opštinska izborna komisija nije „skupštinska komisija“, s obzirom na to da je članom 36. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da „skupština opštine osniva stalna ili povremena radna tela za razmatranje pitanja iz njene nadležnosti“. S obzirom na to da, kako je već navedeno, nadležnosti opštinske odnosno gradske izborne komisije ne spadaju u skupštinske nadležnosti, to se i imenovanje članova i zamenika članova izborne komisije ne može smatrati imenovanjem u skupštinsko radno telo, odnosno komisiju.
Drugo, „skupštinske komisije“, odnosno „stalna ili povremena radna tela“, kako ih generički definiše zakon, nemaju svoje nadležnosti, već se bave pitanjima iz nadležnosti skupštine, odnosno „daju mišljenje na predloge propisa i odluka koje donosi skupština opštine i obavljaju druge poslove utvrđene statutom opštine“, kako je to propisano članom 36. stav 2. Zakona o lokalnoj samoupravi.
Treba ukazati i na to da je članom 36. stav 3. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da se broj radnih tela, izbor, prava i dužnosti predsednika i članova radnih tela utvrđuju poslovnikom o radu skupštine opštine.
Imajući sve navedene zakonske odredbe u vidu, kao i činjenicu da raspuštenoj skupštini prestaje mandat, samim tim prestaje mandat i svih skupštinskih radnih tela, obrazovanih poslovnikom skupštine radi obavljanja poslova za potrebe skupštine koja ih je obrazovala.
Da li je JLS nadležna da donosi odluke koje se tiču isključivo zoohigijene u skladu sa Zakonom o komunalnim delatnostima, a gde ne spada i pravo na držanje životinja u privatnoj svojini, odnosno način i uslove držanja životinja, već samo postupanje sa napuštenim životinjama i postupanje sa sporednim proizvodima životinjskog porekla?
U Zakonu o lokalnoj samoupravi (Sl. glasnik br. 129/07, 83/14 – dr. zakon i 101/16), do izmena tog zakona u 2018. godini, bilo je propisano je da opština preko svojih organa u skladu sa ustavom i zakonom uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa držanjem i zaštitom domaćih i egzotičnih životinja. Navedena izvorna nadležnost opštine, odnosno grada, predstavlja, prema shvatanju Ustavnog suda iskazanom u brojnim postupcima ocene ustavnosti i zakonitosti istovrsnih akata jedinica lokalne samouprave koji su vođeni u vreme važenja odredbe člana 20. tačka 26) Zakona o lokalnoj samoupravi, ovlašćenje da skupština opštin/grada svojim opštim aktom bliže utvrdi uslove i način držanja i zaštite domaćih životinja i da u okviru toga odredi kako područja na kojima je držanje domaćih životinja zabranjeno, tako i vrstu i broj domaćih životinja čije je držanje na određenim područjima dozvoljeno.
Međutim, 28. juna 2018. godine stupio je na snagu Zakon o izmenama i dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, broj 47/18). Odredbama člana 4. stav 1. Zakona u potpunosti je izmenjen član 20. Zakona o lokalnoj samoupravi kojim je bila uređena nadležnost opštine, odnosno grada kao jedinice lokalne samouprave. Zakon o izmenama i dopunama zakona iz 2018. godine ne sadrži izričitu odredbu na osnovu koje bi opština/grad bili ovlašćeni da urede i organizuju vršenje poslova u vezi sa držanjem i zaštitom domaćih i egzotičnih životinja na svojoj teritoriji, niti je navedeni posao drugim posebnim zakonom (Zakon o dobrobiti životinja, Zakon o veterinarstvu, Zakon o komunalnim delatnostima) određen kao posao u nadležnosti republike, autonomne pokrajine ili lokalne samouprave.
Pored izričito nabrojanih oblasti u kojima opština ima nadležnost u članu 20. Zakona o lokalnoj samoupravi, propisano je da da opština preko svojih organa, između ostalog, obavlja i poslove od lokalnog značaja određene zakonom, kao i poslove od neposrednog interesa za građane (tačka 15).
Kod ovakvog stanja stvari, odgovor na pitanje pitanje da li JLS može na osnovu člana 20. tačka15. Zakona o lokalnoj samoupravi, svojom odlukom da uredi uslove i način držanja i zaštite domaćih životinja nalazimo u određenim odlukama Ustavnog suda (Odluka US Odluka IUo-36/2019 od 19. novembra 2020. godine i Odluka IUo-142/2019 od 17. decembra 2020. godine („Službeni glasnik RS“, broj 6/21) dostupno na: http://www.ustavni.sud.rs/Storage/Global/Documents/Sudska_Praksa/%D0%91%D0%B8%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BD_2020.pdf
Prema shvatanju Ustavnog suda iskazanom u navedenim odlukama „držanje domaćih životinja na području opštine/grada utiče na mnogobrojne segmente života u lokalnoj zajednici (npr. uslovi i kvalitet stanovanja, komunalni red i dr.), to bliže utvrđivanje uslova i načina držanja i zaštite ovih životinja nesumnjivo predstavlja posao od neposrednog interesa za lokalno stanovništvo, pa je i ovlašćenje JLS za uređivanje ove oblasti u granicama zakonskih ovlašćenja s tim da se ova pitanja uređuju pod uslovima i na način propisan relevantnim zakonima koji regulišu ovu materiju“.
Zaključujemo da na osnovu člana 20. stav 1. tačka 15. Zakona o lokalnoj samoupravi, jedinica lokalne samouprave svojom odlukom može bliže utvrditi uslove i način držanja i zaštite domaćih životinja na svojoj teritoriji, ali pod uslovima i na način koji su propisani relevantnim zakonima u ovoj oblasti kao i da propiše inspekcijski nadzor lokalne inspekcije nad primenom odluke.