Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li dete koje pohađa drugi razred, po IOP 1 u sistemu inkluzivnog obrazovanja (u redovnoj školi) a sad se razmatra IOP 2, ima pravo da i nakon stupanja na snagu IOP 2, i dalje pohađa nastavu u redovnoj školi ili škola ima pravo da ga izmesti u specijalno odeljenje (koje je u okviru iste škole)?
Detetu koje pohađa redovnu osnovnu školu po individualnom obrazovnom planu sa prilagođenim programom (IOP1) tim za dodatnu podršku može predložiti prelazak na individualni obrazovni plan sa izmenjenim programom (IOP2) ukoliko i pored svih prilagođavanje i primene različitih mera individualizacije kroz IOP1 učenik ne napreduje u učenju.
Donošenju IOP-a 2 prethodi donošenje, primena i vrednovanje IOP1 tokom najmanje jednog polugodišta. Da bi učenik prešao na IOP2 potrebna je saglasnost roditelja za prelazak na IOP2, uz obavezno pribavljanje mišljenja interresorne komisije za procenu potreba za dodatnom obrazovnom, zdravstvenom i socijalnom podrškom (čl. 8 Pravilnika o bližim uputsvima za utvrđivanje prava na individualni obrazovni plan, njegovu primenu i vrednovanje).
Individualnim obrazovnim planom se, u suštini, utvrđuje nivo podrške koji je potreban učeniku: IOP 1 u kome se planira cilj pružanja podrške, prilagođavanje i obogaćivanje prostora i uslova u kojima se uči, prilagođavanje metoda rada, udžbenika i nastavnih sredstava, raspored aktivnosti kao i imenovanje lica koja pružaju podršku ili IOP2 u kojem se, pored svega napred navedenog, planira i prilagođavanje ishoda obrazovanja i vaspitanja i prilagođavanje sadržaja za jedan, više ili za sve predmete. IOP se planira i sprovodi kako bi se učeniku omogućilo da se obrazuje sa svojim vršnjacima, da bude uključen i da u odeljenju koje pohađa može da napreduje sopstvenim tempom.
Prelazak sa IOP-a 1 na IOP 2 ne podrazumeva prelazak učenika u odeljenje ili školu za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom. Za prelazak u “specijalno” odeljenje ili ovu vrstu škole je potrebo mišljenje interesorne komisije, a mera se ne može sprovesti bez saglasnosti roditelja.
Da li predsednik opstine koji je podneo neopozivu ostavku može da bude imenovan u privremeni organ opštine od strana Vlade?
Članom 85. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon, 101/2016 - dr. zakon, 47/2018 i 111/2021 - dr. zakon) predviđeno je da se Skupština jedinice lokalne samouprave može raspustiti ako: 1) skupština ne zaseda duže od tri meseca; 2) ne izabere predsednika opštine i opštinsko veće u roku od mesec dana od dana konstituisanja skupštine jedinice lokalne samouprave ili od dana njihovog razrešenja, odnosno podnošenja ostavke; 3) ne donese statut ili budžet u roku utvrđenom zakonom.
Dalje je članom 86. istog zakona predviđeno da odluku o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave donosi Vlada, na predlog ministarstva nadležnog za poslove lokalne samouprave, odnosno nadležnog organa teritorijalne autonomije. Predsednik Narodne skupštine raspisuje izbore za odbornike u roku od dva meseca od stupanja na snagu odluke o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave. Mandat odbornika izabranih na izborima iz stava 2. ovog člana, traje četiri godine. Do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana. Privremeni organ jedinice lokalne samouprave obrazuje Vlada. Vlada donosi posebno rešenje o imenovanju predsednika i članova privremenog organa, vodeći računa o političkom i nacionalnom sastavu raspuštene skupštine jedinice lokalne samouprave.
Dakle, iz odredbi Zakona o lokalnoj samoupravi zaključujemo da Vlada nema ograničenja u pogledu lica koje može imenovati u privremeni organ, te s toga to može biti i bivši predsednik opštine.
Kako se određuje koliko će članova Privremenog organa pripasti po odborničkim grupama, ako jedna ima 40, druga 6, treća 5 odbornika, a 4 odbornika su nezavisna. Da li se gleda i to kojoj stranci odbornici pripadaju?
Član 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi propisuje da „do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana.
Stavom 6. istog člana propisano je da „Vlada donosi posebno rešenje o imenovanju predsednika i članova privremenog organa, vodeći računa o političkom i nacionalnom sastavu raspuštene skupštine jedinice lokalne samouprave“.
Ovakva formulacija postavlja dva logična pitanja: šta podrazumeva „vođenje računa“ i „politički sastav“.
Može se samo pretpostaviti da su ove sintagme svesno formulisane tako da ostave dovoljno manevarskog prostora Vladi da imenuje sastav petočlanog privremenog organa u uslovima „šarenog“ sastava lokalne skupštine. Pod „šarenim“ se ovde misli na potencijalno veliki broj odborničkih grupa i političkih stranaka, uključujući i političke stranke nacionalnih manjina.
S obzirom na to da citirana zakonska odredba člana 86. stav 6. Zakona o lokalnoj samoupravi ne prepoznaje odborničke grupe, mišljenja smo da se pod političkim sastavom misli na odnos skupštinske većine i skupštinske opozicije toj većini, te da bi sastav privremenog organa trebalo da, koliko god je to objektivno moguće, oslikava, prvo, odnos lokalne vlasti i opozicije, ali i odnos između lokalnih stranaka koje čine lokalnu vlast, kao i odnos između lokalnih stranaka koje su u opoziciji.
Naravno, ovakvo tumačenje, ma koliko bilo osnovano, ostaje relativizovano time što Vlada treba samo da „vodi računa“ o takvom političkim sastavu, što je formulacija koja ne daje odgovor na pitanje na koji način se to „vođenje računa“ mora oslikati u sastavu privremenog organa.
U skladu sa svim navedenim, smatramo da zakonska formulacija daje prostor da se, osim odborničke, uzima u obzir i stranačka struktura lokalne skupštine prilikom imenovanja predsednika i članova privremenog organa u jedinici lokalne samouprave.
Da li funkcioner koji je imao mirovanje radnog odnosa u Opštinskoj upravi i koji ima 20 godina staža u struci mora biti raspoređen na upražnjeno mesto - samostalni savetnik ili može i na upražnjeno mesto-savetnik?
Članom 79. Zakona o radu ("Sl. glasnik RS", br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/2014, 13/2017 - odluka US, 113/2017 i 95/2018 - autentično tumačenje) predviđeno je da zaposlenom miruju prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada, osim prava i obaveza za koje je zakonom, opštim aktom, odnosno ugovorom o radu drukčije određeno, ako odsustvuje sa rada zbog: 1) odlaska na odsluženje, odnosno dosluženje vojnog roka; 2) upućivanja na rad u inostranstvo od strane poslodavca ili u okviru međunarodno-tehničke ili prosvetno-kulturne saradnje, u diplomatska, konzularna i druga predstavništva; 3) privremenog upućivanja na rad kod drugog poslodavca u smislu člana 174. ovog zakona; 4) izbora, odnosno imenovanja na funkciju u državnom organu, sindikatu, političkoj organizaciji ili drugu javnu funkciju čije vršenje zahteva da privremeno prestane da radi kod poslodavca; 5) izdržavanja kazne zatvora, odnosno izrečene mere bezbednosti, vaspitne ili zaštitne mere, u trajanju do šest meseci. Zaposleni kome miruju prava i obaveze iz stava 1. ovog člana ima pravo da se u roku od 15 dana od dana odsluženja, odnosno dosluženja vojnog roka, prestanka rada u inostranstvu, odnosno kod drugog poslodavca, prestanka funkcije, povratka sa izdržavanja kazne zatvora, odnosno mere bezbednosti, vaspitne ili zaštitne mere - vrati na rad kod poslodavca. Prava iz st. 1. i 2. ovog člana ima i bračni drug zaposlenog koji je upućen na rad u inostranstvo u okviru međunarodno-tehničke ili prosvetno-kulturne saradnje, u diplomatska, konzularna i druga predstavništva.
Članom 12. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - dr. zakon, 157/2020 - dr. zakon i 123/2021 - dr. zakon) predviđeno je da danom izbora, imenovanja, odnosno postavljenja, funkcioneru miruju prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada kod poslodavca kod koga je bio u radnom odnosu do izbora, imenovanja, odnosno postavljenja na funkciju. Funkcioner kome miruju prava i obaveze iz stava 1. ovog člana, ima pravo da se u roku od 15 dana od dana prestanka funkcije, vrati na rad kod poslodavca. Ukoliko je funkcioneru pre izbora, imenovanja, odnosno postavljenja, poslodavac bila autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave, prava i obaveze iz stava 1. ovog člana, miruju u organu, službi ili organizaciji u kojoj je bio raspoređen na izvršilačkom radnom mestu, do izbora, imenovanja, odnosno postavljenja na funkciju. Ukoliko funkcioner nije u mogućnosti da se vrati na rad kod poslodavca zbog ukidanja organa, službe ili organizacije, funkcioner iz stava 3. ovog člana, ima pravo da se vrati na rad kod poslodavca u organ, službu, odnosno organizaciju koja je preuzela poslove ukinutog organa, službe, odnosno organizacije.
Dakle, navedenim propisima nije predviđeno nikakvo ograničenje po pitanju raspoređivanja zaposlenog nakon prestanka funkcije u organu ili službi u kojoj mu je mirovao radni odnos, tako da to može biti bilo koje radno mesto za koje zaposleni ispunjava uslove.
Da li sekretar Skupštine opštine, kome je prestao mandat, a nije iskoristio godišnji odmor za 2023. godinu, a ima mirovanje radnog odnosa u Opštinskoj upravi, ima prava da podnese zahtev za naknadu za neiskorišćene dane godišnjeg odmora ili će moći da koristi te dane kao zaposleni u Opštinskoj upravi?
U skladu sa članom 4. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 114/2021, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon, 86/2019 - dr. zakon, 157/2020 - dr. zakon i 123/2021 - dr. zakon) poslodavac funkcionera, službenika i nameštenika u autonomnoj pokrajini je autonomna pokrajina. Poslodavac funkcionera, službenika i nameštenika u jedinicama lokalne samouprave je jedinica lokalne samouprave. Za funkcionere u autonomnim pokrajinama, prava i dužnosti u ime poslodavca, vrši skupština autonomne pokrajine, odnosno radno telo skupštine utvrđeno statutom ili aktom skupštine kojim se uređuje nadležnost, sastav i organizacija radnih tela skupštine ili izvršni organ autonomne pokrajine, odnosno stručna služba izvršnog organa utvrđena pokrajinskim propisom. Za funkcionere u jedinicama lokalne samouprave, prava i dužnosti u ime poslodavca, vrši skupština grada, opštine ili gradske opštine, odnosno radno telo skupštine koje je utvrđeno statutom ili aktom skupštine kojim se uređuje nadležnost, sastav i organizacija radnih tela skupštine. Za službenike na položaju u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave, prava i dužnosti u ime poslodavca vrši organ autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave nadležan za postavljenje službenika na položaju. Izuzetno, za službenike na položaju koji ne rukovode organom, službom ili organizacijom iz člana 1. ovog zakona, prava i dužnosti u ime poslodavca vrši rukovodilac organa, službe ili organizacije, osim ako ovim zakonom nije drugačije određeno. Za službenike i nameštenike u autonomnim pokrajinama, prava i dužnosti u ime poslodavca vrši rukovodilac organa, službe ili organizacije autonomne pokrajine iz člana 1. ovog zakona. Za službenike i nameštenike u jedinicama lokalne samouprave, prava i dužnosti u ime poslodavca, vrši načelnik gradske ili opštinske uprave ako je obrazovana kao jedinstven organ, odnosno načelnik uprave za pojedine oblasti, ili načelnik uprave gradske opštine (u daljem tekstu: načelnik uprave), odnosno rukovodilac koji rukovodi službom ili organizacijom iz člana 1. ovog zakona, ili organ nadležan za njegovo postavljenje.
Članom 76. Zakona o radu ("Sl. glasnik RS", br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013, 75/2014, 13/2017 - odluka US, 113/2017 i 95/2018 - autentično tumačenje) predviđeno je da je poslodavac dužan da u slučaju prestanka radnog odnosa zaposlenom koji nije iskoristio godišnji odmor u celini ili delimično, isplati novčanu naknadu umesto korišćenja godišnjeg odmora, u visini prosečne zarade u prethodnih 12 meseci, srazmerno broju dana neiskorišćenog godišnjeg odmora. Naknada iz stava 1. ovog člana ima karakter naknade štete.
U ovom konkretnom slučaju, s obzirom da se radi o istom poslodavcu – jedinici lokalne samouprave, rukovoidoci dva organa (skupštine i uprave) mogu se dogovoriti o nastavku korišćenja godišnjeg odmora u organu JLS u kome je funkcioneru mirovao radni odnos, ali nema osnova za isplatu naknade za neiskorišćeni godišnji odmor, jer je lice u oba slučaja u radnom odnosu kod istog poslodavca.