Zakonom o naknadama za korišćenje javnih dobara propisano je da naknadu za zaštitu i unapređivanje životne sredine plaćaju pravna lica i preduzetnici.

Uredbom o kriterijumima za određivanje aktivnosti koje utiču na životnu sredinu prema stepenu negativnog uticaja na životnu sredinu koji nastaje obavljanjem aktivnosti i iznosima naknada propisani kriterijumi za plaćanje naknade su propisani kriterijumi za plaćanje naknade, pa je neophodno da pravno lice ili preduzetnik ispunjava sledeće uslove:

• da ima pretežnu šifru delatnosti registrovanu u APR ili delatnost od koje ostvaruju najviše prihoda;
• da se njegova pretežna delatnost nalazi u Prilogu Uredbe;
• da pravno lice vodi poslovne knjige po Zakonu o računovodstvu i da se razvrstava u skladu sa ovim zakonom na mikro, malo, srednje ili veliko pravno lice i
• da ima prihod ostvaren u prethodnoj godini, s obzirom da je uslov iz zakona da naknada ne može biti veća od 0,4% tog prihoda.

Članom 4. Zakona o računovodstvu propisano je da se odredbe ovog zakona ne odnose na budžete i korisnike budžetskih sredstava, stambene zgrade, kao i na organizacije obaveznog socijalnog osiguranja. Takođe se odrebe ovog zakona ne odnose na crkve i verske zajednice, osim u delu obavljanja privredne ili druge delatnosti.

Pravna lica budžetski korisnici - indirektni korisnici budžeta - oznaka KJS 2, koji se isključivo finansiraju iz budžeta i nemaju račune kod banke, što znači da nisu u obavezi da podnose završne račune u APR i ne razvrstavaju se, dakle nemaju sve elemente za plaćanje naknade, tako da nisu ni obveznici predmetne naknade i  ne podnose prijavu.

Ukoliko ova pravna lica i podnesu prijavu, ista bi morala biti definisana kao nepotpuna u sistemu, s obzirom na to da nemaju razvrstavanje, na osnovu kog bi se utvrdio stepen negativnog uticaja na životnu sredinu. Nepotpuna prijava koja ne može biti dopunjena i pravilno popunjena bi trebalo da bude stavljena u status odbijena u sistemu LPA.

Zakonom i Uredbom nije propisano oslobođenje za ova lica, shodno tome ne postoji zakonski osnov za donošenja rešenja kojim bi se utvrdilo to pravo na oslobođenje, niti su obveznici, niti im se moze utvrditi ova obaveza.

Pogledaj/preuzmi:

- Odgovor Ministarstva zaštite životne sredine.pdf

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske  administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna  podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza  na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

U skladu sa članom 10. Zakona o porezima na imovinu nastanak poreske obaveze uređen je i to:

Stavom 1. ovog člana obaveza po osnovu poreza na imovinu nastaje najranijim od sledećih dana: danom sticanja prava na koje se porez na imovinu plaća u skladu sa članom 2. stav 1. i članom 2a ovog zakona, danom uspostavljanja državine kad se porez plaća na državinu, danom početka korišćenja, danom osposobljavanja, danom izdavanja upotrebne dozvole, odnosno danom omogućavanja korišćenja imovine na drugi način.

Stavom 2. kad je pravo iz stava 1. ovog člana stečeno na objektu u izgradnji koji nije osposobljen za korišćenje, ne koristi se i za koji nije izdata upotrebna dozvola, obaveza po osnovu poreza na imovinu za taj objekat nastaje najranijim od sledećih dana: danom početka korišćenja, danom osposobljavanja, danom izdavanja upotrebne dozvole, odnosno danom omogućavanja korišćenja objekta na drugi način (uključujući uspostavljanje državine), osim u slučaju iz stavova 3. i 4. ovog člana.

Stavom 3.  poreska obaveza za zgradu u izgradnji površine preko 500 m2 (osim zgrade koja se smatra ekonomskim objektom, odnosno zgrade za čiju izgradnju građevinsku dozvolu izdaje ministarstvo nadležno za poslove građevinarstva, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine kao povereni posao, u skladu sa zakonom kojim se uređuju planiranje i izgradnja), odnosno za posebni deo zgrade koji predstavlja tehničku i funkcionalnu celinu površine preko 500 m2 koji se dograđuje ili nadgrađuje, koja nije osposobljena za korišćenje i ne koristi se (u daljem tekstu: zgrada), na čijoj izgradnji, dogradnji ili nadgradnji (u daljem tekstu: izgradnja) su izvedeni grubi građevinski radovi sa konstruktivnim sklopom (temelj, stubovi sa gredama ili zidovi, tavanica, sa ili bez krova, sa ili bez završene fasade, sa ili bez postavljene spoljne stolarije i izvedenih podopolagačkih radova), nastaje počev od 1. januara naredne godine u odnosu na godinu:

1) u kojoj je isteklo pet godina od dana pravosnažnosti prve građevinske dozvole ili odobrenja za izgradnju te zgrade (u daljem tekstu: građevinska dozvola), odnosno sedam godina od dana pravosnažnosti prve građevinske dozvole za tu zgradu, ako je rešenjem nadležnog organa odobreno da građevinska dozvola ostaje na pravnoj snazi još dve godine po isticanju pet godina od dana njene pravosnažnosti;

2) završetka izgradnje konstruktivnog sklopa, ako građevinska dozvola nije izdata.

Stavom 4. za zgrade iz stava 3. ovog člana za koje je do 31. decembra 2018. godine protekao duži period od perioda koji opredeljuje nastanak poreske obaveze u skladu sa tom odredbom, poreska obaveza nastaje 1. januara 2019. godine.

Kada pravno lice, koje porez na imovinu utvrđuje samooporezivanjem, ne podnese poresku prijavu, obaveza se utvrđuje u postupku poreske kontrole u skladu sa Zakonom o poreskoj administraciji i Zakonom o porezima na imovinu.

Prema članu 51. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji u poreskom postupku teret dokaza snosi:

1) Poreska uprava - za činjenice na kojima se zasniva postojanje poreske obaveze; 

2) poreski obveznik - za činjenice od uticaja na smanjenje ili ukidanje poreza.

U postupku poreske kontrole, treba utvrditi dan nastanka poreske obaveze imajući u vidu citirane odredbe člana 10. Zakona o porezima na imovinu, zatim proveriti da li je objekat počeo da se koristi, da li je osposobljen za korišćenje ili je omogućeno korišćenje na drugi načini, utvrditi najraniji dan, odnosno dan nastanka obaveze prema članu 10. stav 1 Zakona o porezima na imovinu. Na osnovu rešenja o ozakonjenju i druge dokumentacije kojom raspolaže organ koji je doneo to rešenje (a koja se može pribaviti i službenim putem), treba utvrditi da li je objekat završen u građevinskom smislu (osposobljen za korišćenje) ili ne, s obzirom da se ozakonjenje može izvršiti i za objekat koji je stavljen pod konstruktivni sklop, a koji nije u potpunosti osposobljen za korišćenje.

Prema članu 3. Zakona o ozakonjenju, predmet ozakonjenja, u smislu ovog zakona, jeste objekat koji je završen u građevinskom smislu. Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, kada je predmet ozakonjenja zgrada, predmet ozakonjenja može biti i zgrada na kojoj su izvedeni samo konstruktivni građevinski radovi (temelj, armirano betonski ili čelični stubovi sa gredama, odnosno armiranobetonska tavanica, krovna konstrukcija), sa ili bez završene fasade.

Član 6. Zakona o ozakonjenju propisuje da je predmet ozakonjenja objekat za koji je podnet zahtev za legalizaciju u skladu sa ranije važećim zakonom kojim je bila uređena legalizacija objekata, do 29. januara 2014. godine i koji je vidljiv na satelitskom snimku teritorije Republike Srbije iz 2015. godine. Predmet ozakonjenja je i objekat za koji nije podnet zahtev za legalizaciju u skladu sa ranije važećim zakonom kojim je bila uređena legalizacija objekata, a koji je vidljiv na satelitskom snimku teritorije Republike Srbije iz 2015. godine, za koji je nadležni građevinski inspektor doneo rešenje o rušenju, u skladu sa odredbama Zakona o ozakonjenju objekata (“Službeni glasnik RS”, broj 96/15). Predmet ozakonjenja je i objekat za koji je podnet zahtev u skladu sa Zakonom o posebnim uslovima za upis prava svojine na objektima izgrađenim bez građevinske dozvole (“Službeni glasnik RS”, br. 25/13, 145/14 i 96/15), za koje postupak nije pravnosnažno okončan.

U skladu sa Zakonom o ozakonjenju objekata (član 11), u cilju utvrđivanja mogućnosti ozakonjenja u skladu sa odredbama ovog zakona, u postupku ozakonjenja pribavlja se izveštaj o zatečenom stanju objekta čiji sastavni deo je i elaborat geodetskih radova za nezakonito izgrađeni objekat.

Dan nastanka poreske obaveze po osnovu poreza na imovinu ne može biti dan ozakonjenja, nije propisano zakonom. S obzirom da je investitor obveznik – pravno lice koji vodi poslovne knjige, od istog se u postupku poreske kontrole mogu zahtevati dokazi na osnovu kojih se može utvrditi dan nastanka poreske obaveze (kada su završeni svi građevinski radovi, izvršeno priključenje na struju, vodu i slično...). Ukoliko obveznik ne učestvuje u postupku poreske kontrole odgovarajući  dokazi kojim se može potvrditi dan nastanka poreske obaveze se moraju pribaviti službenim putem od drugih organa ili javnih preduzeća koji podacima mogu da raspolažu. U slučaju da se iz raspoloživih dokaza utvrdi da je obaveza nastala pre 2016 godine, nije neophodno utvrđivati tačan datum nastanka poreske obaveze, jer se tokom postupka poreske kontrole, može utvrditi obaveza pet godina unazad (najranije od 1.1.2016. godine) zbog zastarelosti.

Takođe, u slučaju da objekat i dalje nije funkcionalan u celosti, u smislu da se nije otpočelo sa korišćenjem niti je osposobljen za korišćenje, tada je obaveza za objekat svakako nastala 1.1.2019. godine, a u skladu sa članom 10. stav 3 Zakona o porezima na imovinu (objekat veći od 500m2).

Shodno navedenom, kada se izvrši provera svih dokaza i utvrde činjenice, može se opredeliti dan nastanka obaveze po osnovu poreza na imovinu za predmetni objekat, nakon čega se u postupku poreske kontrole sačinjava zapisnik, zatim se donosi rešenje o utvrđivanju poreza, na koje obveznik  ima pravo žalbe, pri čemu je teret dokazivanja žalbenih navoda na poreskom obvezniku.

Pogledaj/preuzmi: Bilten Ministarstva finansija 4/2019, misljenja br. 9 i 13.pdf

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske  administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna  podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza  na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

Član 12. stav 1 tačka 10. Zakona o porezima na imovinu, koji se primenjuje od 1.1.2021 godine, propisuje poresko oslobođenje za objekte obveznika koji ne vodi poslovne knjige, odnosno obveznika koji vodi poslovne knjige kome je poljoprivreda pretežna registrovana delatnost, koji su namenjeni i koriste se isključivo za primarnu poljoprivrednu proizvodnju.

Prema ovoj odredbi kumulativni uslovi koji moraju biti ispunjeni za poresko oslobođenje za obveznika koji ne vodi poslovne knjige su sledeći:

• da je objekat namenjen za primarnu poljoprivrednu proizvodnju;
• da se objekat faktički koristi za primarnu poljoprivrednu proizvodnju i
• da objekat nije ustupljen drugom licu uz naknadu duže od 183 dana godišnje.

Za poreskog obveznika koji vodi poslovne knjige dodatni uslov je da mu je poljoprivreda pretežna registrovana delatnost.

Članom 12b Zakona o porezima na imovinu propisano je da su objekti namenjeni za primarnu poljoprivrednu proizvodnju, u skladu sa članom 12. stav 1. tačka 10) ovog zakona - objekti za smeštaj mehanizacije za poljoprivredu, repromaterijala, smeštaj i čuvanje gotovih poljoprivrednih proizvoda, staje za gajenje stoke, objekti za potrebe gajenja i prikazivanje starih autohtonih sorti biljnih kultura i rasa domaćih životinja i objekti za gajenje pečurki, puževa i riba.

Napominjemo da je u zakonskim odredbama do kraja 2020.  godine dodatni uslov za poresko oslobođenje po ovom osnovu za obveznika koji ne vodi poslovne knjige bio i da je obveznik poreza na dohodak građana za prihode od poljoprivrede, ali je taj uslov ukinut od 1.1.2021 godine.

Poreski obveznik koji ne vodi poslovne knjige podnosi poresku prijavu i u njoj iskazuje podatke od značaja za oporezivanje , prilaže dokaze od značaja za ostvarivanje prava na poresko oslobođenje. Član 51. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji popisuje da teret dokaza snosi poreski obveznik – za činjenice od uticaja na smanjenje ili ukidanje poreza. U skladu sa navedenim, poreski obveznik je po primljenom rešenju o utvrđivanju poreza mogao uložiti žalbu i izneti nove činjenice od značaja za oporezivanje, ukoliko ih nije naveo u poreskoj prijavi ili nije imao prilike da ih iznese u postupku pre utvrđivanja poreza. Ukoliko obveznik smatra da nije pravilno oporezovan u smislu visine poreske obaveze, može podneti izmenjenu poresku prijavu u kojoj će iskazati nove podatke od značaja za oporezivanje i uz prijavu priložiti dokaze.

Napominjemo da je članom 40. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji propisano da poreski obveznik ne može podneti izmenjenu poresku prijavu nakon donošenja rešenja o utvrđivanju poreza. Ovde se radi o činjenicama koje utiču na visinu poreza koje se iskazuju u poreskoj prijavi,  o kojima je poreski obveznik dužan da vodi računa.  To znači da se nove činjenice iskazane u izmenjenoj poreskoj prijavi ne mogu uzeti u obzir za utvrđivanje poreza na imovinu za prethodne godine, odnosno za period za koji su poreska rešenja doneta, uručena i za koje je istekao rok za žalbu.

Shodno navedenom, može se po izmenjenoj poreskoj prijavi i na osnovu priloženih dokaza izvršiti uviđaj na terenu radi provere faktičke namene i korišćenja objekata, odnosno ispunjenosti uslova za poresko oslobođenje.

Pogledaj/preuzmi: 

- Bilten Ministarstva finansija br. 3/2021.pdf

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske  administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna  podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza  na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

Kod određivanja vrste zemljišta polazi se od definisane vrste, a ne namene zemljišta. To znači da i za predmetno zemljište za koje je planom generalne regulacije utvrđena namena “ostalo zelenilo”, potrebno  proveriti koja je vrsta tog zemljišta, da li je to zemljište po vrsti građevinsko, jer postoji vrsta građevinskog zemljišta koje ne mora uvek biti predviđeno za izgradnju, postoje i ona koja se nikada neće izgraditi. Za oporezivanje takvog zemljišta, pre svega treba utvrditi da li je ono faktički izgrađeno ili ne, kao i za koje namene se faktički koristi.

Često se dešava da je planom predviđena neka namena zemljišta, ali da to nije faktički sprovedeno, naročito u situaciji kada postoji samo generalni plan, a ne i detaljni plan. Zemljište se u praksi ponekad koristi za druge namene, bez obzira na planski dokument.

Za utvrđivanje poreza na imovinu važno je koja je vrsta zemljišta (prema Katastru i prema Planu), da li je zemljište izgrađeno ili ne , da li je doneta odluka da se građevinsko zemljište može oporezovati kao šumsko ili poljopivredno, ako se tako faktički i koristi, u skladu sa Zakonom o porezima na imovinu.

U tom smislu, ne može se gledati namena zemljišta iz urbanističkog plana, već vrsta zemljišta, kao i faktička namena, odnosno korišćenje (ako je doneta odluka JLS u skladu sa Zakonom o porezima na imovinu).

Ako je predmetno zemljište u katastru određeno kao vrsta zemljišta – poljoprivredno, onda se primenjuju odredbe člana 6b Zakona o porezima na imovinu, kojim je propisano da je poljoprivredno zemljište vrsta zemljišta koje je kao takvo definisano zakonom kojim se uređuje korišćenje poljoprivrednog zemljišta.

Zakon o poljoprivrednom zemljištu u članu 2. propisuje da poljoprivredno zemljište jeste zemljište koje se koristi za poljoprivrednu proizvodnju (njive, vrtovi, voćnjaci, vinogradi, livade, pašnjaci, ribnjaci, trstici i močvare) i zemljište koje se može privesti nameni za poljoprivrednu proizvodnju. Vrsta zemljišta se određuje kako prema planskom dokumentu, tako i prema faktičkoj nameni, uzimajući u obzir činjenice da u praksi često imamo situaciju da se ono što je predviđeno planom razlikuje od situacije na terenu. Zbog toga je u Zakon o porezima na imovinu i uvedena odredba da JLS može svojom odlukom propisati da se neizgrađeno građevinsko zemljište može oporezovati kao poljoprivredno ili šumsko.

Shodno navedenom, predmetno zemljište se može oporezovati kao poljoprivredno ako faktički ispunjava ove uslove, odnosno, ako nije izgrađeno ili na drugi način pretvoreno u građevinsko zemljište u smislu da je, na primer, asfaltirano ili mu je na drugi način onemogućeno da se može privesti nameni za poljoprivrednu proizvodnju.

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske  administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna  podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza  na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.

U skladu sa članom 74. stav 7. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, u sporazumu, odnosno rešenju o odlaganju plaćanja dugovanog poreza obavezno se unosi upozorenje poreskom dužniku da će, ako se ne pridržava rokova iz sporazuma , odnosno rešenja, ili ukoliko u periodu za koji je odloženo plaćanje dugovanog poreza ne izmiri tekuću obavezu, osim u slučaju ako je podneo zahtev za odlaganje plaćanja te tekuće obaveze, nadležni poreski organ po službenoj dužnosti poništiti sporazum, odnosno ukinuti, a dospeli, neplaćeni poreski dug, vodeći računa o efikasnosti naplate, naplatiti iz sredstava obezbeđenja ili u postupku prinudne naplate poreskog duga.

Ako se dospeli, a neplaćeni poreski dug naplaćuje iz sredstva obezbeđenja naplate, ne donosi se rešenje o prinudnoj naplati, već se samo obaveštava poreski obveznik da će se pristupiti prinudnoj naplati dospelog, a neplaćenog poreskog duga iz datih sredstava obezbeđenja naplate u skladu sa zakonom.

Za poreske dužnike kojima je odobreno odlaganje plaćanja dugovanog poreza za koje prema Zakonu o poreskom postupku i poreskoj administraciji ne treba zahtevati sredstvo obezbeđenja niti ispunjenje uslova iz Uredbe o bližim uslovima za odlaganje plaćanja poreskog duga (član 74. stav 6. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji), u rešenju o odlaganju plaćanja dugovanog poreza obavezno se unosi upozorenje poreskom dužniku da će, ako odloženi dug ne plaća u rokovima iz rešenja, ili ukoliko u periodu za koji je odloženo plaćanje dugovanog poreza ne izmiri tekuću obavezu, osim u slučaju ako je podneo zahtev za odlaganje plaćanja te tekuće obaveze, nadležni poreski organ po službenoj dužnosti ukinuti rešenje i dospeli a neplaćeni poreski dug naplatiti u postupku prinudne naplate nad obveznikom, a saglasno odredbama člana 74. stav 9. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji. Prinudna naplata se sprovodi iz predmeta prinudne naplate propisanih članom 84. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji.

Shodno navedenom, nakon donošenja rešenja o ukidanju sporazuma/rešenja o odlaganju plaćanja dugovanog poreza donosi se obaveštenje, kao poreski akt kojim se poreski obveznik obaveštava o daljem toku postupka naplate. Bez obzira da li je doneto rešenje o odlaganju plaćanja dugovanog poreza na rate sa sredstvom obezbeđenja ili bez sredstva obezbeđenja, nakon donošenja rešenja o ukidanju rešenja o odlaganju plaćanja, ne donosi se opomena kao poreski akt, poreski organ samo obaveštava poreskog obveznika da će pristupiti naplati dospelog, a neplaćenog duga u skladu sa zakonom.

Stranica sa pitanjima i odgovorima iz oblasti rada lokalne poreske  administracije organizuje se kroz saradnju projekta „Institucionalna  podrška SKGO-treća faza“ koji sprovodi SKGO i programa „Reforma poreza  na imovinu“ koji sprovodi HELVETAS, a koje podržava Švajcarska Vlada.