Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeOdeljenje za urbanizam, privredu i inspekcijske poslove izdalo je Rešenje o odobrenju izvođenja radova za prenamenu objekta bez izvođenja građevinskih radova iz stambenog (A kategorija) u poslovni prostor (B kategorija). Zakonom o planiranju i izgradnji i Pravilnikom o postupku sprovođenja objedinjene procedure elektronskim putem, za objekte B kategorije jasno je utvrđeno koja se dokumentacija prilaže uz zahtev za izdavanje upotrebne dozvole. Kako se u konkretnom slučaju radi o prenameni objekta bez izvođenja građevinskih radova, iako je objekat B kategorije, da li je potrebno uz zahtev priložiti Izveštaj komisije o tehničkom pregledu objekta? Da li je potrebno izdavanje upotrebne dozvole, ili već pravosnažno rešenje o odobrenju izvođenja radova za prenamenu objekta bez izvođenja radova predstavlja osnov za upis u javnu knjigu o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima, u skladu sa članom 145. Stav 8. Zakona o planiranju i izgradnji, te u tom slučaju nadležni organ po službenoj dužnosti pravosnažno rešenje dostavlja kroz sistem zahtev katastru za promenu namene objekta?
Prema članu 145. stav 7. Zakona o planiranju i izgradnji, upotrebna dozvola se može izdati na zahtev investitora, po završetku izgradnje, odnosno izvođenja radova, ali njeno pribavljanje nije obavezno.
Prema članu 145. stav 8. pravnosnažno rešenje o odobrenju izvođenja radova, za objekte koji se u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuje upis u javnu knjigu o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima mogu upisati u javnu evidenciju, kao i za promenu namene objekta, odnosno dela objekta bez izvođenja radova, predstavlja osnov za upis u javnu knjigu o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima, a ako je za predmetni objekat, odnosno izvođenje radova izdata i upotrebna dozvola po zahtevu investitora, osnov za upis u javnu knjigu predstavlja pravnosnažno rešenje iz stava 3. ovog člana i pravnosnažno rešenje o upotrebnoj dozvoli.
S obzirom da se u konkretnom slučaju radi samo o promeni namene bez izvođenja radova, a uz pretpostavku da sam objekat koji je predmet promene namene već ima upotrebnu dozvolu, upis promene namene u javnu knjigu o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima bi se mogao izvršiti na osnovu pravosnažnog rešenja o odobrenju promene namene.
Pravilnikom kojim se uređuje sprovođenje objedinjene procedure elektronskim putem, članom 31. stav 4. pod 2) predviđeno je da nadležni organ, po prijavi radova, dostavlja organu nadležnom za poslove državnog premera i katastra pravnosnažno rešenje o građevinskoj dozvoli (ili rešenje o odobrenju po shodnoj primeni), potvrdu o prijavi radova i izvod iz projekta sa grafičkim prilozima i specifikacijom posebnih delova, radi predbeležbe objekta, odnosno posebnih delova objekta u izgradnji, osim ako je ta predbeležba već izvršena po zahtevu stranke u fazi nakon izdavanja građevinske dozvole (ili rešenja o odobrenju po shodnoj primeni).
U konkretnom slučaju, pošto se radi o promeni namene bez izvođenja radova, pa se ne vrši prijava radova, predbeležba bi se mogla izvršiti na zahtev investitora nakon izdavanja rešenja o odobrenju promene namene.
Pri ovome treba voditi računa da je za promenu namene potrebno u rešenju o odobrenju utvrditi i eventualni iznos doprinosa za uređivanje građevinskog zemljišta koji je potrebno da investitor plati (obično je iznos doprinosa za poslovanje veći od doprinosa za stambenu namenu, u kom slučaju je potrebno da se plati razlika), pa je moguće da će organ koji vrši upis u javnu knjigu o evidenciji nepokretnosti tražiti da investitor uz zahtev za upis priloži i dokaz o uplati ove razlike doprinosa utvrđene rešenjem o odobrenju promene namene.
Da li je zaposleni koji je ugovorom o preuzimanju zaposlen na neodređeno vreme u LPA, i koji na određenoj poziji radi godinu dana, a u međuvremenu je stekao visoko obrazovanje (na prethodnoj poziciji je radio sa višom stručnom spremom, ukupno 10 godina, pa sve do preuzimanja i neko vreme nakon preuzimanja), potrebno radno iskustvo na sadašnjem radnom mestu (3 godine odnosno 5 godina) sa sadašnjim stepenom stručne spreme da bi ostvario uslov da pređe na mesto mlađeg savetnika?
Članom 63. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave je propisano:
“U zvanju mlađeg savetnika obavljaju se složeni poslovi koji podrazumevaju primenu utvrđenih metoda rada, postupaka ili stručnih tehnika unutar precizno određenog okvira delovanja, uz redovan nadzor neposrednog rukovodioca i donošenje odluka na osnovu postojeće prakse ili opštih i pojedinačnih uputstava neposrednog rukovodioca. Poslovi zahtevaju sposobnost rešavanja manjih tehničkih ili proceduralnih problema.
Za rad na poslovima u zvanju mlađeg savetnika službenik mora da ima stečeno visoko obrazovanje na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, master strukovnim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu i završen pripravnički staž ili najmanje pet godina provedenih u radnom odnosu kod poslodavca iz člana 1. st. 1. i 2. ovog zakona”.
Napredovanje na više izvršilačko mesto je uređeno odredbama člana 133e Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave, koji glasi:
“Rukovodilac može da premesti, odnosno rasporedi na neposredno više izvršilačko radno mesto službenika kome je najmanje dva puta uzastopno određena ocena "ističe se", ako postoji slobodno radno mesto i službenik ispunjava uslove za rad na njemu.
Izuzetno, službenik koji je premešten na neposredno više izvršilačko radno mesto jer mu je dva puta uzastopno određena ocena "ističe se" može, i ako ne ispunjava uslove vezane za radno iskustvo u struci, da bude premešten na neposredno više radno mesto ako mu je opet određena ocena "ističe se".
Rukovodilac može da premesti na neposredno više izvršilačko radno mesto službenika kome je u periodu od pet godina uzastopno najmanje određena ocena "dobar".
Ocene na kojima je zasnovano jedno napredovanje ne uzimaju se u obzir za sledeće napredovanje.
Prekid u ocenjivanju usled odsutnosti sa rada službenika ne smatra se prekidom uzastopnosti iz st. 1-3. ovog člana”.
Potrebno je napomenuti da je, u skladu sa članom 133đ, neposredno više izvršilačko radno mesto jeste ono čiji se poslovi rade u neposredno višem zvanju ili u istom zvanju ali na radnom mestu rukovodioca uže unutrašnje jedinice.
Dakle, službenik koji je naknadno stekao visoko obrazovanje i ima najmanje pet godina provedenih u radnom odnosu kod poslodavca može biti raspoređen u zvanju mlađeg savetnika ukoliko ispunjava uslove za rad na tom radnom mestu i uslove za napredovanje iz citiranog člana 133e Zakona, kao i pod uslovom da je to radno mesto neposredno više izvršilačko radno mesto u odnosu na radno mesto na kom je službenik radio do raspoređivanja.
Odseku LPA upućena je žalba protiv rešenja kojiim se utvrđuje lokalna komunalna taksa za 2020. godinu za isticanje firme na poslovnom prostoru poreskog obveznika čija je delatnost proizvodnja električne energije, a spada u mikro pravna lica. Osnov zaduženja je Odluka o lokalnim komunalnim taksama i Zakon o finansiranju lokalne samouprave. Da li se mogu zadužiti mikro pravna lica po osnovu člana 15a stav 4. Zakona o finansiranju lokalne samouprave, gde se firmarina plaća na godišnjem nivou do deset prosečnih zarada?
Zakonom o finansiranju lokalne samouprave i posebnom odlukom o lokalnim komunalnim taksama, koju donosi skupština jedinice lokalne samouprave, uređeno je plaćanje lokalnih komunalnih taksi na teritoriji jedinice lokalne samouprave.
Članom 11. Zakona o finansiranju lokalne samouprave propisano je da skupština jedinice lokalne samouprave može uvoditi lokalne komunalne takse za korišćenje, prava, predmeta i usluga.
U skladu sa članom 12. Zakona o finansiranju lokalne samouprave, obveznik lokalne komunalne takse jeste korisnik prava, predmeta i usluga za čije je korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalne takse, a član 13. propisuje da taksena obaveza nastaje danom početka korišćenja prava, predmeta ili usluge za čije je korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalne takse i taksena obaveza traje dok traje korišćenje prava, predmeta ili usluge.
Članom 16. Zakona o finansiranju lokalne samouprave propisano je da firma, u smislu ovog zakona, jeste svaki istaknuti naziv ili ime koje upućuje na to da pravno ili fizičko lice obavlja određenu delatnost. Ako se na jednom poslovnom objektu nalazi više istaknutih firmi istog obveznika, taksa se plaća samo za jednu firmu. Za svaku firmu istaknutu van poslovnog objekta plaća se taksa za svaku istaknutu firmu.
Odlukom skupštine jedinice lokalne samouprave utvrđuju se iznosi lokalne komunalne takse za isticanje firme na poslovnom prostoru i može biti propisano da se utvrđuju zavisno od:
Odlukom skupštine jedinice lokalne samouprave uređuju se i olakšice, rokovi i način plaćanja lokalne komunalne takse za isticanje firme na
poslovnom prostoru.
Članom 15a Zakona o finansiranju lokalne samouprave propisano je koji obveznici ne plaćaju firmarinu, kao i koji su najviši iznosi firmarine
za određene kategorije obveznika, u zavisnosti od vrste delatnosti i veličine pravnog lica, u smislu Zakona o računovodstvu.
Stavom 1. člana 15a propisano je da preduzetnici i pravna lica koja su prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo razvrstana u mala pravna lica (osim preduzetnika i pravnih lica koja obavljaju delatnosti: bankarstva; osiguranja imovine i lica; proizvodnje i trgovine naftom i derivatima nafte; proizvodnje i trgovine na veliko duvanskim proizvodima; proizvodnje cementa; poštanskih, mobilnih i telefonskih usluga; elektroprivrede; kazina, kockarnica, kladionica, bingo sala i pružanja kockarskih usluga i noćnih barova i diskoteka), a imaju godišnji prihod do 50.000.000 dinara, ne plaćaju lokalnu komunalnu taksu za isticanje firme na poslovnom prostoru (u daljem tekstu: firmarina).
Prema članu 15a stav 4. Zakona o finansiranju lokalne samouprave, pravna lica koja su prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo razvrstana u velika, srednja i mala pravna lica, u smislu zakona kojim se uređuje računovodstvo i preduzetnici, a obavljaju delatnosti bankarstva, osiguranja imovine i lica, proizvodnje i trgovine naftom i derivatima nafte, proizvodnje i trgovine na veliko duvanskim proizvodima, proizvodnje cementa, poštanskih, mobilnih i telefonskih usluga, elektroprivrede, kazina, kockarnica, kladionica, bingo sala i pružanja kockarskih usluga i noćnih barova i diskoteka, firmarinu plaćaju na godišnjem nivou najviše do deset prosečnih zarada.
U navedenom članu Zakona o finansiranju lokalne samouprave nisu pobrojana mikro pravna lica, jer je ova kategorija pravnih lica uvedena
u Zakon o računovodstvu kasnije, pri čemu se odredbe Zakona o finansiranju lokalne samouprave nisu menjale nakon toga. To je činjenica
koju obveznik prevashodno ističe u žalbi.
U vezi mogućnosti utvrđivanja firmarine za mikro pravna lica, u prilogu je Mišljenje Ministarstva finansija iz 2014. godine, u kome je navedeno da se i mikro pravnim licima može utvrđivati firmarina i u odgovoru na žalbu može se pozvati na ovo Mišljenje koje je obavezujuće za postupanje LPA, u skladu sa članom 11. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji.
Uslov za utvrđivanje firmarine i mikro pravnim licima je da u odluci skupštine jedinice lokalne samouprave bude propisan iznos firmarine i za mikro pravna lica, u skladu sa navedenim mišljenjem.
Navod obveznika u žalbi da odluka JLS mora biti u skladu sa zakonom nije od uticaja na rešavanje predmetne žalbe, već se po tom pitanju može pokrenuti ocena ustavnosti same odluke. LPA ima obavezu da postupi po odluci koju je usvojila skupština JLS. U vezi navoda žalbe pod rednim brojem 5, koji se odnose na procenu poreske osnovice metodom parifikacije ili metodom unakrsne procene, potrebno je u postupku po žalbi konstatovati da se isti ne odnose na utvrđivanje firmarine, već se osnovica utvrđuje na osnovu podnete prijave i raspoloživih podataka za predmetnog obveznika, kao i primenom elemenata propisanih Zakonom i odlukom JLS.
Pravno lice koje je podnelo žalbu obavlja delatnost proizvodnja električne energije, koje spada u grupu delatnosti "elektroprivreda", pa u tom smislu mišljenja smo da se iznos firmarine može propisati do 10 prosečnih zarada.
U postupku po žalbi može se istaći i pozivati se na tekstualni deo Odluke, u kom su pobrojana i mikro pravna lica.
Napominjemo da je uslov za plaćanje firmarine i to da je firma zaista i istaknuta, što znači da u spisima predmeta treba da se ima ili prijava obveznika ili zapisnik o uviđaju sa lica mesta kojim se to dokazuje. Iako obveznik to ne osporava, bitno je znati da je i to uslov za plaćanje firmarine.
Da li zamenik pravobranioca Gradske opštine, prilikom odlaška u penziju ima pravo na otpremninu, u skladu sa odredbama Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave?
Članom 3. stav 2. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/16, 113/17, 113/17 - dr. zakon, 95/18) propsiano je da je funkcioner izanrano, imenovano, odnosno postavljeno lice (osim službenika na položaju) u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, odnosno u organima gradske opštine, kao i u službama i organizacijama koje oni osnivaju prema posebnom propisu. Shodno članu 13. stav 1. tačka 3. ovog zakona funkcioneru u jedinici lokalne samouprave prestaje funkcija razrešenjem i u drugim slučajevima utvrđenim zakonom i drugim propisima kojima se uređuje prestanak funkcije, odnosno radnog odnosa.
Članom 14. st. 1-3. ovog zakona propisano je da funkcioner po prestanku funkcije ima pravo na naknadu plate u trajanju od tri meseca, u visini plate koju je imao u vreme prestanka funkcije, da se navedeno pravo može izuzetno produžiti za još najduže tri meseca ukoliko u tom vremenu funkcioner stiče pravo na penziju, odnosno da pravo na naknadu plate prestaje pre isteka roka od tri meseca, u slučaju zasnivanja radnog odnosa ili sticanjem prava na penziju prema propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju. U konkretnom slučaju, zakonski osnov za odlazak u penziju ispunjen je nakon prestanka funkcije i u vreme primanja naknade plate zbog prestanka funkcije.
Pravo na otpremninu izabranim i postavljenim licima u državnim organima uređeno je članom 5. Uredbe o naknadama i drugim primanjima izabranih i postavljenih lica u državnim organima ("Sl. glasnik RS", br. 44/08 - prečišćeni tekst, 78/12) kojim je propisano da izabrana i postavljena lica u državnim organima ostvaruju pravo na otpremninu pri odlasku u penziju, shodnom primenom odredaba uredbe Vlade.
Ako funkcioneru nije prestala funkcija prestankom radnog odnosa zbog odlaska u penziju, već zbog ukidanja organa u kojem je obavljao funkciju mišljenja smo da isti nema pravo na otpremninu zbog odlaska u penziju, bez obzira na činjenicu da je primao naknadu plate zbog prestanka funkcije.
Da li načelniku uprave – službenik na položaju prestaje funkcija verifikacijom mandata za odbornika Skupštine opštine?
U skladu sa članom 56. Zakona o lokalnoj samoupravi načelnika opštinske uprave, odnosno uprave za pojedine oblasti postavlja opštinsko veće, na osnovu javnog oglasa, na pet godina. Načelnik opštinske uprave može imati zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti i sprečenosti da obavlja svoju dužnost. Zamenik načelnika opštinske uprave se postavlja na isti način i pod istim uslovima kao načelnik. Rukovodioce organizacionih jedinica u upravi raspoređuje načelnik.
Članom 48. Zakona o zaposlenima u AP i JLS predviđeno je ,između ostalog, da je položaj radno mesto na kome službenik ima ovlašćenja i odgovornosti u vezi sa rukovođenjem i usklađivanjem rada organa, službe ili organizacije autonomne pokrajine, odnosno gradske, opštinske uprave ili uprave gradske opštine. U jedinici lokalne samouprave i gradskoj opštini, položaji u smislu odredaba ovog zakona, su radna mesta načelnika gradske, opštinske, odnosno uprave gradske opštine i njihovih zamenika (u daljem tekstu: načelnik uprave).
Dalje je u članu 51. istog zakona predviđeno da službeniku prestaje rad na položaju: 1) protekom vremena na koje je postavljen; 2) podnošenjem pismene ostavke; 3) stupanjem na funkciju u državnom organu, organu autonomne pokrajine ili organu jedinice lokalne samouprave; 4) ukidanjem jedinice lokalne samouprave, odnosno gradske opštine; 5) ukidanjem organa uprave, odnosno sekretarijata Gradske uprave grada Beograda; 6) ukidanjem pokrajinskog organa, službe ili organizacije; 7) danom navršenja 65. godine života ako ima najmanje 15 godina staža osiguranja; 8) ako mu radni odnos prestane njegovim pismenim otkazom; 9) razrešenjem; 10) ukidanjem položaja.
Dakle, načelniku opštinske uprave ne prestaje rad na položaju verifikacijom mandata odbornika novog saziva skupštine lokalne samouprave.