Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li jedno isto lice može biti član Gradske izborne komisije i član Radnog tela koje imenuje RIK?
Od donošenja novog Zakona o izboru narodnih poslanika početkom februara 2022. godine, odnosno od izbora za narodne poslanike održanih 2022. godine u skladu sa odredbama navedenog zakona, Republička izborna komisija više ne obrazuje radna tela, koja su ranije bila predviđena uputstvima koje je Republička izborna komisija donosila za svake izbore.
Ovo stoga što su novim Zakonom o izboru narodnih poslanika, umesto tih radnih tela zvanično uvedene opštinske i gradske izborne komisije kao organi za sprovođenje i parlamentarnih izbora, odosno međuorgani između Republičke izborne komisije i biračkih odbora.
Da li imenovanjem Privremenog organa, prestaje nadležnost Gradske izborne komisije, posebno ako je u međuvremenu došlo do promena odborničkih grupa? Da li prestaje nadležnost i svih drugih skupštinskih komisija?
Članom 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, br. 129/07, 83/14 - dr. zakon, 101/16 - dr. zakon, 47/18 i 111/21 - dr. zakon) propisano je da „do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana.
Članom 42. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano je da su izvršni organi opštine predsednik opštine i opštinsko veće, dok je članom 66. st. 3. do 5. istog zakona propisano da se odredbe tog zakona koje se odnose na skupštinu opštine, predsednika opštine i opštinsko veće primenjuju i na gradsku skupštinu, gradonačelnika i gradsko veće.
Opštinske i gradske izborne komisije imaju svoje izvorne nadležnosti utvrđene Zakonom o izboru narodnih poslanika („Službeni glasnik RS“, broj 14/22) i Zakonom o lokalnim izborima („Službeni glasnik RS“, broj 14/22) i njihovo vršenje ne zavisi od raspuštanja lokalne skupštine koja je imenovala njihov sastav.
Imajući u vidu i odredbu člana 86. stav 4. Zakona o lokalnoj samoupravi, na privremeni organ prelazi vršenje samo tekućih i neodložnih poslova i to samo iz nadležnosti skupštine, predsednika opštine i opštinskog veća.
Nadležnosti opštinske izborne komisije, dakle, ne prelaze na privremeni organ, tako da opštinska izborna komisija sprovodi lokalne izbore u punom mandatu.
Što se tiče promena u odborničkim grupama u lokalnoj skupštini, ni one ne utiču na mandat izborne komisije, s obzirom na to da Zakon o lokalnim skupštinama ne propisuje obavezu da sastav izborne komisije odražava proporcionalni sastav odborničkih grupa u skupštini opštine u svakom trenutku, već samo prilikom imenovanja nove izborne komisije u roku od šest meseci od konstituisanja novog saziva skupštine.
Povodom drugog Vašeg pitanja „Da li prestaje nadleznost i svih drugih skupstinskih komisija?“, dužni smo da ukažemo na to da opštinska izborna komisija nije „skupštinska komisija“, s obzirom na to da je članom 36. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da „skupština opštine osniva stalna ili povremena radna tela za razmatranje pitanja iz njene nadležnosti“. S obzirom na to da, kako je već navedeno, nadležnosti opštinske odnosno gradske izborne komisije ne spadaju u skupštinske nadležnosti, to se i imenovanje članova i zamenika članova izborne komisije ne može smatrati imenovanjem u skupštinsko radno telo, odnosno komisiju.
Drugo, „skupštinske komisije“, odnosno „stalna ili povremena radna tela“, kako ih generički definiše zakon, nemaju svoje nadležnosti, već se bave pitanjima iz nadležnosti skupštine, odnosno „daju mišljenje na predloge propisa i odluka koje donosi skupština opštine i obavljaju druge poslove utvrđene statutom opštine“, kako je to propisano članom 36. stav 2. Zakona o lokalnoj samoupravi.
Treba ukazati i na to da je članom 36. stav 3. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da se broj radnih tela, izbor, prava i dužnosti predsednika i članova radnih tela utvrđuju poslovnikom o radu skupštine opštine.
Imajući sve navedene zakonske odredbe u vidu, kao i činjenicu da raspuštenoj skupštini prestaje mandat, samim tim prestaje mandat i svih skupštinskih radnih tela, obrazovanih poslovnikom skupštine radi obavljanja poslova za potrebe skupštine koja ih je obrazovala.
Da li je JLS nadležna da donosi odluke koje se tiču isključivo zoohigijene u skladu sa Zakonom o komunalnim delatnostima, a gde ne spada i pravo na držanje životinja u privatnoj svojini, odnosno način i uslove držanja životinja, već samo postupanje sa napuštenim životinjama i postupanje sa sporednim proizvodima životinjskog porekla?
U Zakonu o lokalnoj samoupravi (Sl. glasnik br. 129/07, 83/14 – dr. zakon i 101/16), do izmena tog zakona u 2018. godini, bilo je propisano je da opština preko svojih organa u skladu sa ustavom i zakonom uređuje i organizuje vršenje poslova u vezi sa držanjem i zaštitom domaćih i egzotičnih životinja. Navedena izvorna nadležnost opštine, odnosno grada, predstavlja, prema shvatanju Ustavnog suda iskazanom u brojnim postupcima ocene ustavnosti i zakonitosti istovrsnih akata jedinica lokalne samouprave koji su vođeni u vreme važenja odredbe člana 20. tačka 26) Zakona o lokalnoj samoupravi, ovlašćenje da skupština opštin/grada svojim opštim aktom bliže utvrdi uslove i način držanja i zaštite domaćih životinja i da u okviru toga odredi kako područja na kojima je držanje domaćih životinja zabranjeno, tako i vrstu i broj domaćih životinja čije je držanje na određenim područjima dozvoljeno.
Međutim, 28. juna 2018. godine stupio je na snagu Zakon o izmenama i dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, broj 47/18). Odredbama člana 4. stav 1. Zakona u potpunosti je izmenjen član 20. Zakona o lokalnoj samoupravi kojim je bila uređena nadležnost opštine, odnosno grada kao jedinice lokalne samouprave. Zakon o izmenama i dopunama zakona iz 2018. godine ne sadrži izričitu odredbu na osnovu koje bi opština/grad bili ovlašćeni da urede i organizuju vršenje poslova u vezi sa držanjem i zaštitom domaćih i egzotičnih životinja na svojoj teritoriji, niti je navedeni posao drugim posebnim zakonom (Zakon o dobrobiti životinja, Zakon o veterinarstvu, Zakon o komunalnim delatnostima) određen kao posao u nadležnosti republike, autonomne pokrajine ili lokalne samouprave.
Pored izričito nabrojanih oblasti u kojima opština ima nadležnost u članu 20. Zakona o lokalnoj samoupravi, propisano je da da opština preko svojih organa, između ostalog, obavlja i poslove od lokalnog značaja određene zakonom, kao i poslove od neposrednog interesa za građane (tačka 15).
Kod ovakvog stanja stvari, odgovor na pitanje pitanje da li JLS može na osnovu člana 20. tačka15. Zakona o lokalnoj samoupravi, svojom odlukom da uredi uslove i način držanja i zaštite domaćih životinja nalazimo u određenim odlukama Ustavnog suda (Odluka US Odluka IUo-36/2019 od 19. novembra 2020. godine i Odluka IUo-142/2019 od 17. decembra 2020. godine („Službeni glasnik RS“, broj 6/21) dostupno na: http://www.ustavni.sud.rs/Storage/Global/Documents/Sudska_Praksa/%D0%91%D0%B8%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BD_2020.pdf
Prema shvatanju Ustavnog suda iskazanom u navedenim odlukama „držanje domaćih životinja na području opštine/grada utiče na mnogobrojne segmente života u lokalnoj zajednici (npr. uslovi i kvalitet stanovanja, komunalni red i dr.), to bliže utvrđivanje uslova i načina držanja i zaštite ovih životinja nesumnjivo predstavlja posao od neposrednog interesa za lokalno stanovništvo, pa je i ovlašćenje JLS za uređivanje ove oblasti u granicama zakonskih ovlašćenja s tim da se ova pitanja uređuju pod uslovima i na način propisan relevantnim zakonima koji regulišu ovu materiju“.
Zaključujemo da na osnovu člana 20. stav 1. tačka 15. Zakona o lokalnoj samoupravi, jedinica lokalne samouprave svojom odlukom može bliže utvrditi uslove i način držanja i zaštite domaćih životinja na svojoj teritoriji, ali pod uslovima i na način koji su propisani relevantnim zakonima u ovoj oblasti kao i da propiše inspekcijski nadzor lokalne inspekcije nad primenom odluke.
Da li dete koje pohađa drugi razred, po IOP 1 u sistemu inkluzivnog obrazovanja (u redovnoj školi) a sad se razmatra IOP 2, ima pravo da i nakon stupanja na snagu IOP 2, i dalje pohađa nastavu u redovnoj školi ili škola ima pravo da ga izmesti u specijalno odeljenje (koje je u okviru iste škole)?
Detetu koje pohađa redovnu osnovnu školu po individualnom obrazovnom planu sa prilagođenim programom (IOP1) tim za dodatnu podršku može predložiti prelazak na individualni obrazovni plan sa izmenjenim programom (IOP2) ukoliko i pored svih prilagođavanje i primene različitih mera individualizacije kroz IOP1 učenik ne napreduje u učenju.
Donošenju IOP-a 2 prethodi donošenje, primena i vrednovanje IOP1 tokom najmanje jednog polugodišta. Da bi učenik prešao na IOP2 potrebna je saglasnost roditelja za prelazak na IOP2, uz obavezno pribavljanje mišljenja interresorne komisije za procenu potreba za dodatnom obrazovnom, zdravstvenom i socijalnom podrškom (čl. 8 Pravilnika o bližim uputsvima za utvrđivanje prava na individualni obrazovni plan, njegovu primenu i vrednovanje).
Individualnim obrazovnim planom se, u suštini, utvrđuje nivo podrške koji je potreban učeniku: IOP 1 u kome se planira cilj pružanja podrške, prilagođavanje i obogaćivanje prostora i uslova u kojima se uči, prilagođavanje metoda rada, udžbenika i nastavnih sredstava, raspored aktivnosti kao i imenovanje lica koja pružaju podršku ili IOP2 u kojem se, pored svega napred navedenog, planira i prilagođavanje ishoda obrazovanja i vaspitanja i prilagođavanje sadržaja za jedan, više ili za sve predmete. IOP se planira i sprovodi kako bi se učeniku omogućilo da se obrazuje sa svojim vršnjacima, da bude uključen i da u odeljenju koje pohađa može da napreduje sopstvenim tempom.
Prelazak sa IOP-a 1 na IOP 2 ne podrazumeva prelazak učenika u odeljenje ili školu za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom. Za prelazak u “specijalno” odeljenje ili ovu vrstu škole je potrebo mišljenje interesorne komisije, a mera se ne može sprovesti bez saglasnosti roditelja.
Da li predsednik opstine koji je podneo neopozivu ostavku može da bude imenovan u privremeni organ opštine od strana Vlade?
Članom 85. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon, 101/2016 - dr. zakon, 47/2018 i 111/2021 - dr. zakon) predviđeno je da se Skupština jedinice lokalne samouprave može raspustiti ako: 1) skupština ne zaseda duže od tri meseca; 2) ne izabere predsednika opštine i opštinsko veće u roku od mesec dana od dana konstituisanja skupštine jedinice lokalne samouprave ili od dana njihovog razrešenja, odnosno podnošenja ostavke; 3) ne donese statut ili budžet u roku utvrđenom zakonom.
Dalje je članom 86. istog zakona predviđeno da odluku o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave donosi Vlada, na predlog ministarstva nadležnog za poslove lokalne samouprave, odnosno nadležnog organa teritorijalne autonomije. Predsednik Narodne skupštine raspisuje izbore za odbornike u roku od dva meseca od stupanja na snagu odluke o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave. Mandat odbornika izabranih na izborima iz stava 2. ovog člana, traje četiri godine. Do konstituisanja skupštine i izbora izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, tekuće i neodložne poslove iz nadležnosti skupštine i izvršnih organa jedinice lokalne samouprave, obavlja privremeni organ jedinice lokalne samouprave koji čine predsednik i četiri člana. Privremeni organ jedinice lokalne samouprave obrazuje Vlada. Vlada donosi posebno rešenje o imenovanju predsednika i članova privremenog organa, vodeći računa o političkom i nacionalnom sastavu raspuštene skupštine jedinice lokalne samouprave.
Dakle, iz odredbi Zakona o lokalnoj samoupravi zaključujemo da Vlada nema ograničenja u pogledu lica koje može imenovati u privremeni organ, te s toga to može biti i bivši predsednik opštine.