U skladu sa članom 50. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u JLS pravo na jubilarnu nagradu ostvaruju zaposleni u JLS za navršenih 10, 20 30, 35 ili 40 godina rada provedenih u radnom odnosu u državnom organu, organu autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave, bez obzira na to u kom organu je zaposleni ostvario pravo iz radnog odnosa.

S obzirom na to, da mesna zajednica nije organ JLS, već oblik mesne samouprave i kao tavka posebno pravno lice, radni staž ostvaren u mesnoj zajednici ne računa se u staž za jubilarnu nagradu u smislu odredbi PKU za zaposlene u JLS.

Članom 12. stav 1. Zakona o lokalnim izborima propisano je da "članovi organa za sprovođenje izbora i njihovi zamenici mogu biti samo građani koji imaju izborno pravo , kao i prebivalište na teritoriji jedinice lokalne samouprave". Imajući u vidu citiranu zakonsku odredbu, navedeno ograničenje se ne odnosi na sekretara i zamenika sekretara izborne komisije, koji se, dakle, imenuju bez obzira na mesto prebivališta.

Što se tiče mogućnosti da za sekretara izborne komisije bude imenovan sekretar skupštine opštine, treba imati u vidu da je članom 30. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi propisano da sekretari skupština opština, kao lica koja postavlja skupština opštine, ne mogu da budu samo odbornici, što znači da se pitanje obavljanja druge javne funkcije rešava u postupku pred Agencijom za sprečavanje korupcije. U tom smislu, treba imati u vidu Mišljenje Agencije za borbu protiv korupcije.pdf, koje je utvrđeno na primeru gradske opštine Grocka u gradu Beogradu i prema kojem javne funkcije sekretara i zamenika sekretara skupštine opštine nisu spojive sa javnom funkcijom člana izborne komisije u stalnom sastavu u istoj gradskoj opštini. Navedeno mišljenje ne pokriva pitanje mogućnosti da sekretar skupštine opštine obavlja funkciju sekretara ili zamenika sekretara izborne komisije. Primeri postupanja po pojedinačnim zahtevima za dobijanje saglasnosti za obavljanje funkcije u izbornoj komisiji pokazuju da je Agencija davala odobrenje da sekretari skupština opština budu imenovani za sekretare i zamenike sekretara izbornih komisija, imajući u vidu da ove funkcije podrazumevaju učešće u radu izborne komisije bez prava učešća u odlučivanju, kako je to propisano članom 14. stav 3. Zakona o lokalnim izborima.

U skladu sa iznetim, mišljenja smo da sekretar skupštine opštine može da bude imenovan za sekretara izborne komisije te opštine, uz pribavljenu saglasnost Agencije za sprečavanje korupcije.

Zakon o radu („Sl. glasnik RS“, br. 24/05, 61/05, 54/09, 32/13 i 75/14) u odeljku 2. Zasnivanje radnog odnosa predviđa uslove za zasnivanje radnog odnosa i u članu 24. propisuje da se radni odnos može zasnovati sa licem koje ispunjava uslove za rad na određenim poslovima, utvrđene zakonom, odnosno pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova (u daljem tekstu: pravilnik). Pravilnikom o sistematizaciji se utvrđuju organizacioni delovi kod poslodavca, naziv i opis poslova, vrsta i stepen zahtevane stručne spreme, odnosno obrazovanja i drugi posebni uslovi za rad na tim poslovima, a može da se utvrdi i broj izvršilaca. Pravilnik donosi nadležni organ kod poslodavca, odnosno lice utvrđeno zakonom ili opštim aktom poslodavca.

Opština Šid je donela Pravilnik o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta u opštinskoj upravi, opštinskom pravobranilaštvu i stručnim službama (“Sl. list Opštine Šid” broj 18/17).

Predmetnim pravilnikom je utvrđeno da Odeljenje za društvene delatnosti:

• vrši upravne i stručne poslove u neposrednom sprovođenju zakona i drugih propisa iz izvornog delokruga opštine, kao i poslove koji su povereni opštini u oblastima predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja, kulture i javnog informisanja od lokalnog značaja, zdravstvene zaštite, u oblastima rekreacije i sporta, socijalne i dečije zaštite i boračko-invalidske zaštite;
• predlaže iznose potrebnih budžetskih sredstava za finansiranje javnih rashoda i obavlja poslove finansiranja javnih službi u oblastima predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja, kulture, javnog informisanja, rekreacije i sporta i dečije, boračko-invalidske i socijalne zaštite, u delu koji spada u nadležnost lokalne samouprave;
• vrši poslove vezane za društveno osetljive grupe, odnosno poslove vezane za inkluziju Roma;
• vrši poslove vezane za ostvarivanje prava lica sa smetnjama u razvoju, pruža pomoć organizacijama i udruženjima invalida i drugih socijalno-humanitarnih organizacija;
• učestvuje u poslovima zaštite kulturnih dobara na teritoriji opštine;
• učestvuje u izradi normativnih akata iz navedenih oblasti Odeljenja i vrši i druge stručne poslove za potrebe Skupštine opštine, predsednika Opštine i Opštinskog veća iz napred navedenih oblasti;
• obavlja i druge poslove utvrđene važećim propisima prema nalozima i uputstvima načelnika Opštinske uprave i predsednika opštine.

U odeljku 6.2.ODELjENjE ZA DRUŠTVENE DELATNOSTI u tački 26. sistematizovano je radno mesto - Rukovodilac-savetnik za zaštitu prava pacijenata sa zvanjem Samostalni savetnik i brojem izvršilaca - službenika: 1.

Za predmetno radno mesto predviđen je sledeći opis poslova:

- organizuje posao Odeljenja;

- daje uputstva zaposlenima za obavljanje poslova;

- stara se o rasporedu poslova i blagovremenom izvršavanju istih;

- obavlja normativno-pravne poslove;

- izrađuje nacrte i predloge opštih akata, koje donosi Skupština Opštine, Opštinsko veće i Predsednik Opštine;

- daje mišljenja, u vezi s primenom propisa, a posebno u oblasti kulture, javnog informisanja obrazovanja i sporta;

- potpisuje sva akta koja, rešavajući u upravnom postupku donosi Odeljenje;

- učestvuje u planiranju sredstava u budžetu u delu koji se odnosi na društvene delatnosti;

- odgovoran je za blagovremeno, zakonito i kvalitetno obavljanje poslova i zadataka Odeljenja;

- obavlja poslove zaštite prava pacijenata po podnetim prigovorima;

- pruža potrebne informacije i savete u vezi sa pravima pacijenata;

- vrši sve druge poslove po Zakonu o pravima pacijenata;

- druge poslove prema nalogu načelnika Opštinske uprave.

Uslovi za obavljanje poslova ovog radnog mesta su: Visoko obrazovanje stečeno u obrazovnom – naučnom polju pravnih nauka na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije- master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije), odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine – diplomirani pravnik, 5 godine radnog iskustva sa propisanom stručnom spremom, poznavanje propisa iz oblasti zdravstva, poznavanje rada na računaru (MS Office paket i internet), položen državni stručni ispit.

S druge strane, Zakon o pravima pacijenata (“Sl. glasnik RS” br. 45/13 i 25/19 - dr. zakon) propisuje u odeljku IV Zaštita prava pacijenata (čl. 38. i čl. 39.) da zaštitu prava pacijenata obezbeđuje jedinica lokalne samouprave, određivanjem lica koje obavlja poslove savetnika za zaštitu prava pacijenata i obrazovanjem Saveta za zdravlje. Dalje se propisuju uslovi za obavljanje poslova savetnika za zaštitu prava pacijenata, te opis poslova koji obuhvata “poslove zaštite prava pacijenata po podnetim prigovorima i pružanje potrebnih informacija i saveta u vezi sa pravima pacijenata definisanim istim zakonom”. Dalje je propisano da savetnik pacijenata može obavljati poslove za više jedinica lokalne samouprave, te da odluku o organizovanju, finansiranju i uslovima rada savetnika pacijenata, u skladu sa potrebama pacijenata i kapacitetima zdravstvene službe na teritoriji jedinice lokalne samouprave, donosi nadležni organ jedinice lokalne samouprave.

Član 40. Zakona o pravima pacijenata propisuje da Savetnik pacijenata ima službenu legitimaciju, kojom se identifikuje prilikom dolaska u zdravstvenu ustanovu, privatnu praksu, organizacionu jedinicu visokoškolske ustanove zdravstvene struke koja obavlja zdravstvenu delatnost i drugo pravno lice koje obavlja određene poslove iz zdravstvene delatnosti. Obrazac i sadržinu službene legitimacije iz stava 1. ovog člana propisuje ministar nadležan za poslove zdravlja.

Zdravstvena ustanova, privatna praksa i pravna lica iz stava 1. ovog člana dužni su da na vidnom mestu istaknu ime i prezime, radno vreme savetnika pacijenata, kao i adresu i broj telefona na koji se pacijent može obratiti radi zaštite svojih prava.

U cilju efikasnog rada savetnika pacijenata, zdravstvena ustanova, privatna praksa i pravna lica iz stava 1. ovog člana dužni su da savetniku pacijenata, u prisustvu zdravstvenog radnika, omoguće uvid u medicinsku dokumentaciju pacijenta, koja je u vezi sa navodima iznetim u prigovoru.

Zdravstvena ustanova, privatna praksa i pravna lica iz stava 1. ovog člana obavezni su da, na zahtev savetnika pacijenata, u postupku po prigovoru, bez odlaganja, a najkasnije u roku od pet radnih dana, dostave savetniku pacijenata sve tražene informacije, podatke i mišljenja.

Dalje se u čl. 41. do 43. Zakon o pravima pacijenata bavi postupkom odlučivanja o prigovorima pacijenata u prvom i drugom stepenu, sastavom i obavezama Saveta za zdravlje i sl.

Na osnovu napred navedenih činjenica potpuno je jasno da jedinica lokalne samouprave ima obavezu da donese odluku kojom odlučuje o organizaciji, finansiranju i uslovima rada savetnika pacijenata u skladu sa potrebama pacijenata i kapacitetima zdravstvene službe na teritoriji JLS. Ova odluka prethodi Pravilniku o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta u Opštinskoj upravi. Ovakvom odlukom JLS mora uvažiti i odredbe Zakona o sprečavanju korupcije („Sl. glasnik RS“ br. 35/19 i 88/19). U konkretnoj situaciji se u jednom licu kumuliraju dve javne funkcije – rukovodioca odeljenja u JLS koje odeljenje ima znatan uticaj na normativnu aktivnost JLS iz oblasti zdravstva i ključni uticaj na finansiranje javnih službi u oblasti zdravstva, dok istovremeno zastupa prava pacijenata u zdravstvenom sistemu. Osim navedenog, poslovi ova dva radna mesta su suštinski potpuno različiti i zahtevaju različit nivo kompetencija, a vrlo verovatno i puno radno vreme radi obavljanja poslova rukovođenja i poslova savetovanja pacijenata pojedinačno.

Što se tiče zarade zaposlenog sa ovako definisanim poslovima radnog mesta (ukoliko zanemarimo prethodno pitanje nespojivosti poslova) pre svega se mora imati u vidu činjenica da zaposleni u JLS nije u situaciji da slobodnom voljom odlučuje o prihvatanju ugovornih uslova za obavljanje poslova sistematizovanog radnog mesta, jer je o ovom pitanju odlučeno rešenjem/odlukom ovlašćenog organa JLS. Stoga je način rešavanja pitanja primanja zaposlenog na napred opisanom radnom mestu, pitanje koje se rešava Odlukom jedinice lokalne samouprave donetom na osnovu čl. 39. Zakona o pravima pacijenata. Okvir za rešavanje ovog pitanja se mora tražiti u okvirima Zakona o zaposlenima u javnim službama („Sl. glasnik RS“ br. 113/17, 95/18 i 86/19) i Zakona o sistemu plata zaposlenih u javnom sektoru ("Sl. glasnik RS", br. 18/16, 108/16, 113/17, 95/18 i 86/19), ako se ostane kod već donetog normativnog rešenja (uvođenje u zakonske okvire bi se izvršilo donošenjem odgovarajuće odluke JLS).

Imajući, s druge strane, u vidu činjenicu da je u pitanju sistematizovanje poslova savetnika za zaštitu prava pacijenata uz poslove visoke složenosti (Rukovodilac Odeljenja za društvene delatnosti) u rangu Samostalnog savetnika, kao i činjenicu da je u pitanju poveravanje javnog ovlašćenja (savetnik za zaštitu prava pacijenata), što je u velikoj meri nespojivo, naknada za rad savetnika za zaštitu prava pacijenata se može ugovoriti kao posebna naknada, za šta je uslov - postojanje odluke JLS iz člana 39. Zakona o pravima pacijenata koja jeste obaveza jedinice lokalne samouprave. Izvor finansiranja bi mogla biti budžetska linija za javno zdravlje i ova opcija ne bi podrazumevala spajanje funkcija, već izdvajanje funkcije savetnika za zaštitu prava pacijenata van opisa radnog mesta bilo kog zaposlenog u Opštinskoj upravi.

Posebno skrećemo pažnju da nije zakonito odlučivanje o zaštiti prava pacijenata Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta u opštinskoj upravi, već je potrebno o tome doneti napred opisanu posebnu odluku JLS.

Članom 85. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon) je predviđeno da interni konkurs sprovodi konkursna komisija od tri člana.

Konkursnu komisiju za sprovođenje internog konkursa imenuje službenik na položaju koji rukovodi organom autonomne pokrajine, odnosno načelnik uprave, rukovodilac službe ili organizacije tako da konkursnu komisiju obavezno čine neposredni rukovodilac organizacione jedinice u kojoj se popunjava radno mesto, službenik koji je stručan u oblasti za koju se popunjava radno mesto i službenik koji obavlja poslove iz oblasti upravljanja ljudskim resursima.

S obzirom na navedene zakonske odredbe, konkursnu komisiju čine službenik koji je stručan u oblasti za koju se popunjava radno mesto, službenik koji obavlja poslove iz oblasti upravljanja ljudskim resursima i neposredni rukovodilac organizacione jedinice u kojoj se popunjava radno mesto.

U konkretnom slučaju neposrednog rukovodioca nema, jer nema ni načelnika odeljenja, šefa odseka (službe) odnosno rukovodioca grupe, a time ni mogućnosti da komisija ima tri člana, već samo dva i to službenika koji je stručan u oblasti za koju se popunjava radno mesto i službenika koji obavlja poslove iz oblasti upravljanja ljudskim resursima.

Članom 172. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ("Sl. glasnik RS", br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon) je propisano da je žalbena komisija u jedinici lokalne samouprave kolegijalni organ koji u drugom stepenu odlučuje o žalbama službenika.

Shodno članu 173. ovog zakona žalbenu komisiju obrazuje Veće.

Članom 174. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave je predviđeno da žalbena komisija odlučuje o žalbama službenika na rešenja kojima se odlučuje o njihovim pravima i dužnostima, kao i o žalbama učesnika internog i javnog konkursa.

Članovima 170. i 171. navedenog zakona je propisano da se akt kojim se odlučuje o pravima, obavezama i odgovornostima službenika iz radnog odnosa donosi  u formi rešenja, saglasno zakonu kojim se uređuje opšti upravni postupak, i ima karakter upravnog akta, ako ovim zakonom nije drukčije određeno, kao i da se žalba  izjavljuje u roku od osam dana od dana dostavljanja rešenja, ako ovim zakonom nije određen kraći rok.

Dakle, žalbena komisija odlučuje o žalbama službenika na rešenja kojima se odlučuje o njihovim pravima i dužnostima odnosno o žalbama učesnika internog i javnog konkursa, što dalje znači da u svojoj nadležnosti nema odlučivanje o žalbama izabranih lica, bez obzira da li su ili nisu na stalnom radu, što dalje znači da ova lica zaštitu svojih prava mogu ostvariti u sudskom postupku.