Na ovoj stranici SKGO objavljuje odgovore Stručne službe SKGO na pitanja koja iz lokalnih uprava dobija u vezi sa funkcionisanjem lokalne samouprave u različitim oblastima i sa primenom nadležnosti i poslova gradova i opština.
Odgovori su dati polazeći od prethodnih iskustava, uvida i gledišta Stručne službe SKGO o primeni nadležnosti lokalne samouprave, od potvrđene dobre prakse u gradovima i opštinama, kao i od iskustava saradnje SKGO sa partnerima iz republičkih institucija i različitih organizacija koje sarađuju sa lokalnim vlastima u Srbiji. Odgovori Stručne službe SKGO ne predstavljaju zvanično tumačenje primene propisa koji uređuju rad lokalnih vlasti, nego njeno mišljenje u vezi sa konkretnim pitanjem koje je postavljeno.
Baza pitanja i odgovora može se pretraživati preko pojma koje se pojavljuje u određenom pitanju ili odgovoru i preko tematskih oblasti, odnosno podtema, koje čine delove nadležnosti lokalne samouprave u Republici Srbiji.
Sve predloge i komentare u vezi sa ovim servisom možete poslati na e-mejl pitaj@skgo.org
Postavite pitanjeDa li sednica Skupštine opštine može da zaseda, radi i odlučuje zakonito ako istoj nije prisutan sekretar sekretar Skupštine, a nije postavljen ni zamenik sekretara Skupštine?
Članom 28. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon, 101/2016 - dr. zakon, 47/2018 i 111/2021 - dr. zakon) utvrđeno je da je skupština opštine je najviši organ opštine koji vrši osnovne funkcije lokalne vlasti, utvrđene Ustavom, zakonom i statutom. Skupštinu opštine čine odbornici, koje biraju građani na neposrednim izborima, tajnim glasanjem, u skladu sa zakonom i statutom opštine. Skupština opštine se smatra konstituisanom izborom predsednika skupštine i postavljenjem sekretara skupštine.
Dalje se u članu 33. istog Zakona kaže da skupština opštine odlučuje ako sednici prisustvuje većina od ukupnog broja odbornika. Odluke se donose većinom glasova prisutnih odbornika, ukoliko zakonom ili statutom nije drukčije određeno. O donošenju statuta, budžeta, prostornih i urbanističkih planova odlučuje se većinom glasova od ukupnog broja odbornika. Naposletku, članom 34. stav 1 istog Zakona predviđeno je da sednicu skupštine opštine saziva predsednik skupštine, po potrebi, a najmanje jednom u tri meseca.
Dakle, zaključujemo da je za zakonitost održavanja sednice, odnosno zakonitost postupka donošenja odluka na njoj važna usaglašenost sa citiranim odredbama Zakon o lokalnoj samoupravi.
U skladu sa članom 40. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon, 101/2016 - dr. zakon, 47/2018 i 111/2021 - dr. zakon) skupština opštine ima sekretara koji se stara o obavljanju stručnih poslova u vezi sa sazivanjem i održavanjem sednica skupštine i njenih radnih tela i rukovodi administrativnim poslovima vezanim za njihov rad. Sekretar skupštine se postavlja, na predlog predsednika skupštine, na četiri godine i može biti ponovo postavljen. Za sekretara skupštine opštine može biti postavljeno lice koje ima stečeno visoko obrazovanje iz naučne oblasti pravne nauke na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu, sa položenim stručnim ispitom za rad u organima uprave i radnim iskustvom od najmanje tri godine. Skupština opštine može, na predlog predsednika skupštine, razrešiti sekretara i pre isteka mandata. Sekretar može imati zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti. Zamenik sekretara skupštine opštine postavlja se i razrešava na isti način i pod istim uslovima kao i sekretar.
Iz navedenih odredbi vidimo da su poslovi sekretara skupštine tačno utvrđeni zakonom i ograničeni na obavljanje stručnih poslova u vezi sa sazivanjem i održavanjem sednica skupštine i njenih radnih tela i rukovođenjem administrativnim poslovima vezanim za njihov rad.
Shodno tome, mišljenja smo da se sednica Skupštine ne može održati bez sekretara, a posebno i ako se ima u vidu činajenica da se skupština smatra konstituisanom kada je izabran predsednik skupštine i sekretar skupštine.
Da li se prilikom računanja minulog rada uzima u obzir i radni staž ostvaren u državnom organu, organu teritorijalne autonomije odnosno lokalne samouprave druge države koja je bivša republika nekadašnje SFRJ, konkretno BIH?
Dodatak za radno vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad), kao element za utvrđivanje plate, regulisan je članom 36. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u lokalnoj samoupravi ("Sl. glasnik RS" broj 38/2019, 55/2020, 51/2022 i 44/2023). Prema navedenom članu, zaposleni ima pravo na dodatak na osnovnu platu u visini od 0,4% osnovne plate za svaku navršenu godinu rada u radnom odnosu (minuli rad) u državnom organu, organu autonomne pokrajine, odnosno organu lokalne samouprave, nezavisno od toga u kom organu je radio i da li je organ u kome je zaposleni radio u međuvremenu promenio naziv, oblik organizovanja ili je prestao da postoji. Pravo na minuli rad ostvaruje se i za godine rada kod poslodavca od koga je organ, odnosno poslodavac preuzeo nadležnosti, poslove i zaposlene.
Zaposleni ostvaruje pravo na minuli rad i za godine rada provedene u organima ranijih saveznih država čiji je pravni sledbenik Republika Srbija, a koji su usled promene državnog uređenja prestali da postoje.
Dakle, pravo na minuli rad se ostvaruje za godine rada u organima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, Savezne Republike Jugoslavije i Državne zajednice Srbije i Crne Gore. Shodno tome, period rada u organima lokalne samouprave u republikama bivše SFRJ, što znači i u organima opština nekadašnje SR Bosne i Hercegovini se ne uzima u obzir prilikom računanja godina staža za pravo na dodatak za vreme provedeno u radnom odnosu.
Da li posle razrešenja od strane Skupštine opštine v.d. direktora javno komunalnog preduzeća, istom sleduje funkcionerska palta i ako sleduje na koji period i pod kojim uslovima?
Zakonom o javnim preduzećima ("Sl. glasnik RS", br. 15/2016 i 88/2019), kao ni ostalim propisima koji uređuju radno-pravni status direktora javnog preduzeća, nije predviđeno da direktor, a samim tim ni vršilac dužnosti direktora, imaju pravo na naknadu plate nakon prestanka funkcije direktora.
Da li se za ostvarivanje prava na jubilarnu nagradu vrši sabiranje radnog staža koji je zaposleni ostvario u Opštinskoj upravi, Ministarstvu finansija - Poreskoj upravi, i u upravama dve Gradske opštine koje su u sastavu istog Grada? Do sada zaposleni nije ostvario pravo na jubilarnu nagradu ni kod jednog od poslodavaca.
Članom 50. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u jedinicama lokalne samouprave ("Službeni glasnik RS", br. 38/ 2019, 55/ 2020, 51/2022 i 44 2023) predviđeno je da zaposleni ima pravo na jubilarnu novčanu nagradu u visini prosečne mesečne zarade po zaposlenom u Republici Srbiji prema objavljenom podatku organa nadležnog za poslove statistike, za poslednji mesec u prethodnoj kalendarskoj godini u odnosu na kalendarsku godinu u kojoj se jubilarna nagrada ostvaruje, s tim što se visina novčane nagrade uvećava za 30% i to:
1) Za 10 godina rada u radnom odnosu – u visini mesečne prosečne zarade,
2) Za 20 godina rada u radnom odnosu – u visini novčane nagrade iz tačke 1) ovog stava uvećane za 30%,
3) Za 30 godina rada u radnom odnosu – u visini novčane nagrade iz tačke 2) ovog stava uvećane za 30%,
4) Za 35 godina rada u radnom odnosu – u visini novčane nagrade iz tačke 3) ovog stava uvećane za 30%,
5) Za 40 godina rada u radnom odnosu – u visini novčane nagrade iz tačke 4) ovog stava uvećane za 30%.
Zaposleni ostvaruje pravo na jubilarnu nagradu za navršenih 10, 20, 30, 35 i 40 godina rada provedenih u radnom odnosu u državnom organu, organu autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave, bez obzira na to u kom organu je zaposleni ostvarivao prava iz radnog odnosa. U slučaju da je poslodavac preuzeo poslove i zaposlene od drugog poslodavca kao uslov za ostvarivanje prava na jubilarnu nagradu računaju se i godine rada u radnom odnosu kod prethodnog poslodavca. Jubilarna nagrada se isplaćuje u roku od 30 dana od dana ostvarivanja ovog prava. Zaposleni ima pravo na jubilarnu nagradu kod poslodavca, ako to pravo u kalendarskoj godini nije ostvario u drugom državnom organu, organu autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave u kojem je radio pre rada kod poslednjeg poslodavca.
U ovom konkretnom slučaju zaposlenom će se kao jubilarne godine rada sabrati sve godine u radnom odnosu u upravi gradske opštine, gradskih uprava grada, kao i u Ministarstvu finansija, jer se radi o državnom organu.
Ko odlučuje u drugostepenom postupku po žalbi na rešenje Javnog komunalnog preduzeća, čiji je osnivač opština?
Javno komunalno preduzeće posluje u skladu sa opštim propisima koja se odnose na sva privredna društva, a pre svega u skladu sa Zakonom o privrednim društvima, Zakonom o obligacionim odnosima, Zakonom o računovodstvu i Zakonom o radu. Tu je i čitav niz drugih propisa koje su u obavezi da primenjuju sva privredna društva (npr. poreski propisi, bezbednost i zdravlje na radu…). Takođe, na javna komunalna preduzeća se odnosi i specifična regulativa iz Zakona o komunalnim delatnostima, Zakona o javnim preduzećima, pojedinih sektorskih propisa iz oblasti upravljanja otpadom, vodoprivrede, energetike, saobraćaja i životne sredine, pa i Zakona o budžetskom sistemu koji javna komunalna preduzeća prepoznaje kao korisnike javnih sredstava.
Sve najvažnije odluke vezane za status, raspolaganje sa imovinom, imenovanje direktora i članova nadzornih odbora, planiranje poslovanja i cene komunalnih usluga, donose se uz saglasnost nadležne jedinice lokalne samouprave, a pitanja nadležnosti javnog komunalnog preduzeća i njegovih organa, u skladu sa Zakonom o javnim preduzećima uređuju se aktom o osnivanju i statutom tog preduzeća.
Iz prethodnih opštih napomena, jasno proističe da javno komunalno preduzeća, bez obzira na to što mu je osnivač jedinica lokalne samouprave, ni po jednom osnovu nije i ne može da bude organ uprave, tako da u odnosima sa trećim licima nema pravo da izdaje bilo kakav upravni akt poput obavezujućeg rešenja na koji bi stranka mogla da izjavi žalbu drugostepenom organu. Korisnicima usluga JKP ispostavlja samo račune za izvršenu komunalnu uslugu, koje nezadovoljne stranke mogu da osporavaju na način predviđen propisima kojima se uređuju obligacioni odnosi i zaštita prava potrošača.
Većina javnih komunalnih preduzeća u postupku pribavljanja dozvola za gradnju izdaje uslove za priključenje na mrežu i izdaje saglasnosti na delove projekta, ali ni ova akta nemaju karakter upravnog akta. Po propisima iz oblasti planiranja i gradnje investitor je u obavezi da pre početka gradnje pribavi saglasnosti o uslovima za priključenje, ali to ima karakter usluge koje komunalno preduzeće vrši zainteresovanom investitoru, a za koju JKP izdaje račun za izvršenu uslugu.
Jedina akta koja JKP izdaje u formi rešenja su u oblasti radnih odnosa. Kao i svako drugo privredno društvo, JKP zaposlenima sa kojima sklapa ili ima sklopljene ugovore o radu, izdaje rešenja poput rešenja o zasnivanju radnog odnosa, rešenja o raspoređivanju na određeno sistematizovano radno mesto, rešenja o korišćenju godišnjeg odmora ili rešenja o prestanku potrebe za radom. Ova interna akta, u skladu sa odredbama Zakona o radu moraju da sadrže i pravnu pouku onim zaposlenima koji protiv tih rešenja žele da izjave prigovor.