Članom 74. Zakona o lokalnim izborima propisano je da odbornik kojem je mandat prestao pošto je izabran na funkciju predsednika opštine, zamenika predsednika opštine ili člana opštinskog veća može po prestanku te funkcije podneti zahtev da mu se ponovo dodeli mandat u istom sazivu skupštine ako postoji upražnjeno odborničko mesto koje pripada njegovoj izbornoj listi.

U konkretnom slučaju, predsednici Skupštine opštine je izborom na funkciju zamenika predsednika opštine prestao mandat odbornika u Skupštini opštine, kako je to propisano članom 43. stav 5. Zakona o lokalnoj samoupravi, što znači da je njeno odborničko mesto postalo upražnjeno i sada je na opštinskoj izbornoj komisiji da to mesto popuni.

Pošto je navdeno da postoji zahtev bivšeg zamenika predsednika opštine da mu se ponovo dodeli odbornički mandat u istom sazivu skupštine, opštinska izborna komisija treba da, primenom člana 74. Zakona o lokalnim izborima, podnosiocu zahteva dodeli mandat koji je prestao novoizabranom zameniku predsednika opštine, naravno pod uslovom da su i podnosilac tog zahteva i novoizabrani zamenik predsednika opštine izabrani za odbornike sa iste izborne liste, kako je to propisano članom 74. Zakona o lokalnim izborima.

Po pitanju cene rada u turističkim organizacijama i organima jedinice lokalne samouprave ukazujemo da su plate zaposlenih u javnom sektoru uređene Zakonom o sistemu plata u javnom sektoru („Službeni glasnik RS”, broj 18/16, 108/16, 113/17, 95/18, 86/19, 157/20 и 123/21). Plate zaposlenih kod korisnika budžeta lokalne vlasti (direktni i indirektni korisnici) uređene su i u skladu sa Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS”, br. 34/01, 62/06...113/17 - dr.zakon), Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih u državnim organima („Službeni glasnik RS”, br. 44/08 - prečišćen tekst, 2/12, 113/17-dr.zakon i 23/18, 95/18 - dr. zakon, 86/19 - dr.zakon, 157/20 - dr.zakon i 123/21 - dr.zakon ). 

Članom 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama kaže da se plate izabranih, imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih u organima i organizacijama teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike, autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave utvrđuju na osnovu:

1) osnovice za obračun plata (u daljem tekstu: osnovica);

2) koeficijenta;

3) dodatka na platu;

4) obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz plate, u skladu sa zakonom.

Osnovnu platu izabranih, imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih čini proizvod osnovice i koeficijenta.

Po pitanju utvrđivanja osnovice za obračun plata, član 3. Zakona o o platama u državnim organima i javnim službama kaže da osnovicu za obračun i isplatu plata utvrđuje Vlada, osim za predsednika Republike, narodne poslanike i imenovana, postavljena i zaposlena lica u službama predsednika Republike i Narodne skupštine Republike Srbije.

Dakle, Vlada Republike Srbije utvrđuje istu osnovicu za zaposlene u organima JLS i javnim službama koje se finansiraju iz budžeta JLS i pri tom nema razlike u osnovici prema razvijenosti jedinice lokalne samouprave.

Na kraju, po pitanju računanja minulog rada prilažemo izvod iz Mišljenja Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave br. 120-04-767/2014-04 od 17.11.2014. godine:

„Članom 5. stav 1. tačka 1) Zakona o platama u državnim organima i javnim službama propisano je da dodatak za platu pripada za vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad) - u visini od 0,4% od osnovice za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod poslodavca, u smislu člana 1. Zakona. Stavom 2. istog člana propisano je da se sve ustanove u istoj delatnosti obuhvaćene istim planom mreže, odnosno osnovane od istog nivoa vlasti smatraju istim poslodavcem u smislu prethodnog stava. 

U primeni ove odredbe treba poći od poslodavaca u smislu člana 1. Zakona i imati u vidu da promena poslodavca tj. promena u okviru nabrojanih organizacionih oblika načelno povlači za sobom gubitak prava na minuli rad. Na primer, zaposleni koji je radio u organima Autonomne Pokrajine, a sada radi u organu jedinice lokalne samouprave ili zaposleni koji je radio u organima dve različite jedinice lokalne samouprave (u organima različitih opština i grada), ili zaposleni koji je radio u ustanovama javnih službi koji obavljaju različite delatnosti, neće imati pravo na naknadu za vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad), s obzirom da se ne radi o istom poslodavcu u smislu člana 1. Zakona.

Što se tiče norme u članu 5. stav 2. (odnosi se samo na ustanove kao poslodavca), da bi zaposleni ostvario pravo na minuli rad, potrebno je da uslovi budu alternativno ispunjeni, naime da se radi o ustanovama u istoj delatnosti obuhvaćenim istim planom mreže ili da se radi o ustanovama u istoj delatnosti osnovanim od istog nivoa vlasti. U delu zahteva u vezi sa pitanjem da li postoji plan mreže ili da li se radi o ustanovama kao poslodavcima u istoj delatnosti osnovanim od istog nivoa vlasti, obaveštavamo vas da prema mišljenju Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja broj 610-00-737/2014-02-1 od 6. novembra 2014. godine: isti plan mreže, radi obračuna minulog rada, čine predškolske ustanove, osnovne i srednje škole, visokoškolske ustanove (uključujući i naučne institute u sastavu univerziteta) i ustanove učeničkog i studentskog standarda na teritoriji Republike Srbije, i to kao ustanove koje su utvrđene odgovarajućom mrežom ustanova kao planskim aktom koji donosi osnivač, odnosno konkursom koji se raspisuje svake školske godine za upis, odnosno prijem u ove ustanove u skladu sa odgovarajućim zakonom, imajući u vidu jedinstveni sistem prosvete. Mrežu ustanova, odnosno konkurs treba posmatrati u kontinuitetu, odnosno u vezi sa svim ranije donetim odgovarajućim aktima (mreža ustanova, konkurs, akt o osnivanju, odnosno davanju saglasnosti za obavljanje odgovarajuće delatnosti i dr.).“

Dakle, imajući u vidu navedeno mišljenje i ovaj konkretni slučaj, smatramo da lice zaposleno u turističkoj organizaciji opštine ili grada neće imati pravo na minuli rad ostvaren u prosveti. Međutim, kako se kolektivnim ugovorom, opštim aktom i ugovorom o radu mogu utvrditi veća prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih zakonom, kao i druga prava koja nisu utvrđena zakonom, osim ako zakonom nije drukčije određeno (član 8. Zakona o radu), u odlučivanju o pravu na minuli rad u turističkoj organizaciji trebalo bi uzeti u obzir i eventualni kolektivni ugovor ili opšta akta koja eventualno na povoljniji način utvrđuju pravo na minuli rad. 

U skladu sa članom 27k Zakona o budžetskom sistemu ("Sl. glasnik RS", br. 54/2009, 73/2010, 101/2010, 101/2011, 93/2012, 62/2013, 63/2013 - ispr., 108/2013, 142/2014, 68/2015 - dr. zakon, 103/2015, 99/2016, 113/2017, 95/2018, 31/2019, 72/2019, 149/2020 i 118/2021) između ostalog je predviđeno da u periodu od 1. januara 2021. godine do 31. decembra 2023. godine korisnicima javnih sredstava dozvoljeno je da bez posebnih dozvola i saglasnosti u tekućoj kalendarskoj godini prime u radni odnos na neodređeno vreme i radni odnos na određeno vreme u svojstvu pripravnika do 70% ukupnog broja lica kojima je prestao radni odnos na neodređeno vreme po bilo kom osnovu u prethodnoj kalendarskoj godini (umanjen za broj novozaposlenih na neodređeno vreme i određeno vreme u svojstvu pripravnika u toj kalendarskoj godini), dok o prijemu novozaposlenih na neodređeno vreme i određeno vreme u svojstvu pripravnika iznad tog procenta odlučuje telo Vlade, na predlog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje Ministarstva. Izuzetno od stava 1. ovog člana, telo Vlade iz stava 1. ovog člana može jednim aktom dati saglasnost novoosnovanom korisniku javnih sredstava na broj lica koji taj korisnik može primiti u radni odnos na neodređeno vreme i određeno vreme u svojstvu pripravnika u kalendarskoj godini u kojoj je osnovan. Zapošljavanje iz st. 1. i 2. ovog člana može se realizovati ukoliko korisnik javnih sredstava ima obezbeđena sredstva za plate, odnosno zarade, sa pripadajućim porezom i doprinosima za novozaposlene, kao i pod uslovima i u skladu sa procedurama predviđenim posebnim propisima.

U ovom konkretnom slučaju, s obzirom da je jednom licu prestao radni odnos u 2021. godini, korisnik javnih sredstava će imati mogućnost da zaposli jedno lice u 2022. godine, ako nije bilo nijednog novozaposlenog na neodređeno vreme u 2021. godini. U tom slučaju od jednog prestanka radnog odnosa nema umanjenja za novozaposlene i 70% u odnosu na to je 0,7, što se zaokružuje na 1.

Informacije o imenima advokata koja su zastupali osobe kojima su isplaćene odštete za ujede pasa lutalica (npr. za neki određeni period, ukoliko je to traženo) u sudskim i vansudski poravnanjima, kao i visini nakande koja im je isplaćena, treba da budu dostupne javnosti.  Ovo iz razloga što se tražene informacije odnose na advokate i u vezi su sa obavljanjem advokatske službe, odnosno sa bavljenjem advokaturom, koja je nezavisna i samostalna služba pružanja pravne pomoći fizičkim i pravnim licima.  Takođe se radi o naknadama isplaćenim na ime pružene pravne pomoći koja sredstva su isplaćena iz javnih sredstava tj. iz budžeta opštine, pa tražene informacije treba da budu dostupne javnosti, a ispunjen je uslov iz odredbe člana 14. tačka 2. Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja za izuzetak od prava na privatnost. 

Međutim, informacije o licima kojima su isplaćene odštete za ujede pasa lutalica u sudskim i vansudskim poravnanjima treba uskratiti. 

Naime, članom 2. stav 1. Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja  propisano je da je informacija od javnog značaja, u smislu ovog zakona, infromacija kojim raspolaže organ javne valsti, nastala u radu ili u vezi sa radom organa javne vlasti, sadržana u određeno dokumentu, a odnosi se na sve ono o čemu javnost ima opravdan interes da zna. 

Odredbom člana 5. Zakona propisano je da svako ima pravo da mu se infromacija od javnog značaja učini dostupnom tako što će mu se omogućiti uvid u dokument koji sadrži informaciju od javnog značaja, pravo na kopiju tog dokumenta, kao i pravo da mu se, na zahtev, kopija dokumenta uputi poštom, faksom, elektronskom poštom ili na drugi način. 

Članom 8. stav 1. navedenog zakona propisano je da se prava iz ovog zakona mogu izuzetno podvrći ograničenjima propisanim ovim zakonom ako je to neophodno u demokratskom društvu radi zaštite od ozbiljne povrede pretežnijeg interesa zasnovanog na ustavu i zakonu, dok je stavom 2. istog člana propisano da se nijedna odredba ovog zakona ne sme tumačiti na način koji bi doveo do ukidanja nekog prava koje ovaj zakon priznaje ili do njegovog ograničenja u većoj meri od one koja je propisana u stavu 1. ovog člana. 

Odredbom člana 14. istog zakona predviđeno je da organ vlasti neće tražiocu omogućiti ostvarivanje prava na pristup informacijama od javnog značaja ako bi time povredio pravo na privatnost, pravo na ugled ili koje drugo pravo nekog lica, osim u slučajevima iz tač. 1, 2. i 3. navedenog člana, odnosno ako se radi o slučaju da je lice u odnosu na koje se traži infromacija na to pristalo; ako se radi o ličnosti, pojavi i događaju od interesa za javnost, a naročito ako se radi o nosiocu državne ili političke funkcije i ako je informacija važna s obzirom na funkciju  koje to lice vrši; ili ako se radi o licu koje je svojim ponašanjem, naročito u vezi s privatnim životom, dalo povoda za traženje informacije.  

Dakle, na osnovu svih ovih odredbi zakona, možemo zaključiti da, nije neophodno štititi imena advokata imajući u vidu da je obim privatnosti tih lica uži u odnosu na „obične građane“. Dostupnost ostalih podataka o ovim licima (npr. privatne adrese, JMBG i sl.) bi bilo protivno Zakonu o zaštiti podataka o ličnosti, zbog čega ti podaci treba prethodno da se zaštite pre nego što se imena učine dostupnim. Takođe, dostupnost informacija o licima kojima su isplaćene odštete za ujede pasa, ne može biti opšteg karaktera, jer bi njihova dostupnost u svojstvu informacije od javnog značaja, na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja, mogla ozbiljno ugroziti pravo na privatnost, odnosno zaštitu ličnih podataka tih lica, na koje se odnosi, pri čemu nisu ispunjeni uslovi za primenu izuzetaka propisani članom 14. istog zakona.

Stavom 4. Zakona o trgovini („Sl. glasnik RS”, broj 52/19), propisano je da “Lice koje obavlja poslove tržišnog inspektora mora da ima stečeno visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije - master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije), odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine, odnosno druge uslove određene zakonom koji uređuje prava i dužnosti državnih službenika, drugim propisom i aktom o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u Мinistarstvu, kao i položen ispit za inspektora, u skladu sa zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor i poseban stručni ispit za tržišnog inspektora”.

Stavom 6. Zakona o trgovini propisano je da komunalni inspektor koji obavlja poslove poverene tim zakonom, mora da ima položen ispit za inspektora, u skladu sa zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor i poseban stručni ispit za tržišnog inspektora.

Stepen stručne spreme komunalnog inspektora navedenim zakonom nije decidno propisan, što stvara nedoumice s obzirom na uslove koje u pogledu stepena stručne spreme za komunalnog inspektora opštine propisuje Zakon o komunalnim delatnostima.

Polazeći od toga da komunalni inspektor u vršenju nadzora nad primenom Zakona o trgovini u okviru poverenog delokruga ima ista ovlašćenja i dužnosti kao tržišni inspektor, prema našem mišljenju, može se zaključiti da i komunalni inspektor mora ispunjavati uslove u pogledu stepena stručne spreme, propisane za tržišnog inspektora, tačnije, za lice koje obavlja poslove tržišnog inspektora.

Budući da se pitanje odnosi na “tumačenje” pojedinih odredaba Zakona o trgovini, napominjemo da merodavno mišljenje o primeni ovih odredaba može dati ministarstvo nadležno za poslove trgovine u skladu sa članom 80. Zakona o državnoj upravi. 

Pitanje koje se odnosi na donošenje rešenja o polaganju ispita uređeno je Pravilnikom o programu i načinu polaganja posebnog stručnog ispita za tržišnog inspektora („Sl. glasnik RS“, broj 59/11) koji se primenjuje do donošenja podzakonskih akata na osnovu ovlašćenja iz Zakona o trgovini („Sl.glasnik RS“, broj 52/19).

Članom 8. navedenog pravilnika, o zahtevu za polaganje posebnog stručnog ispita za tržišnog inspektora odlučuje ministar rešenjem koje se dostavlja podnosiocu zahteva. Prema našem mišljenju ta odredba i dalje važi s obzirom da nije u suprotnosti sa odredbama sada važećeg Zakona o trgovini.