Odredbe čl. 72. i 73. novog Zakona o lokalnim izborima, koje regulišu popunjavanje upražnjenih odborničkih mesta u skupštini opštine/grada, više ne propisuju obavezu pribavljanja saglasnosti kandidata za odbornika pre dodele odborničkog mandata.

To znači da izborna komisija donosi rešenje kojim se mandat dodeljuje prvom sledećem kandidatu na izbornoj listi, vodeći, pri tome, jedino računa o tome da li je odbornik kome je prestao mandat izabran sa koalicione izborne liste ili sa izborne liste političke stranke odnosno grupe građana.

Izborna komisija, dakle, ne mora da traži saglasnost kandidata kome treba da se dodeli mandat, već to radi automatski, i to u roku od dva dana od dana kada je skupština opštine/grada donela odluku kojom je konstatovan prestanak mandata prethodnom odborniku, kako je to propisano članom 72. stav 1. Zakona o lokalnim izborima. 

Očigledno je da je novim Zakonom o lokalnim izborima postupak popune mandata predviđen kao hitan, radi što bržeg uspostavljanja uslova za rad skupštine u punom kapacitetu i bez pribavljanja saglasnosti novog odbornika.

Ovakvo rešenje olakšava rad lokalnih izbornih komisija, jer je prethodno zakonsko rešenje, koje je propisivalo obavezu pribavljanja saglasnosti, ostajalo nedorečeno u situaciji u kojoj kandidat ne bi dostavio potrebnu saglasnost ili bi dostavio negativnu izjavu o nedavanju te saglasnosti.

Član 3. stav 1. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave („Sl. glasnik RS“, br. 21/2016, 113/2017, 95/2018, 113/2017 - dr. zakon, 95/2018 - dr. zakon i 86/2019 - dr. zakon, 114/20221) predviđa da se zaposlenima, u smislu ovog zakona, smatraju funkcioneri koji na osnovu zakonom ili pokrajinskim propisom utvrđene obaveze ili ovlašćenja, imaju obavezu, odnosno koriste pravo da budu na stalnom radu (u daljem tekstu: zasnivaju radni odnos) radi vršenja dužnosti, službenici i nameštenici. Dalje se u stavu 2. kaže da je funkcioner izabrano, imenovano, odnosno postavljeno lice (osim službenika na položaju) u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, odnosno u organima gradske opštine, kao i u službama i organizacijama koje oni osnivaju prema posebnom propisu.

Članom 4. istog Zakona predviđeno je između ostalog da je jedinica lokalne samouprave poslodavac funkcionera, službenika i nameštenika u jedinicama lokalne samouprave i da za funkcionere u jedinicama lokalne samouprave, prava i dužnosti u ime poslodavca, vrši skupština grada, opštine ili gradske opštine, odnosno radno telo skupštine koje je utvrđeno statutom ili aktom skupštine kojim se uređuje nadležnost, sastav i organizacija radnih tela skupštine.

Članom 40. Zakona o lokalnoj samoupravi („Sl. glasnik RS“, br. 129/2007, 83/2014 - dr. zakon, 101/2016 - dr. zakon, 47/2018 i 111/2021 - dr. zakon) predviđeno je da skupština opštine ima sekretara koji se stara o obavljanju stručnih poslova u vezi sa sazivanjem i održavanjem sednica skupštine i njenih radnih tela i rukovodi administrativnim poslovima vezanim za njihov rad. Sekretar skupštine se postavlja, na predlog predsednika skupštine, na četiri godine i može biti ponovo postavljen. Za sekretara skupštine opštine može biti postavljeno lice koje ima stečeno visoko obrazovanje iz naučne oblasti pravne nauke na osnovnim akademskim studijama u obimu od najmanje 240 ESPB bodova, master akademskim studijama, specijalističkim akademskim studijama, specijalističkim strukovnim studijama, odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine ili specijalističkim studijama na fakultetu, sa položenim stručnim ispitom za rad u organima uprave i radnim iskustvom od najmanje tri godine. Skupština opštine može, na predlog predsednika skupštine, razrešiti sekretara i pre isteka mandata. Sekretar može imati zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti. Zamenik sekretara skupštine opštine postavlja se i razrešava na isti način i pod istim uslovima kao i sekretar.

Iz navedenih odredbi možemo zaključiti da Zakon o lokalnoj samoupravi i Zakon o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave ne predviđaju mogućnost da neko izabrano, imenovano ili postavljeno lice funkciju vrši volonterski. Sekretar skupštine je postavljeno lice koje se postavlja na period od četiri godine i zasniva radni odnos u jedinici lokalne samouprave i s obzirom na to ne može zasnovati radni odnos u drugom organu JLS – tj. u gradskoj upravi. 

Članom 2. stav 1. Zakona o volontiranju („Sl. glasnik RS“, br. 36/2010) predviđeno je da volontiranje, u smislu ovog zakona, jeste organizovano dobrovoljno pružanje usluge ili obavljanje aktivnosti od opšteg interesa, za opšte dobro ili za dobro drugog lica, bez isplate novčane naknade ili potraživanja druge imovinske koristi, osim ako ovim zakonom nije drukčije određeno.

Dalje se u članu 3. istog zakona navodi da se volontiranjem, u smislu ovog zakona, ne smatra:

1) vreme provedeno na stručnom osposobljavanju i usavršavanju ili na praktičnom radu bez zasnivanja radnog odnosa, u skladu sa zakonom;

2) rad van radnog odnosa, u skladu sa zakonom;

3) obavljanje usluga ili aktivnosti koje je jedno lice dužno da pruži drugom licu, u skladu sa zakonom i drugim propisom;

4) izvršavanje sudskih, prekršajnih i drugih odluka nadležnih organa;

5) obavljanje usluga ili aktivnosti koje su uobičajene u porodičnim, prijateljskim ili susedskim odnosima;

6) obavljanje poslova Crvenog krsta Srbije koji su vezani za ostvarivanje ciljeva i zadataka u skladu sa zakonom i drugim propisom;

7) obavljanje poslova i aktivnosti u političkim strankama, sindikatima i drugim udruženjima, koji su vezani za ostvarivanje ciljeva i zadataka tih organizacija, odnosno udruženja od strane njihovih članova, u skladu sa statutom;

8) obavljanje "ad hoc" aktivnosti od opšteg interesa, za opšte dobro ili za dobro trećeg lica, koje ne traju duže od 10 časova nedeljno, najduže 30 dana bez prekida ili sa prekidima, u toku kalendarske godine.

Iz navedenih odredbi Zakona o volontiranju zaključujemo da se vršenje funkcije ne može smatrati volontiranjem u smislu odredbi tog zakona.

U skladu sa članom 2. Zakona o porezima na imovinu, propisano je da se nepokretnostima, u smislu stava 1. ovog člana, smatraju:

1. zemljište, i to: građevinsko, poljoprivredno, šumsko i drugo, 
2. stambene, poslovne i druge zgrade, stanovi, poslovne prostorije, garaže i drugi (nadzemni i podzemni) građevinski objekti, odnosno njihovi delovi (u daljem tekstu: objekti).

Prema članu 6b Zakona o porezima na imovinu:  

-„poslovni objekat“ je zgrada ili drugi (nadzemni i podzemni) građevinski objekat, odnosno posebni deo objekta (lokal, kancelarija i sl.), koji je namenjen za obavljanje delatnosti;

- „pomoćni objekti“ su samostalni objekti koji ne služe za stanovanje ili obavljanje delatnosti i ne razvrstavaju se u objekte iz člana 6a stav 1. tač. 5) do 7) ovog zakona, i to:

- “pomoćni objekti” koji nisu zgrade (bunari, bazeni, rezervoari, cisterne i sl.);

- “pomoćne zgrade” (prizemne zgrade i zgrade čija je podna površina ispod površine zemlje) koje su u funkciji stambenog, odnosno poslovnog objekta, koji je izgrađen na istom zemljištu (kotlarnice, podrumi, šupe za smeštaj ogreva i sl.).

U konkretnom slučaju, treba proveriti da li je za predmetni objekat dobijena građevinska dozvola, da li je podnet zahtev za ozakonjenje, kao i da li postoji priložena dokumentacija uz taj zahtev. Takođe, treba proveriti da li je na toj adresi registrovana delatnost (i koja), ko i po kom osnovu plaća struju, komunalne usluge i sl.

Određivanje vrste nepokretnosti, zavisi i od toga da li se na tom zemljištu, pored predmetnog sportskog objekta nalazi još neki objekat, koji se može smatrati  glavnim objektom, kao i koja je vrsta glavnog objekta.

Ukoliko na zemljištu pored sportskog postoji i kuća za stanovanje, tada se ovaj objekat može razvrstati u pomoćni objekat i smatrati se objektom koji je u funkciji glavnog (stambenog) objekta isključivo ako se ne koristi za obavljanje delatnosti,  što se mora utvrditi u poreskom postupku.

Ukoliko na zemljištu pored sportskog objekta, postoji i drugi poslovni objekat tako da su oba namenjena za obavljanje delatnosti, tada se ovaj sportski objekat razvrstava u poslovni objekat jer je namenjen za obavljanje delatnosti (bez obzira što je zatvorenog tipa).

Ukoliko je ovaj objekat izgrađen kao samostalni objekat, tada se isti ne može razvrstati u pomoćni objekat, već se jedino može razvrstati u poslovni prostor, s obzirom da se može smatrati da je namenjen za obavljanje delatnosti (bez obzira da li je otvorenog ili zatvorenog tipa).

Članom 36. Zakona o budzetskoj inspekciji predviđeno je sledeće:

“Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”, a primenjuje se od 1. januara 2023. godine.

Ministarstvo nadležno za poslove finansija će od autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave preuzeti zaposlena lica koja su raspoređena na radnim mestima budžetskih inspektora i ispunjavaju uslove iz člana 8. ovog zakona, kao i prava, obaveze, predmete, opremu, sredstva za rad i arhivu koji su u vezi sa obavljanjem poslova budžetske inspekcije, u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Lica iz stava 2. ovog člana raspoređuju se na radna mesta budžetskih inspektora u skladu sa dotadašnjim vrednovanjem, vremenu provedenom na radu i iskustvu na poslovima budžetskog inspektora.

Na položaj lica iz stava 2. ovog člana koja odbiju preuzimanje ili ne ispunjavaju uslove za preuzimanje iz člana 8. ovog zakona, primenjivaće se odredbe zakona o zaposlenima u autonomnoj pokrajini i jedinicama lokalne samouprave.

Ministarstvo nadležno za poslove finansija uskladiće pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Autonomna pokrajina i jedinice lokalne samouprave dužne su da usklade svoje pravilnike o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.”

S obzirom da rok iz stava 2. navedenog člana ističe u decembru 2022. godine, te imajući u vidu da do sada nije pokrenut postupak za popunu upražnjenog radnog mesta budžetskog inspektora, smatramo necelishodnim u ovom trenutku pokretati postupak za popunu tog radnog mesta.

U skladu sa članom 8. Zakona o radu kolektivni ugovor i pravilnik o radu, tj. opšti akt i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom. Opštim aktom i ugovorom o radu mogu da se utvrde veća prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih zakonom, kao i druga prava koja nisu utvrđena zakonom, osim ako zakonom nije drukčije određeno.

Dalje se u članu 9. Istog zakona predviđa da ukoliko opšti akt i pojedine njegove odredbe utvrđuju nepovoljnije uslove rada od uslova utvrđenih zakonom, primenjuju se odredbe zakona. Pojedine odredbe ugovora o radu kojima su utvrđeni nepovoljniji uslovi rada od uslova utvrđenih zakonom i opštim aktom, odnosno koje se zasnivaju na netačnom obaveštenju od strane poslodavca o pojedinim pravima, obavezama i odgovornostima zaposlenog - ništave su.

U svakom slučaju nadzor nad primenom Zakona o radu, drugih propisa o radnim odnosima, opštih akata i ugovora o radu, kojima se uređuju prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih vrši inspekcija rada, u skladu sa članom 268. tog zakona.